Publikacje

Rok 2020 miesiąc: kwiecień

Policjanci są jedyną grupą zawodową wykorzystującą motocykle w pracy w tak szerokim zakresie. W przeprowadzonym przez nas badaniu wzięło udział 377 policjantów, którzy kompletnie wypełnili wysłaną ankietę oceniającą występowanie dolegliwości związanych z jazdą na motocyklu podczas służby oraz czynniki wewnętrzne i zewnętrzne mogące mieć wpływ na ich występowanie. Ponad połowa badanych (214 osób – 57,37%) odczuwała dolegliwości, najczęściej po dłuższym czasie od rozpoczęcia jazdy i zwykle ustępujące w ciągu kilku godzin od jej zakończenia. Najczęściej lokalizowały się one w okolicy odcinka lędźwiowo-krzyżowego i szyjnego kręgosłupa, natomiast największe ich nasilenie dotyczyło również kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, a także stawów kolanowych. Stwierdzono także dodatni związek między występowaniem bólu a doświadczeniem w prowadzeniu motocykla, średnim miesięcznie pokonywanym dystansem oraz przebytymi wypadkami komunikacyjnymi, w tym motocyklowymi.

Hipnoza to stan zwiększonej koncentracji uwagi i podatności na sugestie. Zakres jej zastosowania klinicznego obejmuje między innymi: terapię bólu przewlekłego, łagodzenie ostrego bólu i lęku towarzyszących procedurom medycznym, zawroty głowy, zespół jelita drażliwego, zaburzenia snu. Każdy z sześciu uczestników badania wziął udział w pięciu zabiegach hipnozy celem sprawdzenia, czy powtarzalne zabiegi mają wpływ na wielkość odpowiedzi na sugestie ciężkości, lekkości i sztywności ręki. Oceniana przez uczestników w kwestionariuszu siła działania sugestii istotnie wzrosła po trzecim zabiegu, co oznacza, że podatność na sugestie można wytrenować.

Oceniano wpływ pyłu zawieszonego PM₁₀  na jakość życia pacjentów z astmą oskrzelową.

Tylko 30% badanych w czasie 2 letniej obserwacji narażonych było na stężenie PM₁₀ do 50 µg/m³ -według WHO najwyższe dopuszczalne stężenie dobowe PM₁₀.

Stwierdzono, że  pacjenci narażeni na wyższe stężenie PM₁₀  mają istotnie niższą jakość życia ogólną i w poszczególnych domenach: objawy, bodźce środowiskowe, funkcjonowanie emocjonalne, aktywność fizyczna.  Analizowano wpływ PM₁₀ w zależności od jego stężenia i przedziału   przekroczenia dopuszczalnej normy. Stwierdzono obniżenie jakości życia o 0.40 przy średnim poziomie PM₁₀ do 0.46 przy wysokim poziomie PM₁₀ w porównaniu do niskiego stężenia PM₁₀. Każdy wzrost PM₁₀  o 10 µg/m³ powodował  obniżenie ogólnej  jakości życia i trzech jej domen o 0.08 pkt.

Skrócenie kości przedramienia, czy to obu, czy tylko jednej z nich powoduje problemy nie tylko kosmetyczne, ale i funkcjonalne. Celem pracy była ocena funkcjonalna (subiektywna) oraz radiologiczna 11 chorych, którzy przed laty przebyli wydłużanie kości przedramienia.

Po leczeniu, pacjenci tylko sporadycznie skarżyli się na ból o niezbyt dużym nasileniu. Uzyskane wyniki radiologiczne wydłużania przedramienia są dobre, a ilość powikłań niewielka. Istnieje nierównowaga między wynikami radiologicznymi a funkcjonalnymi i kosmetycznymi podawanymi przez pacjentów.

W pracy przedstawiono zastosowanie sztucznej inteligencji opartej na uczeniu maszynowym (AI/ML) jako narzędzia wspomagającego prace badawczo rozwojowe nad postacią leku z bikalutamidem (BCL) – lekiem stosowanym w leczeniu raka gruczołu krokowego i charakteryzującym się niską rozpuszczalnością w wodzie. Narzędzia AI/ML zostały zastosowane do budowy modelu rozpuszczania BCL ze stałych rozproszeń – układów nośnikowych stosowanych w celu poprawy rozpuszczalności substancji leczniczej. Wykazano, że AI/ML może być stosowana jako system wspomagania prac laboratoryjnych, oraz jako narzędzie do poszukiwania nowej wiedzy nt. badanych zjawisk i procesów, co potwierdzono w eksperymentach numerycznych z zastosowaniem metod mechaniki kwantowej.

W Polsce obserwuje się wzrost rozpowszechnienia otyłości wśród dzieci. Celem naszego  badania było porównanie jakości diety, spożycia składników odżywczych w grupie otyłych dzieci w porównaniu z dziećmi o prawidłowej masie ciała. Badaniami objęto 105 dzieci w wieku od 7 do 15 lat. W badaniu zaobserwowano, iż dieta badanych otyłych dzieci była bogata w wysoko przetworzone i wysokotłuszczowe produkty oraz uboga w warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste. Otyłe dzieci spożywały średnio 1000 kcal więcej niż ich nie otyli rówieśnicy energia ta pochodziła w większej ilości z tłuszczy niż z węglowodanów. U prawie 40% otyłych dzieci zidentyfikowano niską jakość diety. Bez względu na masę ciała dzieci nie realizowały norm żywienia dla witaminy A, D, kwasu foliowego, wapnia, jodu i żelaza. Leczenie dietetyczne otyłych dzieci powinno koncentrować się nie tylko na zmniejszeniu dobowej liczby kalorii, ale także na wyborze produktów o wysokiej gęstości odżywczej celem minimalizacji ryzyka niedoborów wynikających ze złej jakości diety i zwiększonych potrzeb organizmu.

Celem pracy była analiza wyników leczenia oraz charakterystyka genetyczna ostrej  białaczki promielocytowej u dzieci leczonych w Polsce w latach 2005-2018 (41 pacjentów, w tym 8, u których stosowano trójtlenek arsenu (ATO) w pierwszej linii leczenia). Uzyskane wyniki (5-letnie OS, EFS, RFS odpowiednio: 0.819±0.069; 0.831± 0.063 i 0.961±0.037) są porównywalne do wyników raportowanych przez inne grupy badawcze. Stwierdzono redukcję liczby wczesnych zgonów (ostatni w 2011 roku). Nowe podejście terapeutyczne z zastosowaniem ATRA i ATO wyłącznie lub ze zredukowaną chemioterapią wydaje się bezpieczne i efektywne, jednak konieczny jest jeszcze dłuższy okres obserwacji.

Braki leków poddawane są w ostatnich latach coraz intensywniejszym badaniom naukowym. Problemy te mogą nabrać dużego znaczenia w czasie trwania pandemii, która zaburzyła globalne łańcuchy dostaw, włączając w to również dostawy gotowych produktów leczniczych lub surowców i półproduktów niezbędnych do ich wytworzenia. Szczególnie ważna staje się prospektywna ocena ryzyka, które niosą ze sobą braki leków, w szczególności te występujące w lecznictwie szpitalnym. Celem pracy naukowej było zidentyfikowanie i zbadanie metod zapobiegania brakom leków i zmniejszania ryzyka ich wystąpienia, poznanie strategii minimalizowania ryzyka dla pacjentów oraz wyciągnięcie wniosków praktycznych. Badanie objęło 24 kraje z regionu Europy i Bliskiego Wschodu. Niestety, powszechnym okazuje się brak stosowania specjalistycznych narzędzi służących do prospektywnej oceny ryzyka związanego z brakami leków oraz operacjonalizowania tego ryzyka. Przykładami tych metod są: FMEA (failure mode and effect analysis), RCA (root cause analysis), HFMEA (healthcare FMEA) oraz HACCP (hazard analysis and critical control point). Brakuje również odpowiednich instrumentów prawnych, które narzucałyby stosowanie tego rodzaju narzędzi. Zalecane jest więc oddolne przeprowadzanie oceny ryzyka z zastosowaniem odpowiednich protokołów oraz dobre komunikowanie się interesariuszy sytemu ochrony zdrowia i personelu szpitalnego w celu uniknięcia zbędnego powtarzania pracy.

Artykuł zawiera analizy unikalnych sekwencji jądrowego a-DNA 19 przedstawicieli kultury ceramiki sznurowej, którzy zamieszkiwali tereny Polski ok. 2550-2300 BC. Ludność ta kojarzona z Indoeuropejczykami, związana jest z migracją ze stepów u schyłku neolitu. Obecność genów „stepowych” stwierdzono u mężczyzn, natomiast materiał genetyczny kobiet jest pochodzenia lokalnego. Świadczy to o włączaniu miejscowej ludności do migrującej grupy. W grobach podwójnych wykazano pokrewieństwo między pochowanymi osobami.

Cytochrom P450 jest białkiem, które pełni ważną rolę w przemianach ksenobiotyków i ich eliminacji z organizmu. Spośród ich kilkudziesięciu podtypów, cytochrom CYP3A4 jest jednym z najbardziej istotnych enzymów z punktu widzenia farmakologii. W przedstawionych badaniach przeprowadzono analizę obliczeniową wpływu serii ligandów receptora histaminowego H3 na aktywność CYP3A4 (indukcja, inhibicja). Wykorzystano dokowanie oraz symulacje dynamiki molekularnej, które poddane analizie statystycznej pozwoliły na detekcję obszarów białka  odpowiedzialnych za określony profil aktywności badanych związków.

W ramach międzynarodowego projektu PACE w 6 krajach UE oceniono stosowanie leków opioidowych w ostatnich 3 dniach życia u 901 pacjentów placówek opiekuńczych, którzy mieli objawy bólu (34,4%) lub duszności (10,6%) lub jednocześnie bólu i duszności (55,0%).Najgorszą sytuację stwierdzono w Polsce i we Włoszech, gdzie odpowiednio 79,1% i 64,6% umierających pacjentów nie otrzymało leków opioidowych. Dla porównania w Holandii i Belgii jedynie odpowiednio 19,2% i 25,2% pacjentów pozostało bez takiego leczenia. Pojawienie się bólu zwiększało szanse na włączenie leków opioidowych, ale nie dotyczyło to duszności. Dlatego ocena bólu i duszności powinny być elementem rutynowego badania osób umierających w placówkach opiekuńczych w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia zmniejszającego ich cierpienie.

Infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW) to ciężka choroba powstająca wskutek zakażenia  lub przy obecności w sercu urządzeń wszczepialnych (np. elektrod, protez zastawkowych).  Kluczowe znaczenie dla rozpoznania ma diagnostyka mikrobiologiczna oraz obrazowanie, a w szczególności badanie echokardiograficzne, które pełni zasadniczą rolę  w rozpoznaniu i określeniu powikłań wewnątrzsercowych. Ostatnio do kryteriów diagnostycznych dołączono badanie izotopowe ze znakowanymi leukocytami (99mTc-HMPAO-SPECT/CT) lub pozytonową tomografię emisyjną (PET/CT). Badania te są przeprowadzane za pomocą aparatów hybrydowych, przy jednoczasowej rejestracji obrazów scyntygraficznych i tomografii komputerowej. Zespół Kliniki Chorób Serca i Naczyń Instytutu Kardiologii Wydziału Lekarskiego UJ CM oraz Zakładu  Medycyny Nuklearnej w Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im Jana Pawła II jako pierwszy w Polsce wdrożył badania  izotopowe do rutynowej diagnostyki IZW.

Celem pracy była analiza anatomii rozgałęzień pnia trzewnego na próbie populacji polskiej. Badanie przeprowadzono w oparciu o ocenę materiału sekcyjnego Katedry i Zakładu Anatomii UJ-CM. Stwierdzone warianty anatomii pnia trzewnego opisano w odniesieniu do klasyfikacji japońskiego anatoma Buntaro Adachi. W 82% przypadków dominował typ I rozgałęzienia w konstelacji zarówno prawdziwej jak i rzekomej. Znajomość anatomii pnia trzewnego i jej wariantów jest istotna z uwagi na bezpieczeństwo przeprowadzenia różnych interwencji chirurgicznych w obszarze jego unaczynienia.

Rak płaskonabłonkowy kolczystokomórkowy błony śluzowej jamy ustnej (oralsquamouscell carcinoma, OSCC) jest najczęstszym nowotworem złośliwym tej okolicy. OSCC bywa poprzedzony występowaniem zaburzeń potencjalnie złośliwych błony śluzowej jamy ustnej (oralpotentiallymalignantdisorders, OPMDs). Przewlekłe zapalenie jest znanym czynnikiem promującym kancerogenezę. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają cytokiny. Celem prezentowanego badania była ocena wybranych cytokin prozapalnych w preparatach tkankowych oraz w ślinie pacjentów z OSCC i OPMDs. Wykazano, że zależne odczynnika transkrypcyjnego NF-kappa Bcytokiny prozapalne są zaangażowane w patogenezę OSCC i OPMDs. Wyniki wskazują, że spośród ocenianych cytokin, najbardziej obiecującym markerem transformacji nowotworowej w obrębie błony śluzowej jamy ustnej jest interleukina 8 (IL-8). Stwierdzono istotnie wyższą ekspresję IL-8 w preparatach tkankowych OSCCs w porównaniu do preparatów prawidłowej błony śluzowej, ponadto stężenie IL-8 było istotnie wyższe w ślinie pacjentów z OSCC nie tylko w porównaniu do osób bez zmian patologicznych na błonie śluzowej jamy ustnej, ale również w porównaniu do pacjentów z OPMDs.

Dzięki subkomórkowej rozdzielczości przestrzennej, mikroskopia ramanowska pozwala na obrazowanie wnętrza komórki i ocenę jej składu chemicznego. Metoda ta, w połączeniu z analizą chemometryczną, umożliwiła oszacowanie poziomu glikogenu w cytoplazmie komórek nabłonka szyjki macicy, zakażonych i niezakażonych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), w zależności od średnicy komórkowego jądra i stopnia zaawansowania zmian patologicznych.
Wykazano, że w komórkach nabłonka z dużym jądrem (średnica >10µm) i obecną infekcją wysokoonkogennymi typami HPV występuje obniżony poziom glikogenu w odniesieniu do komórek HPV-negatywnych z odpowiedniej grupy cytologicznej. Obserwacja ta może stać się podstawą szybkiego testu oceniającego obecność HPV opartego na spektroskopii ramanowskiej, co potwierdzono możliwością pomiaru glikogenu w suchej zawiesinie komórek nabłonka szyjki macicy z użyciem przenośnego spektrometru ramanowskiego z próbnikiem światłowodowym.

Badaliśmy stężenia peptydów regulujących funkcję przewodu pokarmowego greliny, cholecystokininy, GLP-1 (glucagon-like peptide-1) i FGF-21 (fibroblast growth factor-21), oraz ekspresję ich genów u 27 dzieci leczonych allogenicznym przeszczepieniem komórek krwiotwórczych (HSCT). Grupą kontrolną było 26 zdrowych dzieci. Mediany stężeń peptydów i ekspresje ich genów (z wyjątkiem FGF-21) oznaczone przed HSCT były znacząco niższe w stosunku do kontroli. Po przeszczepieniu stężenia peptydów (z wyjątkiem FGF-21) i ekspresje były znacząco wyższe niż przed HSCT. Mediany stężeń GLP-1 były istotnie niższe u dzieci z objawami GvHD (choroba przeszczep przeciw biorcy). Wykazano negatywną korelację stężeń GLP-1 i nasilenia GvHD. Podwyższenie stężeń peptydów regulacyjnych i ekspresji ich genów może być związane ze stymulacją procesów regeneracyjnych uszkodzonego narządu. Pomiar badanych parametrów może być użyteczną metodą w ocenie nasilenia uszkodzenia przewodu pokarmowego po HSCT.

Szybka stymulacja komorowa jest niezbędna do osiągnięcia optymalnego efektu zabiegu podczas balonowej walwuloplastyki zastawki aortalnej. W badaniu ocenione zostało bezpieczeństwo i skuteczność stymulacji lewokomorowej przez prowadnik w porównaniu do standardowego umieszczenia czasowej elektrody w prawej komorze. Stymulacja komorowa była skuteczna w 100% oraz wiązała się z mniejszą dawką promieniowania RTG, krótszym czasem fluoroskopii i całej procedury. Co więcej, stwierdzono mniej powikłań związanych z samym zabiegiem (tamponad, powikłań w miejscu wkłucia, przetoczeń krwi oraz śmiertelnością).

Celem pracy było zbadanie roli oleaceiny (substancji pochodzenia naturalnego)w procesie powstawania komórek piankowatych odgrywających istotną rolę w rozwoju wczesnych zmian miażdżycowych. Komórki piankowate powstają z makrofagów, w wyniku akumulacji zmodyfikowanych form lipoprotein o niskiej gęstości (LDL). W wyniku tego procesu dochodzi do powstawania blaszki miażdżycowej, której rozwój powoduje zamknięcie światła naczynia, co w konsekwencji prowadzi do zawału serca lub udaru mózgu.
Wyniki naszych badań pokazały, że oleaceina, w sposób zależny od dawki, obniżała zawartość złogów lipidowych w makrofagach. Było to związane ze zmniejszeniem obecności receptorów (CD36, SRA1, LOX-1) odpowiedzialnych za akumulację cholesterolu przez makrofagi. Uzyskane wyniki sugerują, że oleaceina może odgrywać istotną rolę w zapobieganiu zmianom miażdżycowym.

Ocena stanu odżywienia jest istotną składową całościowej oceny geriatrycznej.
Celem pracy była identyfikacja zależności pomiędzy stanem odżywienia a różnymi czynnikami, szczególnie w obszarze markerów zapalnych.
Analiza regresji krokowej wykazała, że ryzyko niedożywienia, poza obecnością wady serca, istotnie związane było z większą liczbą schorzeń, płcią żeńską, pogorszeniem funkcji poznawczych oraz wyższymi stężeniami markerów stanu zapalnego: logsTNFRII(OR = 3.09; 95% CI 1.07–8.96), IL-8(OR = 1.09; 95% CI 1.00–1.18) i osteoprotegeryny(OR = 1.27; 95% CI 1.02–1.57).W badanej grupie ryzyko niedożywienia było negatywnie skorelowane z IL-18(OR = 0.995; 95% CI 0.991–0.999). Na podstawie przeprowadzonych badań można wnioskować, że do czynników predysponujących do niedożywienia należą przewlekły stan zapalny i proces immunologiczny. Ewaluacja czynników zapalnych powinna być uwzględniona w ocenie ryzyka niedożywienia u pacjentów w populacji geriatrycznej.

Ocena stanu sprawności pacjenta odgrywa niezwykle ważną rolę w medycynie paliatywnej. Pomaga ona w ustalenia dokładniejszego rokowania oraz odpowiedniej terapii, a także pozawala na uniknięcie terapii zbyt agresywnych bądź uporczywych. Palliative Performance Scale Version 2 (PPSv2) jest jedną z najczęściej używanych skal w kontekście opieki hospicyjnej na świecie, które umożliwiają taką ocenę pacjenta. Celem naszego badania była psychometryczna walidacja tłumaczenia tej skali na język polski (PPSv2-Polish). W jego trakcie, analizie poddanych zostało dwustu pacjentów przyjętych do hospicjum stacjonarnego, w ocenie stanu których zastosowaliśmy dwukrotnie skalę PPSv2-Polish. Pomiędzy wynikami każdego z tych dwóch przypadków zastosowania wspomnianej skali, w większości obserwacji (63%) stwierdziliśmy całkowitą zgodność. Ponad to odnotowaliśmy dobrą korelację z innymi skalami, np. Eastern Cooperative Oncology Group Performance Status. Podsumowując, PPSv2-Polish jest wiarygodną i w pełni funkcjonalną skalą służącą ocenie statusu sprawności pacjentów paliatywnych w praktyce klinicznej oraz badaniach naukowych.

Placówki opiekuńcze są coraz częściej miejscem, w którym starsi pacjenci pozostają aż do śmierci. Celem tego artykułu jest zbadanie związku między długością pobytu w placówce a opieką na koniec życia. W analizie wykorzystano dane zebrane w projekcie „Palliative Care for Older People in care and nursing homes in Europe” (PACE)(nr 603111). Badanie polegało na ocenie retrospektywnej jakości życia osób przebywających w placówkach opiekuńczych w sześciu krajach europejskich (Polska, Finlandia, Belgia, Włochy, Anglia, Holandia). Ocenie poddano jakość opieki w ostatnim miesiącu życia, komfort w ostatnim tygodniu życia, korzystanie z opieki medycznej w ostatnim miesiącu życia, obecność testamentu życia (oświadczenie woli pacjenta) i konsensus w sprawie opieki. Dłuższy okres pobytu w placówce związany był z wyższą jakością opieki w ostatnim miesiącu życia i wyższym komfortem w ostatnim tygodniu życia. Pacjenci dłużej objęci opieką instytucjonalna częściej mieli spisany testament życia i częściej mieli wyznaczonego pełnomocnika ds. medycznych (na wypadek niezdolności do samodzielnego prowadzenia swoich spraw).

Występowanie zaburzeń otępiennych wśród osób starszych stanowi coraz większe wyzwaniew opiece długoterminowej. Celem badania było ustalenie, czy istnieją różnice wstanie zdrowia i stanie funkcjonalnym między pacjentami domów pomocy społecznej (DPS) i zakładów opiekuńczo-leczniczych (ZOL) i ze względu na stopień otępienia. Badanie wykonano na próbie 455 pacjentów losowanej spośród 1035 osób z zaburzeniami funkcji poznawczych przebywających w 23 placówkach opieki długoterminowej w Polsce. Pacjenci w ZOL i DPS różnili się pod względem stanu funkcjonalnego i żywieniowego, historii udarów, obecności niektórych objawów psychotycznych i infekcji dróg oddechowych innych niż zapalenie płuc, ale nie pod względem większości chorób przewlekłych, innych infekcji (w tym zapalenie płuc) czy częstości zachowań agresywnych. Ponadto ustalono, że występowanie poważnych zaburzeń poznawczych było istotnie związane z większą niesprawnością funkcjonalną, gorszym stanem zdrowotnym i występowaniem objawów psychotycznych.

W kraju w roku 2017 na depresję chorowało 1 milion osób. Choć leki przeciwdepresyjne (PD) zostały wprowadzone na rynek 70 lat temu to ich skuteczność pozostawia wiele do życzenia. Po analizie szeregu badań klinicznych na temat PD działania ketaminy i jej enancjomeru S-ketaminy (blokerów receptora NMDA dla glutaminianu) okazało się, że obydwie substancje działają przeciwdepresyjnie. Co istotne PD działała donosowo podawana esketamina, którą min. próbuje wprowadzić na rynek polska firma Celon Pharma.

Mukopolisacharydoza III jest chorobą rzadką. Częstotliwość występowania jej podtypu B to 1 : 200 000 urodzeń. Stosunkowo niska zapadalność na tę chorobę, a także brak modelu komórkowego MPS IIIB silnie ograniczały badania z nią związane. Dotychczas prowadzone były one z wykorzystaniem komórek pochodzących od pacjentów cierpiących na MPS lub in vivo przy użyciu mysich modeli MPS. Te ograniczenia zachęciły nas do stworzenia pierwszego, komórkowego, mysiego modelu MPS IIIB. W niemniejszej pracy prezentujemy etapy powstawania nowej linii komórkowej i proces weryfikacji jej użyteczności. Uzyskane wyniki potwierdziły, że stworzona przez nas linia komórkowa, jest wiarygodnym modelem MPS IIIB.

Zamiana ekspresji kadheryn z E-kadheryny na N- jest podstawową cechą przejścia epithelialano -mezenchymalnego (EMT). Zwiększona ekspresja N-kadheryny koreluje ze wzrostem tempa migracji i opornością na apoptozę. Kinaza ILK jest jednym z czynników zaangażowanych w EMT i progresję komórek nowotworowych i jest znana jako mediator sygnalizacyjny zaangażowany w zmianę kadheryny, chociaż molekularny mechanizm, poprzez który ILK moduluje ekspresję N-kadheryny, nadal nie jest jasny. Regulacja ekspresji kadheryn odbywa się z udziałem czynników transkrypcyjnych na poziomie mRNA oraz na poziomie translacji i z udziałem mechanizmów potranslacyjnych.
Nasze badania pokazują, że wyciszanie ILK przez siRNA hamuje ekspresję N-kadheryny w czerniaku, ale tylko na poziomie białka. Wykazaliśmy, że regulacja ekspresji N-kadheryny z udziałem ILK ma miejsce na poziomie post-transkrypcyjnym, poprzez kontrolę transportu endosomalnego z udziałem białek Rab. Podkreśla to ważną rolę mechanizmu koordynowanego przez integryny w regulacji ekspresji powierzchniowej kadheryn w trakcie rozwoju nowotworów.