Publikacje

Rok 2020 miesiąc: sierpień

W związku z postulowaną zdolnością zewnątrzkomórkowych pęcherzyków błonowych do selektywnego transportu cząsteczek regulacyjnych między komórkami, ich zastosowanie stanowi przyszłość terapii różnych schorzeń. W niniejszym artykule przedstawiliśmy dowody na możliwość zahamowania reakcji nadwrażliwości na białko jaja kurzego (owoalbuminę) po podaniu doustnym pęcherzyków transportujących miRNA-150 zwierzętom z aktywnymi objawami alergii. Ponadto dowiedliśmy, iż te pęcherzyki mogą wiązać się swoiście do antygenu prezentowanego przez makrofagi dzięki błonowej ekspresji łańcuchów lekkich przeciwciał. Nasze pionierskie obserwacje mają istotne znaczenie praktyczne w planowaniu strategii terapeutycznych z zastosowaniem pęcherzyków, zwłaszcza dowodząc ich skuteczności po nieinwazyjnym podaniu doustnym, co prowadzi do indukcji antygenowo-swoistej tolerancji na alergen pokarmowy. 

W artykule “High Frequency of Fusion Gene Transcript Resulting From t(10;11)(p12;q23) Translocation in Pediatric Acute Myeloid Leukemia in Poland” przedstawiono istotne dane genetyczne uzyskane w wyniku wieloletnich badań prowadzonych u dzieci chorych na AML w dwóch jednostkach UJ CM. Znaczenie prognostyczne rearanżacji genu MLL (KMT2A, 11q23) wykrywanej w komórkach białaczkowych zależy od partnera translokacyjnego. Translokacja t(10;11)(p12;q23) uznawana jest za niekorzystny czynnik prognostyczny, ale jej występowanie w dziecięcej AML jest określane jako niskie. Wyniki naszych blisko 5-letnich badań genetycznych wykazały występowanie tej translokacji z nieoczekiwanie wysoką częstością (8,9%), jako najczęściej stwierdzanego, powtarzalnego zaburzenia genetycznego charakterystycznego dla AML w badanej populacji. W wyniku prowadzonych analiz wykazano, że badana zmiana genetyczna może występować u większej liczby polskich pacjentów niż dotychczas sądzono, co mogło być spowodowane m.in. problemami metodologicznymi związanymi z jej wykrywanej w rutynowo prowadzonej diagnostyce cytogenetycznej dzieci z AML. W światle otrzymanych wyników i niekorzystnego znaczenia prognostycznego tej aberracji chromosomowej niezwykle istotne jest zapewnienie pełnej diagnostyki genetycznej dla wszystkich dzieci chorych na AML w Polsce.

Celem analizy było uogólnienie specyficznych norm odnoszących się do zadań zawiązanych z pamięcią epizodyczną i płynnością werbalną wśród 42,116 osób w wieku średnim (50 lat) i starszym ,w oparciu o reprezentatywne próby z 9 krajów o niskim, średnim i wysokim dochodzie z Afryki Azji , Europy i Ameryki Łacińskiej. Pamięć epizodyczna i płynność werbalna mierzone były za pomocą słownych testów, oceniających różne wymiary funkcji poznawczych. .
Zarówno wiek jak i wykształcenie miały istotny wpływ na wyniki – niższe wywiązywanie się z zadań wzrastało wraz z wiekiem i obniżało się wraz z poziomem edukacji, natomiast wpływ płci i miejsca zamieszkania na funkcje kognitywne był niejednoznaczny (tylko dla Polski wystąpiły istotne statystycznie różnice pomiędzy kobietami i mężczyznami w odniesieniu do wszystkich zadań poznawczych).
Jest to jedno z najbardziej znaczących badań pozwalające na wykorzystanie neuropsychologicznej oceny przez klinicystów i badaczy.

Przyczyny retinopatii wcześniaków (ROP) nie są do końca poznane. Obok wieku płodowego i urodzeniowej masy ciała, w rozwoju ROP znaczenie mają dodatkowe czynniki m.in. tlenoterapia, hipoksja czy hiperglikemia. W pracy opublikowanej w czasopiśmie Retina wykazano zależność pomiędzy zamiennością glikemii (GV) w pierwszym tygodniu życia a ryzykiem wystąpienia ciężkiego, wymagającego leczenia ROP u noworodków z masą urodzeniową < 1251 g. Znaczenie tej obserwacji nie jest jasne. Postuluje się wpływ zmienności glikemii na indukcję stresu oksydacyjnego.

Pierwotne guzy serca występują do 0,25% dzieci, najczęściej są łagodne. Przeanalizowano 61 przypadków z 2 ośrodków. Głównymi objawami były: arytmia, omdlenia, męczliwość, szmer nad sercem. Część dzieci miało stwardnienie guzowate, pojedynczy tamponadę lub niewydolność serca. Diagnozę postawiono na podstawie ECHO, NMR, CT, badania hist-pat. U >60% stwierdzano rhabdomyoma, rzadziej fibroma, teratoma, myxoma, mesothelioma, rhabdomyosarcoma. Leczonych operacyjnie było 43% chorych, 11% zmarło. Rokowanie guza pierwotnego serca jest dobre, z wyjątkiem postaci złośliwych.

W pracy opisano wchłanianie i aktywność przeciwnowotworową kwasu oleinowego w postaci nanoemulsji stabilizowanej przez hydrofobowo zmodyfikowane polisacharydy. Wyniki badań potwierdziły preferencyjny wychwyt nanokapsuł z otoczką hialuronianową przez komórki nowotworowe w porównaniu do nanokapsuł stabilizowanych za pomocą anionowej pochodnej chitozanu. Jest to efekt obecności specyficznych receptorów na powierzchni komórek, a także enzymów degradujących hialuronian w ich wnętrzu.
Opisane nanokapsuły stanowią wydajny nanonośnik substancji lipofilowych.

High Mobility Group Box 1 (HMGB1) to cytokina odgrywająca ważną rolę w patogenezie wielu chorób zapalnych. Celem naszej pracy była ocena ekspresji genu HMGB1 w przebiegu zakażenia Clostridium difficile (CDI). Przeprowadziliśmy prospektywne badanie obejmujące 55 dorosłych pacjentów, w tym 27 z CDI oraz 28 zdrowych ochotników. Oceniliśmy między innymi nasilenie ekspresji genu HMGB1 za pomocą metody RT- PCR. Stwierdziliśmy, iż ekspresja genu HMGB1 była istotnie niższa u pacjentów z CDI w porównaniu z grupą kontrolną i istotnie odwrotnie korelowała ze stężeniem CRP we krwi, co hipotetycznie może odzwierciedlać zmniejszoną zdolność pacjentów z CDI do walki z tym patogenem.

Artroskopia stawu skokowego jest zabiegiem mającym znaczenie diagnostyczne i lecznicze. Pomimo, iż jest to zabieg mało inwazyjny jatrogenne powikłania neurologiczne należą do najczęstszych. Celem ich uniknięcia jest ciągłe doskonalenie umiejętności chirurgicznych m.in. na kursach kadawerowych, w których wykorzystuje się preparaty świeżo mrożone. W pracy porównano pola powierzchni przekrojów poprzecznych (cross-sectional area – CSA) oraz liczbę pęczków nerwowych nerwu piszczelowego, podeszwowego przyśrodkowego oraz podeszwowego bocznego pobranych z 60 świeżych i 21 świeżo mrożonych preparatów. W badaniu stwierdzono średnie CSA i liczbę pęczków nerwowych odpowiednio 15.25 ± 4.6 mm², 30.35 ± 8.45 dla nerwu piszczelowego, 8.76 ± 1.93 mm², 20.75 ± 7.04 dla nerwu podeszwowego przyśrodkowego i 76.54 ± 2.02 mm², 13.40 ± 5.22 dla nerwu podeszwowego bocznego wśród świeżych preparatów oraz 13.71 ± 5.66 mm², 28.57 ± 8.00 dla nerwu piszczelowego, 7.55 ± 3.25 mm², 18.00 ± 6.72 dla nerwu podeszwowego przyśrodkowego i 4.29 ± 1.93 mm², 11.33 ± 1.93 dla nerwu podeszwowego bocznego wśród preparatów świeżo mrożonych. Otrzymane wyniki wskazują, że pola przekroju i liczba pęczków nerwowych nerwu piszczelowego oraz nerwu podeszwowego przyśrodkowego nie różnią się statystycznie pomiędzy preparatami świeżymi i świeżo mrożonymi natomiast. Statystyczną różnicę w badanych parametrach wykazano dla nerwu podeszwowego bocznego. W pracy postawiono tezę, iż proces mrożenia nie wpływa na większe nerwy obwodowe (nerwy piszczelowy i podeszwowy przyśrodkowy).

W pracy weryfikujemy skuteczność 16 pochodnych kwasu cynamonowego jako inhibitorów reduktazy karbonylowej 1 (CBR1)-  enzymu odpowiedzialnego za przekształcanie DOX do jej metabolitu doksorubicynolu (DOXol). DOXol odpowiedzialny jest za główne skutki uboczne terapii DOX –oporność na leczenie oraz kardiotoksyczność. 7 spośród 16 badanych w pracy  związków wykazuje powinowactwo do centrum aktywnego CBR1, ogranicza powstanie metabolitu DOXol oraz posiada wielokierunkowe działanie chemiouwrażliwiące- skutkujące wzrostem efektywności DOX względem komórek niedrobnokomórkowego raka płuc linii A549.

Technologia holograficzna pozwala użytkownikom zobaczyć wszystko, co jest widoczne na ekranie komputera w nowy, mniej ograniczony sposób, tj. bez ograniczeń zestawów komputerowych. W niniejszym badaniu 3D holograficzny asystent lekarza został zaprojektowany i wdrożony jako rozwiązanie spełniające wymagania RODO. Aplikacja HoloView, która jest dostosowana do działania na goglach Microsoft HoloLens pozwala na wyświetlanie i dostęp do danych osobowych oraz tzw. informacji wrażliwych indywidualnych pacjentów bez ryzyka, że zostaną one przekazane osobom nieuprawnionym, pozostaje zgodny z GSPR. Dodatkowo przedmiotem projektu jest rozwijanie wiedzy na temat wykorzystania HoloView w edukacji medycznej na wszystkich poziomach pandemii COVID-19.

Różnicowanie indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych (iPS) w kierunku neuronalnym zarówno 2D, jak i 3D daje ogromne możliwości tworzenia modeli chorób czy testowania terapii spersonalizowanych. Przedmiotem badań naszej pracy był wpływ pochodzenia komórek macierzystych iPS na różnicowanie neuronalne, ze szczególnym uwzględnieniem różnicowania do neuronów dopaminergicznych oraz organoidów śródmózgowia. W tym celu komórki wyizolowane z krwi (PBMC) oraz keratynocyty od tego samego dawcy zostały zreprogramowane do komórek iPS. Następnie klony komórek iPS z zostało scharakteryzowane oraz zróżnicowane w kierunku neuronalnym, zarówno w modelu 2D, jak i 3D. Uzyskane wyniki wykazały, że pochodzenie komórek iPS może znacząco wpływać na zdolności różnicowania iPS w teratomach, a także wywierać wpływ na różnicowanie 2D do neuronów dopaminergicznych i wczesne etapy tworzenia organoidów śródmózgowia 3D.

Nasze badanie jest jednym z pierwszych na świecie nad profiliną 1 – białkiem związanym z cytoszkieletem aktynowym – w chorobie niedokrwiennej serca. Pokazaliśmy, że stężenie tego białka zależy od długości trwania objawów zawału oraz ma związek z wystąpieniem tzw. zjawiska slow-flow, czyli zwolnionego przepływu w tętnicy wieńcowej po rewaskularyzacji. Zaskakującym wynikiem jest to, że stężenie profiliny 1 było niższe u pacjentów z cukrzycą – znanym czynnikiem przyspieszającym rozwój miażdżycy. Wreszcie, wykazaliśmy, że na stężenie profiliny 1 można wpływać poprzez leki hamujące aktywację płytek krwi.

U podstawy rozwoju kardiomiopatii w przebiegu amyloidozy transtyretynowej leży odkładanie się depozytów transtyretyny. Istnieją dwie postaci – nabyta typu dzikiego oraz forma dziedziczna wywołana mutacją genu transtyretyny. Aktualnie znanych jest ponad 120 mutacji, wykazujących zmienność geograficzną i różną prezentację kliniczną. Choroba ma poważne rokowanie – średni czas przeżycia to 2-6 lat.  Z uwagi na brak danych dotyczących występowania formy dziedzicznej oraz powodujących ją mutacji w Polsce, prowadzone wieloośrodkowe badanie miało na celu odpowiedzieć na te pytania.

Do niedawna jajnik ssaków uważano za narząd w pełni zróżnicowany, pozbawiony niezróżnicowanych komórek macierzystych. Ostatnie badania sugerują jednak obecność tzw. dorosłych komórek macierzystych w jajniku, określanych często jako domniemane komórki macierzyste (z ang. putative stem cells – PSC). W celu potwierdzenia obecności PSC w jajniku świni, izolowano immunomagnetycznie komórki PSC na podstawie obecności na ich powierzchni białka markerowego SSEA-4. Uzyskane komórki następnie hodowano in vitro i różnicowano w komórki nerwowe przy użyciu: forskoliny (FSK), kwasu retinowego (RA) oraz podstawowego czynnika wzrostu fibroblastów (bFGF). Już po 7 dniach hodowli różnicującej PSC zmieniły swoją morfologię i wykazywały typowe markery komórek nerwowych (nestyna, NeuN i GFAP). Obecność wspomnianych markerów wykazano metodami: Western blot, RT-qPCR oraz immunocytochemiczną. Natomiast analiza elektrofizjologiczna aktywności kanałów potasowych i sodowych (patch-clamp) oraz zarejestrowane prądy potasowe potwierdziły różnicowanie PSC w neurony.

Nasturtium officinale – rukiew wodna, jest rośliną jadaną stosowaną w medycynie tradycyjnej. Obiektem pracy były kultury in vitro tego gatunku. W ramach pracy przetestowano wpływ typu kultur in vitro (agarowe i wytrząsane), auksyn i cytokinin dodawanych do podłoża hodowlanego wg. Murashige i Skoog, oraz czasu trwania hodowli na: wzrost biomasy, produkcję glukozynolatów i kwasów fenolowych, oraz całkowitą zawartość fenoli. W ramach pracy zbadano także aktywność antyoksydacyjną ekstraktów z kultur mikropędowych N. officinale. Wyniki badań zostały poddane analizie chemometrycznej. Stwierdzono wysoką zawartość oznaczanych związków, oraz silny potencjał antyoksydacyjny badanych kultur in vitro.

W ramach pracy oceniono przydatność ekstraktów z liści dwóch gatunków: Frangula alnus (kruszyna pospolita) i Peganum harmala (poganek rutowaty) pozyskane z naturalnych stanowisk na terenie północnej Arabii Saudyjskiej, jako cennych surowców o istotnej aktywności biologicznej. Po raz pierwszy zidentyfikowano i oznaczono związki fenolowe: kwas p-kumarowy, kwas rozmarynowy, kwas chlorogenowy, kwas ferulowy, kwercytrynę, rutozyd, kwercetynę i trifolinę – w F. alnus, oraz kwas hydrokawowy, kwas protokatechowy, kwas kawowy, kwas rozmarynowy i cynarozyd – w P. harmala. Badane ekstrakty wykazywały silne działanie przeciwutleniające, antyproliferacyjne i cytotoksyczne.

Dojrzewanie in vitro (z ang. in vitro maturation – IVM) jest istotną metodą dostarczania dojrzałych, dobrej jakości oocytów do badań nad rozrodem człowieka, ochroną zagrożonych wyginięciem gatunków oraz uzyskiwaniem zwierząt transgenicznych. Praca ta, opisuje dwa modele hodowli 3D oocytów świni. W pierwszym, kompleks oocyt-wieniec promienisty (z ang. cumulus-oocyte complexes – COCs) jest zamykany w fibrynowych kapsułach. W drugim, COCs są zawieszone w kropli pożywki hodowlanej i otoczone FEP, który tworzy kapsułę. Oba modele utrzymują trójwymiarową organizację COCs, zapobiegając ich spłaszczeniu, a w konsekwencji przerwaniu połączeń szczelinowych. Wymienione modele hodowli in vitro, naśladują warunki panujące, w czasie fizjologicznego dojrzewania oocytów w pęcherzykach jajnikowych.

Dotychczasowe poglądy tłumaczą patomechanizm astmy z nadwrażliwością na NLPZ (NSAIDs-exacerbated respiratory disease; N-ERD) nadprodukcją leukotrienów cysteinylowych (CysLTs) i towarzyszącym przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych typu T2. Jednakże badania te opierały się zazwyczaj na zastępczych biomarkerach zapalenia dolnych dróg oddechowych.

W aktualnym badaniu ocenialiśmy szereg parametrów komórkowych i molekularnych w popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych pobranych od chorych z N-ERD oraz od chorych na astmę dobrze tolerujących NLPZ. W ten sposób zbadaliśmy proces zapalny bezpośrednio na poziomie dolnych dróg oddechowych. Wykazaliśmy, że zapalenie na poziomie oskrzeli u chorych z N-ERD nie jest jednorodne, co odpowiada różnorodności zapalenia obserwowanej w ogólnej populacji chorych na astmę. Klasyczne zapalenie typu T2 z towarzyszącą eozynofilią dróg oddechowych i zwiększoną produkcją CysLTs stwierdziliśmy u ponad połowy chorych z N-ERD, zaś pozostali chorzy mieli inny obraz zapalenia i zmienny stopień neutrofilii w drogach oddechowych. Brak zapalenia typu T2 u części chorych z N-ERD może tłumaczyć brak skuteczności uniwersalnej terapii ukierunkowanej na zapalenie typu T2 w tym fenotypie astmy. 

Doświadczalne autoimmunizacyjne zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego EAE jest znanym i szeroko stosowanym doświadczalnym modelem zwierzęcym stwardnienia rozsianego. W opublikowanych badaniach oceniono ekspresję metaloproteinaz macierzy MMP-2 i MMP-9 i ich inhibitorów TIMP-2 i TIMP-1 oraz wpływ leczenia natalizumabem.Wyniki tego badania pokazują, że oprócz dobrze znanego działania antyintegrynowego przeciwdziałającego transmigracji limfocytów T do ośrodkowego układu nerwowego, natalizumab wzmacnia ten efekt poprzez wpływ na MMP i TIMP prowadząc do ochrony integralności bariery krew-mózg.

Kliniczne i przedkliniczne badania wskazują że suplementacja cynkiem nasila efektywność przeciwdepresyjnego działania imipraminy. Jednak mechanizm leżący u podstaw tego efektu pozostaje nieznany. W pracy opublikowanej w Nutrients badano wpływ imipraminy na dystrybucję cynku w organizmie myszy [zmiany w stężeniu cynku w jelicie cienkim, krwi i mózgu oraz zmiany ekspresji białka transporterów cynku (ZnT) w tych tkankach]. Otrzymane dane wskazują, że IMI wzmacnia transfer Zn przez przewód pokarmowy i wpływa na redystrybucję Zn pomiędzy krwią a mózgiem. Wydaje się, że mechanizmy te mogą wyjaśniać zwiększoną skuteczność przeciwdepresyjną skojarzonego leczenia IMI / Zn.

Komórki białaczkowe często wykazują zaburzenia w funkcjonowaniu szlaku sygnałowego RAS/RAF/MEK/ERK, a także zwiększoną aktywację czynników transkrypcyjnych, m.in. STAT3, co przyczynia się do nadmiernej proliferacji komórek i zahamowania procesu apoptozy.

W badaniach wykazaliśmy, że łączne stosowanie inhibitora ERK2 (VX-11e) oraz inhibitora STAT3 (STA-21) wywołuje silniejszy efekt przeciwnowotworowy w stosunku do komórek linii ostrej białaczki limfoblastycznej REH i MOLT-4, niż każdy z tych czynników stosowany osobno. Uzyskane wyniki wskazują na potencjalne korzyści zastosowania inhibitorów szlaku RAS/RAF/MEK/ERK w terapii skojarzonej.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM) to najczęstsza przyczyna niewydolności serca (NS) u młodych dorosłych, która istotnie pogarsza rokowanie tych pacjentów. Śmiertelność 4-letnia analizowanej grupy 406 pacjentów z DCM wyniosła 17%. Celem identyfikacji chorych o podwyższonym ryzyku zgonu przeprowadziliśmy analizę skal prognostycznych dedykowanych ogólnej populacji NS. Najlepszą wartość rokowniczą w DCM mają kalkulatory Barcelona 2.0 oraz Seattle Heart Failure Model. Jednak stworzony przez nas model dedykowany DCM przewyższał precyzją wymienione powyżej skale.

Przed konchoplastyką w znieczuleniu miejscowym (zm)błona śluzowa (bś) małżowin nosa dolnych (mnd) jest obkurczona. Oceniono odległości przyśrodkowego brzegu mnd od przegrody nosa oraz dolnej krawędzi mnd od dna jamy nosowej. Porównano dane 130 pacjentów z  kwalifikacji i bezpośrednio przed zabiegiem w zm i 42 operowanych w znieczuleniu ogólnym. OUN oraz stres emocjonalny mają wpływ na objętość bś. W stresie poprzedzającym zabieg w zm bś ulega obkurczeniu. Gdy wpływ OUN zostanie zahamowany podczas znieczulenia ogólnego  objętość mnd wzrasta.

Celem naszej pracy była szczegółowa analiza powikłań śród- i pooperacyjnych występujących u pacjentów poddanych resekcji pierwotnego guza mózgu, zlokalizowanego w obszarach elokwentnych, metodą kraniotomii z wybudzeniem. Pierwszym wnioskiem płynącym z naszych badań jest potrzeba zmniejszenia poziomu stresu i odczuwanego bólu u pacjentów. Szczegółowa analiza wyników naszych badań ujawniła również związek pomiędzy: rozległością zmiany wewnątrzczaszkowej, a ryzykiem wystąpienia śródoperacyjnego ataku padaczkowego oraz częstością występowania krwawień pooperacyjnych. Wyniki naszych badań pokazały również, iż przedoperacyjna profilaktyka przeciwpadaczkowa powinna być stosowana u pacjentów poddawanych zabiegom ze śródoperacyjnym wybudzeniem.