Publikacje

Rok 2020 miesiąc: czerwiec

Wskazano rolę środowiska urbanistycznego (Built Environment), tj. „stworzonej przez człowieka przestrzeni, na której codziennie się żyje, pracuje i wypoczywa” w określeniu związku pomiędzy samotnością a depresją.
Wysoko oceniana możliwość poruszania się pieszo wiązała się z niższym poziomem samotności, szczególnie u osób z depresją. Interakcja pomiędzy postrzeganą użytecznością sąsiedztwa urbanistycznego i niższym poziomem samotności odnosiła się przede wszystkim do badanych nie wykazujących głębokich objawów depresji. Dla osób z głębokimi objawami depresji tylko interakcja pomiędzy postrzeganą użytecznością środowiska urbanistycznego i samotnością okazała się statystycznie istotna.

Padaczka zaliczana jest do najczęstszych zaburzeń neurologicznych. Jest schorzeniem o niezwykle skomplikowanym patomechanizmie i wieloczynnikowym charakterze. Pomimo tego, iż obecnie lecznictwo dysponuje dużą ilością leków, farmakoterapia okazuje się nieskuteczna aż w blisko 40% przypadków. Mając na uwadze powyższe fakty, w prezentowanych badaniach zaprojektowaliśmy i otrzymaliśmy serię związków hybrydowych łączących fragmenty znanych i powszechnie stosowanych leków przeciwpadaczkowych (lakozamidu, lwetyracetamu, etosuksymidu). W rezultacie uzyskane substancje łączyły aktywność farmakologiczną poszczególnych leków tworzących hybrydę i charakteryzowały się szerokim działaniem ochronnym w przedklinicznych zwierzęcych modelach ludzkich napadów padaczkowych, co istotne wykazywały również aktywność w modelu padaczki lekoopornej. Ponadto dla najaktywniejszego związku potwierdziliśmy silne działanie przeciwbólowe in vivo, jak również korzystne parametry farmakokinetyczne i toksykologiczne w warunkach in vitro. Otrzymane wyniki pozwoliły wyselekcjonować związek wiodący będący obiecującym kandydatem do dalszego rozwoju pod kątem jego zastosowania w padaczce i bólu neuropatycznym.

Topografia nerwu piszczelowego oraz gałęzi, które oddaje w dystalnym odcinku ma istotne znaczenie w wytłumaczeniu patofizjologii zespołu zatoki stępu. Jej znajomość jest również niezwykle istotna podczas przeprowadzanych zabiegów okolicy kostki przyśrodkowej. W pracy wykonano badanie USG na 30 ochotnikach (60 kończynach dolnych), w którym w stosunku to stałych punktów anatomicznych tj. szczytu kostki przyśrodkowej oraz tylno – górnego brzegu guza piętowego kości piętowej określono odległość podziału nerwu piszczelowego na końcowe gałęzie (nerw podeszwowy przyśrodkowy i nerw podeszwowy boczny) oraz odległość, ilość i miejsce odejścia gałęzi piętowych przyśrodkowych. Otrzymane wyniki porównano z publikacjami, w których badania przeprowadzono na preparatach kadawerowych – jako pierwsi określiliśmy topografię nerwu piszczelowego i jego końcowych odgałęzień u żywych ochotników bezinwazyjnym badaniem ultrasonografii.
Wśród 77% zbadanych kończyn dolnych stwierdzono obecność podziału nerwu piszczelowego poniżej szczytu kostki przyśrodkowej (średnio 5.9 mm poniżej podziału) jednocześnie u 48% podział lokalizowano powyżej tylno – górnego brzegu kości piętowej (średnio 2.7 mm powyżej). Najczęściej (73% przypadków) lokalizowano pojedynczą gałąź nerwu piętowego przyśrodkowego odchodzącą bezpośrednio od nerwu piszczelowego. Średnią odległość pierwszej gałęzi piętowej przyśrodkowej określono 9.3 mm powyżej, drugą gałąź 9.5 mm poniżej i trzecią 11.6 mm poniżej szczytu kostki przyśrodkowej. Nie stwierdzono różnic w topografii pomiędzy lewą i prawą stopą jak również pomiędzy mężczyznami i kobietami.  
Podsumowując potwierdzono znaczną różnorodność w poziomie podziału nerwu piszczelowego oraz ilości i wysokości odejścia gałęzi piętowych przyśrodkowych. Celem uniknięcia jatrogennego uszkodzenia nerwów okolicy kostki przyśrodkowej zachęcono do przed i śródoperacyjnego (sonochirurgia) określenia ich przebiegu.

W procesie poszukiwania nowych leków, analizuje się nie tylko aktywność biologiczną zsyntetyzowanych związków, ale także ich potencjalne losy w organizmie. Aby lek mógł wywołać odpowiednie działanie, musi pokonać wiele barier ustrojowych.  W przypadku związków działających w ośrodkowym układzie nerwowym, konieczne jest także pokonanie ważnej, a zarazem trudnej do przekroczenia, bariery krew-mózg. Już na wczesnym etapie rozwoju, powinno się szacować zdolność przenikania potencjalnych leków do mózgu. Pozwala to na wprowadzenie ewentualnych modyfikacji strukturalnych w nowej cząsteczce, tak by poprawić jej parametry przenikania. Ocenę penetracji nowych związków prowadzi się najczęściej uproszczonymi metodami in vitro, o dużej przepustowości. W prezentowanej pracy zaproponowano nową metodę tego typu jako tańszą, prostą i bardzo dobrze naśladującą warunki fizjologiczne alternatywę dla technik obecnie stosowanych. Metoda opiera się na elektroforezie kapilarnej i polega na rozdziale badanych związków w polu elektrycznym, w kapilarze pokrytej od wewnątrz warstwą liposomów imitujących barierę krew-mózg.

Choroba Alzheimera oraz choroby nowotworowe stanowią obecnie duży problem zdrowotny oraz ekonomiczny i społeczny. W obu przypadkach poszukiwanie nowych, skutecznych leków jest bardzo pożądane. Zaobserwowano, że osoby dotknięte chorobą Alzheimera rzadziej zapadają na nowotwory, natomiast pacjenci z historią onkologiczną są mniej podatni na choroby neurodegeneracyjne. Wyniki niektórych badań wskazują, że może istnieć wspólny molekularny mechanizm rozwoju obydwu chorób. Jest on oparty na wpływie na cholinoesterazy, enzymy odpowiedzialne za rozkład acetylocholiny w ośrodkowym układzie nerwowym oraz zaangażowane w inne funkcje pozaneuronalne, między innymi proliferację, różnicowanie i apoptozę komórek. W ramach prezentowanej pracy, podjęto badania dotyczące poznania zdolności hamowania cholinoesteraz przez związki o wcześniej zbadanych właściwościach przeciwnowotworowych. W toku wstępnej analizy in silico, metodami modelowania molekularnego, wyłoniono grupę potencjalnych inhibitorów cholinoesteraz. Ich aktywność biologiczną zweryfikowano w testach biologicznych in vitro. Wśród zbadanych związków znaleziono selektywne oraz nieselektywne inhibitory cholinoesteraz. Związki te, łączące aktywność antyproliferacyjną z korzystnym wpływem na układ cholinergiczny, mogą stanowić cenny punkt wyjścia do dalszych badań nad potencjalnymi lekami przeciwnowotworowymi oraz przeciw chorobom neurodegeneracyjnym.

Podwyższony, wewnątrzkomórkowy poziom cAMP może przyczyniać się do łagodzenia stanu zapalnego i przebudowy dróg oddechowych. Dlatego też inhibitory fosfodiesteraz (ang. PDE), wewnątrzkomórkowych enzymów odpowiedzialnych za rozpad wtórnych przekaźników sygnału, stanowią obecnie szeroko badaną i obiecującą grupę związków mogących znaleźć zastosowanie w leczeniu astmy i POChP. W naszej pracy po raz pierwszy wykazaliśmy, że wybrane 7,8-dipodstawione pochodne puryno-2,6-dionu, będące silnymi pan-PDE inhibitorami mogą skutecznie ograniczać cechy ludzkich fibroblastów płucnych wpływające na przebudowę dróg oddechowych, tj. różnicowanie w miofibroblasty, zwiększoną migrację, proliferację czy stan naprężenia. Wskazaliśmy także potencjalny mechanizm oddziaływania 7,8-dipodstawionych pochodnych puryno-2,6-dionu, prowadzący do ograniczania sprzyjających przebudowie cech ludzkich fibroblastów płucnych.

Ludzkie Beta-papillomawirusy (Beta-HPV) są związane z rozwojem nieczerniakowych nowotworów skóry (NMSC). Ich znaczne zróżnicowanie genetyczne spowodowało wyodrębnienie ok. 50 różnych typów. Ich detekcja wymaga użycia czułych i swoistych metod molekularnych. Obecnie nie ma wystandaryzowanych testów, a połączenie różnych technik daje możliwość poszerzenia spektrum wykrywanych Beta-HPV.
Do oceny i porównania różnych metod detekcji Beta-HPV zastosowano: PCR/nested PCR z różnymi zestawami starterów, PCR z odwrotną hybrydyzacją (RHA) dającą możliwość rozróżnienia 25 typów oraz bezpośrednie sekwencjonowanie amplimerów PCR. Materiał biopsyjny pobierano ze skóry zmienionej i obrąbka skóry zdrowej od 118 pacjentów z potwierdzonym histopatologicznie NMSC lub zmianami przedrakowymi.
Beta-HPV wykryto ogółem w 41% z 261 przebadanych biopsji. Metoda RHA wykazała znacznie wyższą czułość w porównaniu do PCR/nested PCR i pozwoliła na wykrycie w 86 próbkach aż 172 genotypów. W 39 biopsjach stwierdzono infekcje wieloma typami, przy czym najczęściej były to typy: HPV23, HPV24 i HPV93. HPV5 i HPV8, uważane za typy wysokiego ryzyka, wykryto tylko w pojedynczych próbkach. Bezpośrednie sekwencjonowanie potwierdziło obecność wielu genotypów spoza panelu wykrywanego w RHA. Nasze ustalenia potwierdziły potrzebę zastosowania różnych, wzajemnie uzupełniających się metod do wykrywania infekcji Beta-HPV.

Hypholoma lateritium (maślanka ceglasta) jest powszechnie występującym w Europie, Ameryce Północnej i na Dalekim Wschodzie gatunkiem grzyba, dla którego zostało udokumentowane w szwedzkiej medycynie ludowej działanie w łagodzeniu objawów choroby reumatycznej.
Celem przeprowadzonych badań było oznaczenie przeciwzapalnego działania ekstraktów H. lateritium i izolowanych z nich triterpenów (związki oznaczone: 1-6).
Ekstrakty z grzybów i związki 1-6 badano w testach na liniach komórkowych RAW 264,7 i nie stwierdzono ich działania cytotoksycznego. Otrzymane ekstrakty z H. lateritium wykazały znaczące działanie na prozapalne białka, COX-2, cPGES i Nrf2, z niewielkimi różnicami między działaniami frakcji o różnej polarności. Wykazano, że związki 1-6 wywierają znaczącą aktywność hamującą na COX-2 i były zdolne do stymulowania szlaku Nrf2. Fasciculol C (3) wykazał najbardziej znaczące działanie przeciwzapalne.
Uzyskane wyniki dostarczają eksperymentalnych dowodów na to, że stosowanie H. lateritium w łagodzeniu objawów zaburzeń reumatycznych jest jak najbardziej słuszne. Ekstrakty i ich charakterystyczne metabolity wtórne mają znaczące właściwości przeciwzapalne; co może być przyczyną dalszych badań w celu opracowania potencjalnego zastosowania terapeutycznego ekstraktów i poszczególnych związków z H. lateritium.

Podczas diagnozowania i leczenia chorób w zakładach medycyny nuklearnej niektórzy pacjenci otrzymują stosunkowo duże dawki radioaktywności pochodzące od izotopu ¹³¹I. Dlatego po powrocie do domu powinni przestrzegać odpowiednich reguł ochrony radiologicznej, tak, aby nie narażać innych domowników. Z naszych badań wynika, iż ryzyko kontaminacji zamieszkujących wspólnie członków rodziny zależy istotnie statystycznie od powierzchni mieszkania, liczby pokojów, korzystania ze wspólnej toalety z pacjentem, oraz spożywania posiłków przygotowanych przez pacjenta. Dawki odnotowane u domowników sięgają poniżej 10% średniej rocznej efektywnej dawki pochodzącej od źródeł naturalnych.

Jednym z czynników pogarszających rokowanie w niewydolności serca (ang. HF) jest obecność nadciśnienia płucnego (ang. PH). W niniejszej pracy udowodniliśmy, że jest ono również ważne w kardiomiopatii rozstrzeniowej (ang. DCM) – niewydolności serca o nie niedokrwiennej etiologii. Podwyższone ryzyko PH (pośrednie lub wysokie ryzyko PH) ocenione w badaniu echokardiograficznym występuje u około połowy pacjentów z DCM i zwiększa 4-letnie ryzyko zgonu o 80%. Wystąpienie podwyższonego ryzyka PH było istotnie związane m.in. z czasem trwania objawów HF, obecnością migotania przedsionków i złożonych arytmii komorowych oraz frakcją wyrzutową lewej komory.