Publikacje

Rok 2019 miesiąc: grudzień

Osoby chorujące na schizofrenię oceniały zrozumiałość i śmieszność dowcipów tekstowych i rysunkowych, których zakończenia były oryginalne (śmieszne), lub zmienione na neutralne (nieśmieszne) albo absurdalne (niepasujące do historii/obrazka). Odpowiedzi badanych korelowały z nasileniem objawów psychopatologicznych, przy kontroli poziomu funkcjonowania poznawczego, wieku, płci i dawki neuroleptyków. Nasilenie syndromu dezorganizacji istotnie wiązało się z niższymi ocenami zrozumiałości śmiesznych oraz z wyższymi ocenami śmieszności neutralnych i absurdalnych historyjek/rysunków.

Glikozaminoglikan (GAG) – siarczan heparanu (HS) jest polisacharydem, który w organellach komórkowych, zwanych lizosomami, rozkładany jest do pojedynczych jednostek cukrowych.
U cierpiących na mukopolisacharydozę typu IIIB (MPS IIIB, zespół Sanfilippo) proces ten nie zachodzi prawidłowo, skutkiem czego nierozłożone cząsteczki HS gromadzą się w komórkach. Uzyskane wyniki wykazały, że gromadzenie się GAG w tkankach myszy z MPS IIIB prowadziło do wzrostu poziomu cysteiny. Wzrostowi poziomu cysteiny towarzyszyły istotne statystycznie zmiany w aktywności enzymów zaangażowanych w jej przemiany desulfuracyjne oraz zmiany poziomu związków zawierających siarkę sulfanową. Badania te potwierdziły, że zaburzenie rozkładu GAG wpływa na desulfuracyjne przemiany L-cysteiny oraz pokazano, że charakter tych zmian zależy od płci badanych zwierząt.

Aby odnaleźć przyczynę wrodzonej choroby u dziecka użyto metody sekwencjonowania DNA, pozwalającej na wykrycie tysięcy wariantów w DNA, z których część jest nieszkodliwa i odpowiada za np. różnice w wyglądzie pomiędzy ludźmi. Poszukiwanie odpowiedzialnej za chorobę zmiany w DNA pośród tysięcy, stanowi duże wyzwanie analityczne, dlatego zastosowano narzędzie, automatycznie wyszukujące informacje z baz danych i literatury medycznej oraz algorytm szacujący szkodliwość każdej zmiany. Opisane w publikacji mutacje związane są z zespołem Peters Plus (PPS) – chorobą stwierdzoną jedynie u kilkudziesięciu osób na świecie. Pacjent odziedziczył po jednym patogennym wariancie od każdego z rodziców, którzy nie mieli PPS. Opisanej strategii można użyć do poszukiwania przyczyn genetycznych innych chorób rzadkich.

Doświadczalne autoimmunologiczne zapalenie mózgu i rdzenia (EAE) to powszechnie stosowany mysi model stwardnienia rozsianego, przewlekłej choroby zapalnej ośrodkowego układu nerwowego. Model EAE imituje swym przebiegiem zaburzenia neurologiczne obserwowane u ludzi ze stwardnieniem rozsianym. W badaniach wykazano, że nie tylko aspekty biologiczne, ale także właściwości nanomechaniczne komórek i tkanek, w szczególności ich moduł sprężystości, odgrywają ważną rolę w uszkodzeniu bariery krew-mózg i mają poważne konsekwencje dla prawidłowego funkcjonowania tkanki nerwowej. W celu zbadania właściwości mechanicznych rdzeni kręgowych zastosowano mikroskopię sił atomowych (AFM). Pomiary elastyczności rdzeni kręgowych dokonano w czterech punktach czasowych (w fazie wstępnej, początkowej, szczytowej i przewlekłej choroby) odpowiadających kolejnym fazom choroby. Zmiany biomechaniczne porównano ze zmianami histopatologicznymi (zapalnymi i neurodegeneracyjnymi) obserwowanymi w kolejnych fazach. Odkształcalność istoty szarej nie zmieniła się, podczas gdy sztywność istoty białej wzrosła w fazie początkowej, pozostała na tym samym poziomie w fazie szczytowej i spadła w fazie przewlekłej. Nacieki zapalne i zawartość lamininy towarzyszyły wzrostowi sztywności tkanek, podczas gdy demielinizacja i uszkodzenie aksonów wykazywały efekt odwrotny. Wzrost sztywności istoty białej można uznać za wczesną oznakę rozwoju EAE i wykorzystać jako cel terapeutyczny w stwardnieniu rozsianym, a także może być pomocny w wyborze najbardziej skutecznego leczenia klinicznego.

Choroba Alzheimera jest wynikiem uszkodzenia i obumierania komórek nerwowych, czego efektami są zaburzenia pamięci, problemy z wysławianiem się oraz zmiany w osobowości. Obecnie poszukuje się skutecznej terapii, a nowatorskim podejściem jest poszukiwanie ligandów wielofunkcyjnych – cząsteczek, które dzięki swojej budowie mogą w sposób przewidziany oddziaływać z więcej niż jednym celem biologicznym w organizmie. W opublikowanych badaniach zaprojektowaliśmy, otrzymaliśmy i zbadaliśmy nowe ligandy wielofunkcyjne. Aktywność otrzymanych związków została ukierunkowana na struktury biologiczne i mechanizmy zaangażowane w powstawanie i rozwój choroby Alzheimera: cholinoesterazy, agregację białek beta amyloidu i tau, stres oksydacyjny i zaburzenia równowagi stężeń jonów miedzi. Opisane badania poszerzyły naszą wiedzę o nowych cząsteczkach cechujących się unikalnym profilem działania. Aktywność biologiczna otrzymanych ligandów wielofunkcyjnych, a także ich oryginalna budowa i właściwości lekopodobne, sprawiają, że związki te są punktem wyjścia do dalszych badań nad skutecznym lekiem przeciw chorobie Alzheimera.

Zespół Downa charakteryzuje się występowaniem specyficznych cech dysmorfii, niepełnosprawności intelektualnej, a także wad wrodzonych, z których najczęstsze są wrodzone wady serca spowodowane zaburzeniem formowania się poduszeczek wsierdziowych. Nasze badanie skupiało się na analizie metylacji wybranych genów w poszukiwaniu molekularnych markerów typowych dla wrodzonych wad serca. W badaniu wzięło udział 16 pacjentów w wieku 11-14 lat podzielonych na dwie grupy: z wrodzoną wadą serca oraz bez wrodzonej wady serca. Nasze badanie wykazało hipermetylację regionu promotorowego genu NRG1, kluczowego elementu szlaku sygnałowego ErbB, który jest związany z formowaniem się poduszeczek wsierdziowych. Uzupełniające badanie ekspresji genów szlaku ErbB, celem oceny jego funkcji w warunkach hipermetylacji, wykazało komplementarne obniżenie aktywności genów bezpośrednio związanych z NRG1. Wyniki te wskazują na związek hipermetylacji NRG1 z występowaniem wad serca o typie zaburzenia poduszeczek wsierdziowych. Hipermetylację genu NRG1 potwierdzono dodatkowym badaniem z użyciem alternatywnych mikromacierzy metylacyjnych. Przeprowadzone badania dostarczyły nowych danych na temat patogenezy wrodzonych wad serca u pacjentów z zespołem Downa.

Nadciśnienie tętnicze jest istotnym czynnikiem ryzyka przerostu lewej komory serca wynikającego z nadmiernego wzrostu kardiomiocytów. Wcześniejsze badania naszego zespołu wykazały istotną rolę kinazy sfingozyny 1 (Sphk1) oraz produktu jej aktywności – fosforanu sfingozyny (S1P) w patofizjologii nadciśnienia tętniczego (Siedlinski et al., Sci Rep. 2017 Mar 9;7:44131). Celem niniejszych badań była ocena wpływu farmakologicznego inhibitora Sphk1- PF543, na rozwój nadciśnienia tętniczego oraz towarzyszącego przerostu serca in vivo. U myszy z nadciśnieniem, wyindukowanym podażą angiotensyny II, oraz podawanym dootrzewnowo PF543 zaobserwowano zmniejszoną masę serca oraz obniżoną ekspresję markerów przerostowych w porównaniu do grupy myszy nadciśnieniowych, otrzymującej placebo. Ponadto, wykazano, że protekcyjne działanie PF543 może być związane ze zmniejszoną ekspresją receptora typu 1 dla S1P w sercu oraz zahamowaną aktywnością szeregu kinaz sygnałowych. Co istotne, PF543 nie wpływał znamiennie na ciśnienie tętnicze krwi.

Antybiotyki często ratują życie pacjentów, jednak niewłaściwe ich stosowanie, m.in. u pacjentów z infekcjami górnych dróg oddechowych, jest przyczyną rosnącej antybiotykooporności. Według Światowej Organizacji Zdrowia stanowi ona jedno z 10 najważniejszych zagrożeń dla globalnego zdrowia publicznego. Artykuł omawia, kategoryzuje i podsumowuje działania i strategie, które zmierzają do poprawy sposobu leczenia pacjentów, ze szczególnym uwzględnieniem wybranych krajów o niskich i średnich dochodach oraz odniesieniami do europejskich krajów wysoko rozwiniętych.

Autoreaktywne limfocyty T CD4+ rozpoznające antygeny sercowe są zaangażowane w patofizjologię zapalenia mięśnia sercowego. W tej pracy, badaliśmy rolę nieautoreaktywnych limfocytów T CD4+ w mysich modelach eksperymentalnego autoimmunologicznego zapalenia mięśnia sercowego. Wykazaliśmy, że w trakcie zapalenia mięśnia sercowego autoreaktywne limfocyty T CD4+ brały udział przede wszystkim we wczesnej fazie zapalenia, natomiast nieautoreaktywne limfocyty T CD4+ stawały się dominującą frakcją w późniejszym etapie. Porównanie odpowiedzi swoistej i nieswoistej wykazało znaczące różnice w produkcji cytokin i innych wydzielanych cząsteczek sygnałowych przez te dwa typy limfocytów. Podawanie nieautoreaktywnych limfocytów T CD4+ nie wpłynęło na nasilenie stanu zapalnego, chroniło natomiast serce przed pozapalnym zwłóknieniem oraz zaburzeniami czynności serca w późniejszych stadiach choroby. Podsumowując, w naszych badaniach przedstawiliśmy dowód na to, że niespecyficzne dla serca limfocyty T CD4+ biorą aktywny udział w zapaleniu mięśnia sercowego oraz że mogą chronić serce przed patologicznym zwłóknieniem i rozwojem kardiomiopatii rozstrzeniowej.

W  2017 r. zaobserwowano w Polsce gwałtowny wzrost zachorowań na WZW typu A (AHA). Na podstawie przeprowadzonej analizy 119 przypadków AHA, wykazano że zakażenie szerzyło się głównie drogą kontaktów seksualnych (oralno-analnych) w grupie mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami (88%). Zachorowanie na AHA wiązało się z ryzykiem wystąpienia innych schorzeń przenoszonych drogą kontaktów seksualnych (STDs), m. in. HIV, kiły, HCV, czerwonki bakteryjnej. Nie zaobserwowano związku pomiędzy stosowaniem PrEP, a zachorowaniem na AHA. Wykazano, że żaden z pacjentów nie był wcześniej szczepiony. Uzyskane wyniki wskazują na potrzebę przeprowadzenia szkoleń personelu medycznego na temat zagrożeń związanych z STDs, chemseksem i koniecznością stosowania profilaktyki AHA w grupie osób mającej ryzykowne zachowania seksualne.

Trudności w przyjmowaniu konwencjonalnych postaci leku, tj. tabletek lub kapsułek wpływają na bezpieczeństwo i skuteczność farmakoterapii. Jednym z rozwiązań technologicznych jest podanie leku w formie filmów (ODF), które ulegają szybkiemu rozpadowi po umieszczeniu na języku. Z tego względu taka forma leku zyskuje na znaczeniu, zwłaszcza w grupie pacjentów pediatrycznych, geriatrycznych lub cierpiących na schorzenia psychiczne. Celem badań było opracowanie filmów ODF z wysoką zawartością arypiprazolu (ARP), charakteryzujących się dobrymi właściwościami mechanicznymi oraz krótkim czasem rozpadu, a także poprawą dostępności farmaceutycznej substancji leczniczej. Ze względu na trudną rozpuszczalność ARP, sporządzono stałe rozproszenia
z Poloxamerem® 407 metodą mielenia w młynie kulowym, co wpłynęło na ponad 100-krotne zwiększenie jego rozpuszczalności. Filmy ODF zawierające ARP lub ARP_PX sporządzono na bazie  trzech różnych polimerów, tj. alkoholu poliwinylowego (PVA), Kollicoat® IR oraz Kollicoat® Protect, metodą wylewania z odparowaniem rozpuszczalnika. Stwierdzono, że inkorporowanie stałych rozproszeń do filmów ODF wpłynęło na poprawę ich wyglądu, zwiększenie zwilżalności oraz zmniejszenie chropowatości i współczynnika tarcia w porównaniu do filmów z ARP. Ponadto filmy zawierające ARP_PX charakteryzowały się krótszym czasem rozpadu (>30 s), oraz szybszym uwalnianiem substancji leczniczej (>95% po 15 min) w porównaniu do filmów z ARP. W badaniu oceniono również wpływ rodzaju polimeru na właściwości filmów ODF. Wykazano, że zastosowanie PVA korzystnie wpłynęło na właściwości mechaniczne (wytrzymałość oraz elastyczność) oraz czas rozpadu filmów ODF.

Zmiany społeczno-demograficzne  zachodzące w Polsce stanowią ciągłe wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej w celu zapewnienia optymalnej opieki osobom starszym. W ramach polskiej części projektu COURAGE in Europe zweryfikowano czynniki istotnie związane z wyższym poziomem satysfakcji starszych pacjentów (65+) z opieki medycznej, zarówno ambulatoryjnej, jak i szpitalnej oraz warunkujące wyższy poziom ogólnej satysfakcji z systemu opieki zdrowotnej. Szczególną uwagę zwrócono na relacje lekarz – pacjent. Rozważano również takie czynniki jak płeć, wiek, poziom wykształcenia, dochód,  wydatki na leki i usługi medyczne, posiadanie dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego, samoocenę stanu zdrowia czy uzyskanie określonego efektu leczenia.
Wyniki pokazały, że okazywanie szacunku, angażowanie pacjentów w proces podejmowania decyzji, zrozumiałe przekazywanie informacji związanych z procesem leczenia oraz łatwość uzyskania opieki medycznej determinują wyższy poziom satysfakcji z opieki.