Pierwsze badania stresu studentów stomatologii UJ CM w warunkach pandemii

Obciążenie stresem studentów stomatologii było przedmiotem licznych badań. Miało na celu zdefiniowanie najsilniejszych stresorów i zredukowanie ich intensywności w celu poprawy warunków i – w konsekwencji – jakości edukacji. Stosowane w tym celu narzędzia były rzetelne i wiarygodne. Nigdy jednak badania takie nie były wykonywane w warunkach pandemii wywołanej nowym, nieznanym koronawirusem.

W gabinecie dentystycznym nie ma możliwości całkowitej redukcji ekspozycji na materiał zakaźny pochodzący od pacjenta. Praca w torze oddechowym, ze względu na obecność w wydychanym powietrzu kropelkowej zawiesiny wydzieliny układu oddechowego, stanowi  zagrożenie bezpośrednią infekcją. Dodatkowo, w czasie pracy wysokoobrotowych i ultradźwiękowych narzędzi dentystycznych dochodzi do wytworzenia drobnocząsteczkowej, powietrznej zawiesiny skrawanych tkanek, wody, śliny  i/lub krwi. Drobiny te, gromadząc się na powierzchniach gabinetu dentystycznego, mogą być źródłem pośredniej infekcji kontaktowej. Badania wykazały, że koronawirus może przetrwać na powierzchniach szklanych, metalowych i plastikowych nawet kilka dni. W temperaturze pokojowej utrzymuje wirulencję od 2 godzin do 9 dni, a jego aktywność rośnie w środowisku wilgotnym. To wszystko oznacza, że środowisko gabinetu dentystycznego stwarza warunki sprzyjające rozprzestrzenianiu się infekcji.

Biorąc pod uwagę szczególną sytuację studentów dentystyki postanowiliśmy, wykorzystując kwestionariusz Dental Enovironmental Stress (DES), wskazać źródła ich stresu w toku studiów w czasie pandemii COVID-19.

Ankietę tę – przetłumaczoną na język polski – wybraliśmy dlatego, że jest ona najczęściej, w dostępnej literaturze, używanym narzędziem do pomiaru źródeł stresu wśród studentów stomatologii.

W badaniu wzięło udział  334 studentów Instytutu Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum. Badanie było dobrowolne, anonimowe i polegało na wypełnieniu wysłanej internetowo ankiety Dental  Environmental Stress (DES) i 11 pytań  dodatkowych związanych z pandemią. Przeprowadzono je w czasie od 1 do 25 czerwca 2020 roku. Na przeprowadzenie badania uzyskaliśmy zgodę Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Aby wskazać, co jest przyczyną stresu studentów stomatologii w czasie trwającej pandemii porównaliśmy: domeny w obrębie całej próby,  poziom stresu między domenami zależnie od roku studiów, poziom stresu związanego z poszczególnymi pytaniami w kwestionariuszu DES oraz zbadaliśmy zależności między poziomem stresu w poszczególnych domenach a stresem związanym z COVID-19.

Najsilniejsze dodatnie zależności pomiędzy pytaniami dodatkowymi odnośnie pandemii a domenami ankiety DES dotyczyły: powrotu do zajęć klinicznych i związanego z nim kontaktu z pacjentami ze względu na SARS – CoV – 2 (r_s = 0,50, p < 0,001), samego kontaktu z chorym na COVID-19 (r_s = 0,47, p < 0,001) i brakiem zajęć klinicznych w związku z trwającą pandemią (r_s = 0,42, p < 0,001). Stres związany z zajęciami na uczelni najsilniej dodatnio korelował z obawą przed powstaniem zaległości ( r_s = 0.44; p < 0.001).

W publikacjach związanych z przystosowaniem toku kształcenia studentów dentystyki do warunków pandemii podkreśla się nie tylko konieczność zmian programowych,  ale również konieczność wsparcia psychologicznego dla całego środowiska akademickiego. 

Należy podkreślić, że istnieje potrzeba monitorowania stresorów wśród studentów stomatologii w czasie trwania pandemii i uzyskania wyników długoterminowych. Istnieje również potrzeba badań skuteczności zastosowanych interwencji, których celem było zmniejszenie stresu w środowisku akademickim.

Czy awans społeczny może zmniejszyć ryzyko sercowo-naczyniowe?

5 grudnia 2022

Ta niejednoznaczność dotyczy choćby szacowania całkowitego ryzyka wystąpienia...

Więcej »

Analiza twitterowej debaty o obowiązku szczepień na COVID-19

26 lipca 2022

Wysiłki Polski w walce z COVID-19 utrudnione były przez powszechność...

Więcej »

Wyniki pierwszych w Polsce badań dotyczących zależności między dietą a ryzykiem zachorowania na COVID-19

22 lutego 2022

Wiele składników pokarmowych odgrywa kluczową rolę we wspieraniu...

Więcej »