Publikacje

Rok 2020 miesiąc: lipiec

Przerost lewej komory wiąże się z niekorzystnym rokowaniem oraz wpływa na decyzje dotyczące postępowania klinicznego. Postawienie powyższego rozpoznania silnie zależy od zastosowanych kryteriów elektrokardiograficznym oraz od zastosowanej metody indeksacji masy lewej komory podczas analizy obrazowania serca metodą rezonansu magnetycznego.
W naszej pracy, w której badaliśmy pacjentów w większości z rozpoznanymi chorobami układu sercowo-naczyniowego, wykazaliśmy, że obecność przerostu lewej komory zdiagnozowana za pomocą kryteriów opartych na obrazowaniu serca metodą rezonansu magnetycznego, w zależności od metody indeksacji, może wynosić od 11% do 72%. Natomiast obecność przerostu lewej komory zdiagnozowanego za pomocą różnych kryteriów elektrokardiograficznych może wynosić od 1,9% do 45,3%.
Ponadto nasze badanie pokazuje, że kryterium Peguero-Lo Presti oraz kryteria Cornell, które są specyficzne dla płci, mogą zapewnić najwyższy poziom dokładności diagnostycznej.
Należy zatem rozważyć ich rutynowe stosowanie podczas analizy elektrokardiogramów w kierunku przerostu lewej komory u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi.

Przegląd systematyczny obejmował 28 artykułów na temat związku pomiędzy spożyciem izoflawonów i lignanów, a także ich biomarkerów a przeżyciem w chorobie nowotworowej i nawrotami choroby w odniesieniu do raka piersi, jelita grubego, prostaty, płuc i glejaka. Zaobserwowano odwrotną zależność pomiędzy śmiertelnością i nawrotem raka u pacjentów nowotworowych a wyższym spożyciem w diecie izoflawonu i wyższym stężeniem enterolaktonu (metabolit i biomarker spożycia lignanów) w surowicy/osoczu. W odniesieniu do innych rodzajów raka badania wykazały, że wyższe stężenie enterolaktonu w surowicy i wyższe spożycie lignanów były dodatnio skorelowane z przeżyciem odpowiednio dla raka jelita grubego i glejaka.

Operacje neurochirurgiczne ważnych funkcjonalnie rejonów mózgu niosą ze sobą wysokie ryzyko powikłań. Dlatego planowanie takich operacji musi być szczególnie starannie przygotowane. Umożliwia to nowoczesna technika funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI). Daje ona nieinwazyjną możliwość wizualizacji obszarów aktywnych czynnościowo. Badania fMRI opracowuje się za pomocą dedykowanych programów w celu uzyskania kolorowych map aktywności.

Celem naszej pracy było porównanie różnych programów do analizy danych, pod kątem ich wpływu na prezentację obrazów dla danych funkcjonalnych a w konsekwencji na planowanie zabiegu operacyjnego. W tym celu przebadaliśmy praworęcznych pacjentów ze zdiagnozowanym guzem lewej półkuli mózgu, zakwalifikowanych do operacji neurochirurgicznej. Badaliśmy funkcje mowy, ruchu i czucia. Wszystkie pozyskane dane obrazowe opracowywaliśmy z wykorzystaniem trzech programów: SPM, FSL, FuncTool. Na podstawie uzyskanych map rejonów aktywnych analizowaliśmy położenia tych obszarów względem guza oraz ich objętości. Przeprowadzone analizy pokazały różnice w rezultatach uzyskanych w poszczególnych programach.

W badaniu opublikowanym w L&L opisano 85 pacjentów z podwójnie opornym na  terapię indukcyjną z zastosowaniem schematów opartych o leki immunomodulujące i inhibitory proteasomów szpiczakiem plazmocytowym (MM). Całkowity odsetek odpowiedzi (ORR) po terapii drugiego rzutu wynosił 51%. Pacjenci, którzy przystąpili do natychmiastowego autologicznego przeszczepu komórek macierzystych (ASCT), mieli lepszy ORR niż ci, którzy otrzymywali inne konwencjonalne terapie (62% vs. 31%). ORR u pacjentów, którzy mieli ASCT bezpośrednio po terapii pierwszej linii, był wyższy niż u pacjentów leczonych innymi schematami jako terapia drugiego rzutu (91% vs. 45%) i oferował ASCT jako terapię trzeciego rzutu (91% vs. 55% ). Mediana czasu przeżycia bez progresji choroby (PFS) po terapii drugiego rzutu i mediana przeżycia całkowitego wyniosły odpowiednio 21,6 miesięcy i 35,6 miesięcy. ASCT po leczeniu drugiego rzutu był niezależnym predyktorem PFS. Kwalifikujący się pacjenci z pierwotną oporną na leczenie MM osiągają największe korzyści z ASCT wykonywanego natychmiast po terapii indukcyjnej pierwszego rzutu.

Padaczka oraz ból neuropatyczny często ze sobą współwystępują, a niektóre leki przeciwpadaczkowe mogą być też stosowane w terapii bólu neuropatycznego. Jednocześnie, duży odsetek pacjentów cierpiących z powodu tych chorób nie osiąga satysfakcjonującej poprawy zdrowia w wyniku stosowanej terapii. W związku z powyższym, opracowaliśmy szereg nowych związków aktywnych przeciwdrgawkowo, w tym substancję o wielokierunkowej aktywności przeciwdrgawkowej i przeciwbólowej w bólu neuropatycznym (aktywność obserwowana u myszy). Poznanie dokładnego mechanizmu ich działania wymaga dalszych badań, jednak może on obejmować m.in. wpływ na receptory serotoninowe lub receptory sigma – co nie jest typowe dla leków przeciwdrgawkowych. Najbardziej obiecujące substancje przebadaliśmy pod kątem ich przemian chemicznych po podaniu (metabolizmu) i bezpieczeństwa stosowania (potencjalnej mutagenności, cytotoksyczności, bezpieczeństwa w stosunku do flory bakteryjnej jelit).

Niniejsza praca jest kolejną z cyklu badań nad zmiennością anatomii pnia trzewnego w populacji polskiej. Dokonano identyfikacji rzadkich odmian anatomicznych pnia trzewnego oraz opisano ich znaczenie kliniczne. Na podstawie retrospektywnej analizy angio-TK w grupie 350 pacjentów stwierdzono, że najczęściej występował pień w konfiguracji typu hepatogastrosplenic (97,14%). Do rzadkich obserwowanych w badaniu odmian należały typy: celiaco-mesenteric (1,4%) i  hepato-gastric (0,28%), jak również zmienności tętnic wątrobowych czy zwężenie pnia trzewnego z rozwiniętym krążeniem obocznym. Planując interwencje chirurgiczne lub z zakresu radiologii interwencyjnej w obszarze unaczynienia pnia trzewnego zawsze należy uwzględniać jego rzadkie odmiany anatomiczne w celu prewencji groźnych powikłań. 

Dystalna część nerw piszczelowego wraz z jego końcowymi odgałęzieniami (nerwem podeszwowym przyśrodkowym i bocznym) są wielokrotnie badane obrazowo (USG, MRI) w poszukiwaniu przyczyn patologii okolicy kostki przyśrodkowej oraz stopy (np. zespół zatoki stępu). W pracy zbadano pola powierzchni przekrojów poprzecznych (cross-sectional area – CSA) oraz liczbę pęczków nerwowych nerwu piszczelowego, podeszwowego przyśrodkowego oraz podeszwowego bocznego pobranych z 60 kadawerów. Jest to jedyna z przeanalizowanych prac, w których dokonano histologicznych pomiarów bezpośrednio na nerwach pobranych z kadawerów. Dotychczas opisywano CSA mierzone za pomocą badania USG lub MRI.  W badaniu stwierdzono średnie CSA i liczbę pęczków nerwowych odpowiednio 17.86 ± 4.57 mm², 33.88 ± 6.31 dla nerwu piszczelowego, 9.58 ± 1.95 mm², 23.41 ± 7.37 dla nerwu podeszwowego przyśrodkowego i 7.17 ± 2.36 mm², 15.06 ± 5.81 dla nerwu podeszwowego bocznego wśród mężczyzn oraz 12.27 ± 2.45 mm², 26.32 ± 8.87 dla nerwu piszczelowego, 7.81 ± 1.41 mm², 17.71 ± 5.28 dla nerwu podeszwowego przyśrodkowego oraz 5.83 ± 1.25 mm², 11.50 ± 3.72 dla nerwu podeszwowego bocznego wśród kobiet.
Otrzymane wyniki CSA dla nerwu piszczelowego są porównywalne z wynikami otrzymanymi metodami diagnostyki obrazowej. Jednocześnie po raz pierwszy określono referencyjne wartości CSA dla nerwów podeszwowych przyśrodkowego i bocznego, potwierdzając iż nerw podeszwowy przyśrodkowy jest większy od bocznego. Równocześnie opisano większe CSA oraz liczbę pęczków u mężczyzn. Ponadto zauważono, iż wraz z wiekiem zwiększa się pole przekroju badanych nerwów.

Mięsak prążkowanokomórkowy (RMS) to jeden z najczęściej występujących nowotworów tkanek miękkich u dzieci. W przypadku RMS wykazującego przerzuty całkowity wskaźnik przeżycia 3-letniego wynosi tylko 25–30%. Dlatego ważne jest zrozumienie mechanizmów regulacyjnych zaangażowanych w promowanie przerzutów RMS. W naszej pracy po raz pierwszy pokazaliśmy, że czynnik transkrypcyjny SNAIL znacząco wpływa na właściwości komórek RMS poprzez regulację poziomu białek EZRYNY i kinazy AKT oraz mikroRNA – małych RNA pełniących funkcje regulacyjne. Nasze badania wykazały, że SNAIL istotnie zwiększa ruchliwość komórek RMS oraz ich inwazyjność i chemotaksję w kierunku czynników promujących przerzutowanie zarówno w warunkach in vitro jak i in vivo. Nasze dane pokazują nową rolę SNAIL w regulacji przerzutowania komórek RMS i wyraźnie wskazują, że SNAIL może być obiecującym nowym celem dla przyszłych terapii RMS.

Chcieliśmy ocenić w tym badaniu, czy zahamowanie postępu miażdżycy tętnic, które następuje po usunięciu wirusa HCV, może być powiązane z redukcją ogólnoustrojowego stresu oksydacyjnego i ze zmniejszeniem krążących poziomów proaterogennych mediatorów, takich jak F2-izoprostany. Z użyciem technik regresyjnych, zbadaliśmy związek między zmianą markerów stresu oksydacyjnego (narażenie) a zmianą grubości błony wewnętrznej i środkowej tętnicy szyjnej (cIMT). Przebadaliśmy grupę 105 pacjentów, w tym 62 mężczyzn, średnio w wieku 62,4 lat ze zwłóknieniem wątroby typu F3/F4, scharakteryzowanym na podstawie ultrasonografii tętnicy szyjnej na początku badania oraz w czasie obserwacji po trwałej odpowiedzi wirusologicznej (SVR). Miażdżyca subkliniczna, definiowana jako obecność blaszki tętnicy szyjnej i/lub cIMT ≥ 0,9, była obecna w 72% próby. Wszyscy pacjenci osiągnęli SVR z odnotowanym istotnym zmniejszeniem cIMT. Wykazaliśmy, że obniżenie wartości cIMT po usunięciu wirusa ma bezpośredni związek ze zmniejszeniem stężenia krążących F2-izoprostanów. 

Kliniczne i przedkliniczne badania wskazują, że cynk jest ważnym bio-elementem w patofizjologii i terapii depresji. Wykazano, że leki przeciwdepresyjne wpływają na homeostazę cynku, jednak brak jest informacji o aktywności antagonistów receptora NMDA w deficycie cynku jako modelu depresji. W pracy opublikowanej w Int. J. Mol. Sci. wykazano aktywność ketaminy (globalnego antagonisty NMDA) i Ro25-6981 (selektywnego antagonisty podjednostki GluN2B NMDA) w tym modelu oraz roli szlaku p70S6K i ERK w mechanizmie przeciwdepresyjnym tych leków. Badania te są ważne dla klinicystów ponieważ wskazują na rolę diety jako ważnego czynnika w rozwoju zaburzeń depresyjnych oraz potwierdzają efektywność antagonistów NMDA w modelach eksperymentalnej depresji.

Uśmierzanie bólu neuropatycznego nadal pozostaje wyzwaniem. Cały czas poszukiwane są skuteczne metody jego leczenia, ponieważ jak pokazują badania epidemiologiczne, tylko u połowy pacjentów udaje się uzyskać 30-50% ulgę w bólu, pozostali chorzy, pomimo stosowania różnych leków i metod, cierpią z powodu nieuśmierzonego bólu neuropatycznego. Metamizol jest nieopioidowym lekiem przeciwbólowym szeroko stosowanym w codziennej praktyce w leczeniu bólu receptorowego. Lek ten nie był natomiast do tej pory oceniany w terapii bólu neuropatycznego. W modelu doświadczalnym bólu neuropatycznego stwierdziliśmy, że metamizol podany preemptywnie na 16 i 1 godzinę przed oraz dwa razy na dobę przez 7 dni po uszkodzeniu nerwu kulszowego łagodzi objawy bólu neuropatycznego (oceniane za pomocą filamentów von Frey’a i testem zimnej płytki) oraz znacząco ogranicza ekspresję pronocyceptywnych mediatorów: interleukin (IL–1beta, IL–6, IL–18) i chemokin (CCL2, CCL4, CCL7) w zwojach korzeni nerwów rdzeniowych, które są ważnymi strukturami biorącymi udział w transmisji informacji bólowej z uszkodzonych tkanek do rdzenia kręgowego i mózgu. Wyniki naszych badań pokazują, że metamizol może być rozważany jako lek potencjalnie użyteczny w terapii bólu neuropatycznego. Konieczne są dalsze badania oceniające efektywność metamizolu w różnych zespołach bólu neuropatycznego.

Badania dotyczyły opracowania tabletek zawierających stałe rozproszenia bikalutamidu i PVP K-29/32 otrzymane metodą mielenia oraz z zastosowaniem dwutlenku węgla w stanie nadkrytycznym. Określono m.in. zależności pomiędzy właściwościami stałych rozproszeń oraz tabletkami. Stwierdzono także 10-krotne zwiększenie ilości rozpuszczonej substancji leczniczej ze stałych rozproszeń, a zmniejszenie ilości uwolnionego bikalutamidu z tabletek. W trakcie tabletkowania, pod wpływem siły kompresji dochodziło do amorfizacji substancji leczniczej.

W prezentowanej pracy przedstawiono optymalizację ścieżki syntezy zolpidemu i jego pochodnych w reaktorach mikrofalowych. Metoda ta umożliwia uzyskanie cząsteczek o odpowiedniej czystości na potrzeby przyszłych badań farmakologicznych.  Zastosowanie reaktorów mikrofalowych pozwoliło znaczne przyspieszyć tempo reakcji i skroić całkowity czas przebiegu syntezy z 36 godzin do 2,5 godzin. Dodatkowo przeprowadzono optymalizację otrzymywania winianu zolpidemu, który charakteryzuje się odpowiednią wielkością cząsteczek i co za tym idzie dobrą rozpuszczalnością w wodzie.  

Badania ostatnich lat pokazują, że istotną rolę w rozwoju i progresji nowotworów hematologicznych pełnią wewnątrzkomórkowe szlaki sygnałowe MAPK/ERK oraz PI3K/AKT. Wyniki naszej pracy wskazują, że łączne stosowanie inhibitora ERK1/2 (AZD0364) oraz inhibitora PI3K (ZSTK474) ma działanie synergistyczne i zwiększa wrażliwość komórek linii białaczkowych REH, MOLT-4 i MOLM-14 nasilając spadek przeżycia komórek i indukcję apoptozy. Efekt ten związany był z hamowaniem odpowiedzi antyoksydacyjnej w komórkach linii ostrej białaczki limfoblastycznej REH i MOLT-4, natomiast nasilenie mechanizmów antyoksydacyjnych zaobserwowano w komórkach linii ostrej białaczki szpikowej MOLM-14.

Epizody majaczenia stosunkowo często dotykają pacjentów po udarze mózgu. Niewiele jest jednak wiadomo na temat wpływu majaczenia po udarze mózgu na stan pacjentów w obszarze ich zdrowia psychicznego. Oceniliśmy 750 kolejnych osób przyjętych do oddziału udarowego pod kątem wystąpienia majaczenia w trakcie hospitalizacji. Pacjenci zostali następnie przebadani neuropsychologicznie w trakcie pobytu w szpitalu, a także po trzech i dwunastu miesiącach po udarze. Majaczenie poudarowe okazało się być niezależnym czynnikiem ryzyka wystąpienia depresji i agresji w szpitalu, lęku trzy miesiące po udarze oraz apatii w szpitalu, trzy miesiące i dwanaście miesięcy po udarze. Potwierdziliśmy zatem wpływ majaczenia poudarowego na częstość występowania zaburzeń psychicznych. Zależność ta wydaje się być szczególnie istotna w pierwszych miesiącach po udarze, zanikając z biegiem czasu.

Epizody majaczenia stosunkowo często dotykają pacjentów po udarze mózgu. Niewiele jest jednak wiadomo na temat wpływu majaczenia po udarze mózgu na stan pacjentów w obszarze ich zdrowia psychicznego. Oceniliśmy 750 kolejnych osób przyjętych do oddziału udarowego pod kątem wystąpienia majaczenia w trakcie hospitalizacji. Pacjenci zostali następnie przebadani neuropsychologicznie w trakcie pobytu w szpitalu, a także po trzech i dwunastu miesiącach po udarze. Majaczenie poudarowe okazało się być niezależnym czynnikiem ryzyka wystąpienia depresji i agresji w szpitalu, lęku trzy miesiące po udarze oraz apatii w szpitalu, trzy miesiące i dwanaście miesięcy po udarze. Potwierdziliśmy zatem wpływ majaczenia poudarowego na częstość występowania zaburzeń psychicznych. Zależność ta wydaje się być szczególnie istotna w pierwszych miesiącach po udarze, zanikając z biegiem czasu.

potrzeba opisu ich związku metodami teoretycznymi powoduje rozwój metod integracji danych. W artykule przedstawiono analizę danych omicznych poprzez integrację wiedzy biologicznej z procedurami matematycznymi zaimplementowanymi w bibliotece OmicsON programu R. OmicsON to narzędzie do integracji dwóch zestawów danych: transkryptomicznych i metabolomicznych. W procedurze analitycznej  stosuje się grupowanie funkcjonalne i analizę statystyczną.

Podgrupy zbiorów danych transkryptomicznych i metabolomicznych tworzone są na podstawie wiedzy biologicznej przechowywanej w bazach danych Reactome i String. Dzięki zabiegowi zawężania danych w oparciu o wiedze biologiczną istnieje możliwość analizy takich zbiorów za pomocą wielowymiarowych procedur statystycznych, takich jak analiza korelacji kanonicznej (CCA) lub częściowa najmniejszych kwadratów (PLS). Integracja danych metabolomicznych i transkryptomicznych w oparciu o metodologię zawartą w OmicsON pozwala w łatwy sposób uzyskać informacje o powiązaniu tych danych. Informacje te mogą znacząco pomóc w ocenie zależności między ekspresją genów a stężeniami metabolitów, co z kolei ułatwia biologiczną interpretację analizowanych procesów biologicznych.

Dur brzuszny przez stulecia dziesiątkował armie, miasta i osady, będąc zagrożeniem dla każdej większej ludzkiej zbiorowości. Odnalezienie czynnika wywołującego tę chorobę (bakterii Salmonella entericaserotypTyphi) okazało się jednym z najważniejszych odkryć bakteriologii, dyscypliny naukowej, która w ostatniej ćwierci XIX wieku przeżyła gwałtowny rozwój, odmieniając na zawsze dzieje naszej cywilizacji.

Artykuł odnosi się do odkrycia słynnego krakowskiego anatomopatologa, Tadeusza Browicza, który już w 1874 r. w artykule: Pasorzyty [sic] roślinne w durze jelitowym, opublikowanym w pierwszym tomie „Rozpraw i Sprawozdań Wydz. Matem.-Przyr. Akad. Umiej. w Krakowie”, poinformował o odkryciu pałeczkowatych „pasożytów” we wnętrznościach ofiary duru brzusznego. Chociaż Browicz nie kontynuował dalej swoich badań, jego odkrycie zostało zauważone przez ówczesny świat naukowy, zaś nazwisko krakowskiego uczonego powinno stać obok nazwisk Ebertha, Klebsa czy Gaffky’ego, których dziś świat uważa za odkrywców bakterii tyfusu brzusznego.

Naukowcy z CMUJ zbadali związek między wariantami genetycznymi a otyłością. W badaniu wykazali zależność między obecnością wariantu genetycznego w genie mitochondrialnym MT-ND2 (G4917A) a niższym BMI. Co więcej, wykazali, że obecność tego wariantu genetycznego może mieć wpływ na działanie genów kodowanych jądrowo (TFB2M, POLRMT) i potencjalnie regulujących efektywność produkcji energii.

Przedstawiana praca powstała po przeanalizowaniu 36 artykułównt budowy anatomicznej serca. Używanie prawidłowej nomenklatury w opisach układu sercowo-naczyniowego jest niezwykle istotne dla dobrej komunikacji między specjalistami . Zwrócono uwagę na niedogodności związane z opisywaniem serca w tzw pozycji Valentine, w której serce „ stoi „ na koniuszku. Wzajemne relacje poszczególnych części serca są w niej inne niż w kiedy organ znajduje się in situ, w klatce piersiowej. Zredefiniowano budowę zastawki trójdzielnej, której struktura nie jest homogeniczne: w 42.5 % serc jest ona bowiem czteropłatkowa. W związku z powyższym liczba mięśni brodawkowatych komory prawej jest również zmienna i wynosi od 2do 4. Budowa zastawki mitralnej została potwierdzona- posiada ona dwa płatki. W budowie zastawki aortalnej podkreślono występowanie płatka nie-wieńcowego. Ujednolicono nazewnictwo dotyczące unaczynienia tętniczego serca. Zwrócono uwagę na zmienność układu żylnego i jego znaczenie kliniczne.

Różne rodzaje mutacji w genach aktywujących rekombinację (RAG) są przyczyną występowania u małych dzieci ciężkich skojarzonych niedoborów odporności (SCID), zespołu Omenn`a oraz mieszanych niedoborów odporności. W pracy oceniano rodzaje mutacji w obrębie genów RAG, ich prezentację kliniczną oraz przebieg w populacjach krajów słowiańskich (południowych, zachodnich i wschodnich). Analizowano grupę 82 pacjentów z różnymi fenotypami choroby. 81,7% miało mutację w genie RAG1. Oceniono, że minimalna roczna częstość występowania pierwotnych niedoborów odporności związanych z mutacjami genów RAG w krajach słowiańskich waha się od 1/ 180 000 do 1/ 300 000 żywych urodzeń i może się różnić zależnie od jakości opieki zdrowotnej w różnych regionach. 70% pacjentów z wariantami RAG1, posiadało allel p.K86Vfs_33 (c.256_257delAA), albo w formie homozygotycznej albo w postaci złożonej heterozygotycznej. Większość (77%) pacjentów z homozygotycznym wariantem RAG1 p.K86Vfs_33 pochodziła z centralnej i wschodniej Polski, co sugeruje występowanie tzw. efektu założyciela. Obraz kliniczny i immunologiczny tych przypadków był bardzo zróżnicowany, sugerując silny wpływ dodatkowych czynników genetycznych i/lub epigenetycznych na kształtowanie się ostatecznego fenotypu.