Publikacje

Rok 2021 miesiąc: styczeń

Receptory A_2B adenozynowe są obecne w szerokim spektrum tkanek, zwłaszcza na komórkach układu odpornościowego. Uważa się, że odgrywają one szczególną rolę w procesach immunologicznych związanych z podwyższonymi poziomami adenozyny, takimi jak zapalenie. Celem tego wstępnego badania było określenie potencjalnych właściwości przeciwzapalnych związku PSB-603, silnego i selektywnego antagonisty receptora A_2B adenozynowego, w dwóch różnych eksperymentalnych modelach zapalenia miejscowego i ogólnoustrojowego. Antagonista wiąże się z receptorem, blokuje dostęp do niego adenozyny i przez to reakcji, wywoływanych przez nią, przy udziale tego receptora. W modelu zapalenia wywołanego miejscowym podawaniem karagenu mierzono obrzęk łapy. Dodatkowo, oznaczono poziomy wybranych czynników zapalnych oraz reaktywnych form tlenu, w osoczu lub łapie objętej stanem zapalnym. Wykorzystując mysi model zapalenia obwodowego wywołanego dootrzewnowym podaniem zymosanu A, zbadano wpływ związku PSB-603 na naciekanie neutrofili do otrzewnej. Wyniki pokazały, że PSB-603 podawany dootrzewnowo, znacznie zmniejszył stan zapalny w obu testowanych modelach. Zatem wyniki mogą wskazywać na działanie przeciwzapalne antagonistów receptora A_2B adenozynowego w tych dwóch modelach zapalenia.

Grzyby z rodzaju Pleurotus (boczniaki) od lat są cenione na całym świecie, nie tylko z uwagi na walory smakowe, ale przede wszystkim ze względu na zawartość w nich licznych związków o właściwościach prozdrowotnych. Podjęte w pracy badania miały na celu określenie wpływu dodatku do podłoży hodowlanych nieorganicznych soli magnezu i cynku na przyrost biomasy, jak również stopień ich akumulacji. Określono biodostępność dla wybranych metali (Mg, Zn) i anionów (Cl^–, SO₄^2-) z uzyskanej wzbogaconej biomasy, poprzez ekstrakcję zliofilizowanego mycelium w sztucznych sokach trawiennych. Wykazano, że dodatek soli do podłoży powoduje wzrost przyrostu biomasy o 30% oraz zwiększenie akumulacji biopierwiastków. Dodatek wybranych do badań soli wpływał na zwartość biologicznie aktywnych związków organicznych. Prowadzenie kultur in vitro w zoptymalizowanych i kontrolowanych warunkach pozwala na uzyskanie materiału, który może być uznany za żywność uzupełniającą niedobory biopierwiastków i związków organicznych w organizmie człowieka.

Cuphea ingrata Cham. & Schltdl. jest gatunkiem występującym na obszarze Brazylii, Argentyny, Paragwaju i Urugwaju. Części nadziemne i cała roślina są wykorzystywane w medycynie tradycyjnej w leczeniu nadciśnienia tętniczego, chorób wenerycznych, dermatoz, bólu brzucha i reumatyzmu. W bieżącej pracy przeprowadzono analizę jakościową związków fenolowych w częściach nadziemnych Cuphea ingrata przy użyciu metody UHPLC-PDA-ESI-MS. Zidentyfikowano ponad 60 związków, należących do trzech głównych grup: kwasów fenolowych (m.in. ferulowy, kawowy, p-kumarowy i ich pochodne), flawonoidów (kwercetyna, kemferol i ich pochodne) oraz garbników. Na szczególną uwagę zasługują zidentyfikowane w materiale roślinnym  dimeryczne elagotaniny z grupy oenoteiny B, które w testach in vitro, prowadzonych przez innych autorów, wykazywały znaczną aktywność cytotoksyczną wobec różnych nowotworowych linii komórkowych. Stwierdzono również obecność (po raz pierwszy w rodzaju Cuphea) oligomerycznych elagotanin zbudowanych z trzech i więcej podjednostek.

Badania dowiodły, że względy finansowe są głównym powodem, dla których prawie połowa badanych pielęgniarek podejmuje dodatkowe zatrudnienie w wymiarze dwukrotnie przekraczającym obciążenie zawodowe. Badania sugerują potrzebę weryfikacji Centralnego Rejestru Pielęgniarek i Położnych (CRPiP) w celu wskazania liczby podwójnych etatów i osób pracujących w zawodzie pielęgniarki na terenie całego kraju. Wyniki wskazują na potrzebę prowadzenia dalszych badań dotyczących przyczyn i konsekwencji podwójnego zatrudnienia zarówno dla pielęgniarek, jak i wpływu tego zjawiska na jakość opieki i bezpieczeństwo pacjentów.

Vorinostat (SAHA) to inhibitor deacylazy histonów (HDAC), który wykazuje aktywność przeciwdepresyjną. Jednak mechanizmy związane z tą aktywnością są jak dotąd nieznane.

W pracy opublikowanej w Neurotoxicity Research badano wpływ podań SAHA na ekspresję podjednostek receptora NMDA oraz białek związanych z wewnątrzkomórkowymi szlakami przekazywania sygnału w mózgu (korze, hipokampie) myszy. Ponadto badano także wpływ na aktywność szlaków antyoksydacyjnych.

Otrzymane dane wskazują, że przeciwdepresyjne efekty SAHA są związane z modulacją szlaków antyoksydacyjnych/neuroprotekcyjnych.

Aminokwasy rozgałęzione (BCAA – branched-chain amino acids) pełnią istotną rolę w utrzymaniu homeostazy energetycznej organizmu, zarówno w spoczynku, jak i w wysiłku fizycznym. W ostatnich latach wykazano, że poziom krążących we krwi BCAA może być ważnym wskaźnikiem chorób metabolicznych, gdyż m.in. obniżenie poziomu BCAA we krwi prowadzi do zwiększenia wrażliwości tkanek na insulinę oraz do zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób serca. W badaniach naszego zespołu wykazaliśmy, że nawet podczas krótkotrwałego wysiłku (trwającego kilkanaście minut) dochodzi do spadku stężenia BCAA we krwi u młodych, zdrowych mężczyzn i efekt ten jest istotnie większy w wysiłkach o wyższej intensywności (powyżej 70% VO_2max) w porównaniu do wysiłków o niskiej intensywności (poniżej 50% VO_2max). Wyniki te wskazują, że wysiłki o wyższej intensywności i nawet krótkim czasie trwania wpływają korzystnie na zmiany poziomu BCAA. Zjawisko to może mieć istotne terapeutyczne znaczenie dla pacjentów z zespołem metabolicznym  podejmujących rehabilitację kardiologiczną lub aktywność rekreacyjną.

Badania zdrowia i zachowań zdrowotnych dzieci w wieku szkolnym (Health Behaviour in School-aged Children) przeprowadzone w roku 2017/18 wśród 55429 nastolatków z 9 krajów Europu i z Kanady pokazały, że uczestniczenie w zorganizowanych zajęciach pozalekcyjnych, szczególnie w sportowych, wiąże się z wyższą oceną zdrowia i lepszym dobrostanem. Kraje, z których pochodzili badani były zróżnicowane pod względem społeczno-kulturowym i ekonomicznym. Zależność ta był obserwowana po kontroli takich czynników jak: płeć, wiek, status społeczno-ekonomiczny i struktura rodziny oraz wsparcie społeczne. Można przypuszczać, że procesy leżące u podstaw tego związku prawdopodobnie są uniwersalne. Programy promocji zdrowia nastolatków mające na celu poprawę ich dobrostanu i samopoczucia powinny obejmować upowszechnienie uczestnictwa w różnorodnych zajęciach pozalekcyjnych, szczególnie sportowych, ze zwróceniem uwagi na strategie kierowane do młodzieży pochodzącej z rodzin o niższym statusie społeczno-ekonomicznym i mieszkającej z nie biologicznymi rodzicami.

Celem badań była ocena roli glikozylacji białek (procesu polegającego na modyfikacji struktury białka poprzez dołączenie cukrów w formie oligosacharydów, które mogą między innymi wpływać na aktywność biologiczną białka, jego immunogenność, etc.) w etiologii autoimmunizacyjnych chorób tarczycy. Schorzenia te (m.in. choroba Hashimoto) charakteryzują się obecnością nacieków zapalnych złożonych z limfocytów w miąższu tarczycy oraz wytwarzaniem przez limfocyty przeciwciał (immunoglobulin) skierowanych przeciwko białkom komórek tarczycy (np. peroksydazie tarczycowej –TPO). Badaniem objęto ponad 3000 osób ze zdiagnozowaną autoimmunizacyjną chorobą tarczycy oraz z grupy kontrolnej. U osób z autoimmunizacyjną chorobą tarczycy stwierdza się mniejszy stopień fukozylacji (dołączania cukru fukozy do oligosacharydów) immunoglobulin klasy G (IgG) oraz jednojądrzastych komórek w krwi obwodowej (limfocytów i monocytów). Zmniejszona fukozylacja immunoglobulin może być jednym z czynników uruchamiających proces niszczenia komórek tarczycy. Być może w przyszłości ocena wzoru glikozylacji IgG pozwoli na wyłanianie pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia niedoczynności tarczycy, spośród większej grupy osób z podwyższonym stężeniem przeciwciał przeciwtarczycowych.

Celem artykułu była ocena sytuacji finansowej 10 instytutów badawczych nadzorowanych przez Ministra Zdrowia. Analiza objęła okres 2014 – 2018, a źródłem danych były sprawozdania finansowe. Większość badanych jednostek (9 na 10) charakteryzowała się występowaniem strat netto (przychody ogółem przewyższały koszty), niemniej jednak występowały znaczne różnice w wartości poszczególnych wskaźników finansowych pomiędzy jednostkami. Sytuacja finansowa analizowanych instytutów pozostaje bardzo trudna i brak jest znaczących zmian w tym obszarze w stosunku do okresu sprzed 2014r.  

Kwas ursolowy (UA) i oleanolowy (OA) należą do grupy metabolitów roślinnych odznaczających się szerokim spektrum aktywności biologicznej. Przedmiotem pracy była analiza ilościowa OA oraz UA w różnych częściach morfotycznych dwóch gatunków z rodzaju Glechoma (G. hederacea, G. hirsuta). W ramach pracy dokonano optymalizacji procesu ekstrakcji surowca roślinnego oraz opracowano i zwalidowano metodę jednoczesnego oznaczania OA i UA z zastosowaniem techniki UPLC/MS/MS. Procedura może być stosowana w kontroli jakości surowców roślinnych i ekstraktów zawierających OA oraz UA.

Pacjenci w starszym wieku objęci leczeniem onkologicznym narażeni są na zaburzenia stanu funkcjonalnego. Wyniki badania wskazują, iż istnieje zależność pomiędzy sprawnością funkcjonalną osób starszych a przystosowaniem psychicznym do choroby nowotworowej. Osoby prezentujące styl konstruktywny charakteryzowały się lepszym: stanem emocjonalnym (EWB; p=0,042) oraz poziomem życia rodzinnego i towarzyskiego (SWB; p=0,014). Osoby starsze, które demonstrowały postawę wyrażającą niepokój spowodowany chorobą nowotworową uzyskały gorsze wyniki w zakresie: funkcjonowania w życiu codziennym (FWB; p=0,000), kondycji fizycznej (PWB; p=0,000), obszaru emocjonalnego (EWB; p=0,000) oraz poziomu zmęczenia (FS; p=0,000). Pacjenci, u których zastosowano radioterapię skojarzoną z chemioterapią lepiej funkcjonowały w życiu codziennym, w porównaniu z osobami poddanymi leczeniu radioterapią (p=0,046).

W pracy przedstawiono ocenę czynności układu oddechowego z wykorzystaniem spirometrii oraz oscylometrii impulsowej u 7-letnich dzieci urodzonych przedwcześnie z masą ciała < 1500g w porównaniu do dzieci urodzonych w fizjologicznym terminie porodu. Stwierdzono częstsze występowanie objawów związanych z układem oddechowym, takich jak nawracające zakażenia układu oddechowego, epizody świstów, większą częstość rozpoznawania astmy oskrzelowej oraz częstsze występowanie nieprawidłowych parametrów czynnościowych układu oddechowego w grupie dzieci urodzonych przedwcześnie. Uzyskane wyniki wskazują na długotrwały wpływ porodu przedwczesnego oraz powikłań występujących po urodzeniu na stan układu oddechowego.

Dostęp do skutecznych leków antyretrowirusowych spowodował, że zakażenia HIV traktowane jest obecnie jako choroba przewlekła, a wczesne rozpoznanie zakażenia i włączenie terapii ma odegrać kluczową rolę w opanowaniu pandemii, co według założeń WHO powinno nastąpić do 2030 roku. Projekt TAK, którego wyniki zaprezentowano miał na celu analizę częstości występowania późnych rozpoznań zakażenia HIV i jego przyczyn w naszym kraju. W badaniu udział wzięło 13 z 17 ośrodków zajmujących się opieką nad osobami zakażonymi HIV w Polsce. Spośród 1522 przenalizowanych pacjentów, 44.8% była zdiagnozowana w późnej fazie zakażenia, co pozostaje w zgodzie z trendami europejskimi.  Niezależnymi czynnikami ryzyka późnego rozpoznania był starszy wiek pacjenta, zakażenie drogą kontaktów heteroseksualnych lub narkomani dożylnej. Badanie wskazuje na konieczność dalszej edukacji różnych grup społecznych, jak i uświadamiania lekarzom różnych specjalności, że badanie w kierunku HIV powinno się rozważyć niezależnie od wieku czy orientacji seksualnej pacjenta.

Celem pracy była analiza potencjalnego związku między używaniem telefonu komórkowego, a występowaniem szumów usznych (postrzeganie dźwięku przy braku bodźca).
W niektórych z analizowanych badań obserwowano istotność statystyczną badanej zależności, ale meta-analiza nie potwierdziła istnienia tego związku. Można zauważyć nieznaczny wzrost ryzyka wystąpienia szumów usznych u osób intensywniej korzystających z telefonu, ale jest to różnica nieistotna statystycznie.
Użytkowanie telefonu komórkowego prawdopodobnie nie ma związku z występowaniem szumów usznych.

W pracy zaprezentowano po raz pierwszą strukturę mysiego białka PD-L1. Dokonano charakterystyki porównawczej ludzkiego (h) i mysiego (m) białka PD-L1 pod kątem strukturalnym i funkcjonalnym. Wykazano, że mPD-L1 oddziałuje z hPD-1 i dostarcza negatywnego sygnału w kierunku aktywowanych ludzkich komórek Jurkat. Wykazano jednak istotne różnice dotyczące lekowrażliwości między hPD-L1 i mPD-L1 przy użyciu przeciwciał terapeutycznych, makrocyklicznego peptydu i małych cząsteczek. Badania wykazały, że podczas gdy sekwencja aminokwasowa jest w znacznym stopniu homologiczna pomiędzy hPD-L1 i mPD-L1, a ogólne struktury białek są prawie identyczne, to jednak istnieją pomiędzy nimi poważne różnice funkcjonalne determinujące wynik interakcji z czynnikami anty-PD-L1, czego konsekwencją może być konieczność realizacji badań dotyczących leków blokujących interakcje PD-L1/PD1 na humanizowanych modelach zwierzęcych. 

W naszym badaniu, wykorzystując dane z czynnościowego rezonansu magnetycznego w stanie spoczynku (tzw. rs-fMRI), zbadaliśmy wpływ pory dnia i chronotypu (dobowych preferencji) osoby na funkcjonalną organizację sieci mózgu. Zaobserwowaliśmy wyższy wskaźnik reprezentujący bardziej wydajną organizację sieci (tzw. small-worldness) podczas sesji wieczornej w porównaniu z sesją poranną, co sugeruje dominację bezwładności snu nad procesami dobowymi i homeostatycznymi w pierwszych godzinach po przebudzeniu. Pokazuje to zmienność funkcjonalnej architektury mózgu w ciągu dnia. Nie stwierdziliśmy różnic w organizacji mózgu pomiędzy osobami o różnych chronotypach.

Przedstawione w pracy wyniki badań genetycznych zmian w genie C1 inhibitora (SERPING1) są pierwszymi wykonanymi analizami w tym temacie w polskiej populacji chorych z wrodzonym obrzękiem naczynioruchowym typu I & II (HAE, choroba rzadka spowodowana niedoborem C1 inhibitora). Oparto je na klasycznym genotypowaniu z użyciem metody sekwencjonowania sangerowskiego oraz analizy mikrodelcji metodą MLPA.  Obecność zmian genetycznych w SERPING1 wykazano u 82,9% badanych (u 68,3% ujawniono zmiany metoda k sekwencjonowania, a u kolejnych 14,6% technką MLPA). Wyniki badań potwierdziły heterogenność zmian genetycznych w SERPING1 w tej grupie chorych. Pośród ujawnionych wariantów 9 nie zostało dotychczas opisanych w bazach danych wariantów genetycznych. W badaniu potwierdzono także zmienną ekspresję związana z różnym przebiegiem choroby u członków poszczególnych rodzin dotkniętych HAE, ze stwierdzoną tą samą mutacją w genie SERPING1. Przeprowadzone analizy nie wykazały korelacji pomiędzy wynikami badań genetycznych i klinicznym fenotypem chorych – zgodnie z wynikami badań innych autorów, co może sugerować wpływ metabolicznych i środowiskowych czynników na przebieg choroby. 

Choroba Alzheimera jest chorobą neurodegeneracyjną, której towarzyszy postępujące obumieranie komórek nerwowych w mózgu. Prowadzi ona do pogarszania się pamięci, zaburzeń myślenia, a w końcowym etapie do całkowitej utraty samodzielności. Istnieje kilka hipotez na temat przyczyn choroby. Jedną ze zmian u pacjentów z chorobą Alzheimera jest niedobór acetylocholiny – substancji, która uczestniczy w przekazywania sygnałów między komórkami nerwowymi. Innymi przyczynami mogą być: odkładanie się w mózgu blaszek starczych, nagromadzenie się jonów metali oraz stres oksydacyjny. W niniejszej pracy zaprojektowano, zsyntetyzowano i przebadano serię nowych związków. Oceniono, czy substancje te mogą przeciwdziałać niekorzystnym zmianom poprzez wpływ na wybrane enzymy, peptydy czy jony metali. Przewidziano ich właściwości fizykochemiczne oraz potencjalne zachowanie się w organizmie za pomocą metod komputerowych. Otrzymane wyniki pozwoliły stwierdzić, że wybrane związki cechują się korzystnymi właściwościami biologicznymi i są dobrym punktem wyjścia do dalszych poszukiwań leków o potencjalnym zastosowaniu w leczeniu choroby Alzheimera.

Problem zatrucia związkami fosforoorganicznymi jest stale aktualny. Do ich detoksykacji można stosować  związki o właściwościach reaktywatorów enzymów: acetylo- i butyrylocholinoesterazy, których funkcje zostają zablokowane w przypadku zatrucia. W pracy opisano sposób projektowania nowych reaktywatorów cholinoesteraz a następnie syntezę serii związków należących do pochodnych pirydyniowo-2-karbaldoksymów z ugrupowaniem chinolinowo-karboksyamidowym. Otrzymane związki wykazały zdolność  do reaktywacji w warunkach in vitro obu cholinoesteraz zablokowanych przez wybrane związki fosforoorganiczne tzw. substytuty czynników nerwowych. Praca jest efektem wspólnych badań prowadzonych w ramach projektu współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej (V4) i Korei Południowej. 

Przypadek sprawił, że powstała ta wieloośrodkowa, multidyscyplinarna praca, w którą byli zaangażowani chirurdzy, interniści, genetycy i…. anatomowie.

Do Oddziału Chirurgii Ogólnej Ortopedii i Obrażeń Wielonarządowych SU w Krakowie trafił pacjent ze złamaniem bliższego końca piszczeli lewej, którego doznał w wyniku wypadku z wysokości w trakcie wykonywania czynności służbowych.  Zakwalifikowany do zabiegu i zoperowany. Złamanie ustabilizowano systemem płytek LCP (Synthes Stal). W trakcie pobytu stwierdzono symetryczną anomalię rozwojową w zakresie rąk i stóp. Przeprowadzono dodatkową diagnostykę radiologiczną, na którą chory wyraził zgodę, potwierdziła rzadką wadę rozwojową przypominającą –  Brachydaktydię A2. Została ona potwierdzona badaniem genetycznym przeprowadzonym w Warsaw Genomics INC. Z przeprowadzonego wywiadu z pacjentem stwierdzono, że podobne anomalie rozwojowe występują u jego syna. Nawiązana współpraca z p. prof. A. Wójcicką z  Warsaw Genomics INC zaowocowała przeprowadzeniem badania genetycznego rodziców oraz rodzeństwa naszego Pacjenta. Otrzymane wyniki zostały przedstawione w powyższej publikacji.

Badania dotyczyły poznania mechanizmu stabilizacji amorficznej formy ezetymibu – substancji obniżającej poziom cholesterolu, w stałych rozproszeniach z Kollidonem®VA64 otrzymanych metodą suszenia rozpyłowego. Stwierdzono, że już 20% dodatek polimeru umożliwiał otrzymanie stabilnego stałego rozproszenia oraz poprawę szybkości rozpuszczania substancji leczniczej. Obserwowany efekt antyplastyfikacji ezetymibu przez Kollidon®VA64 uznano za mechanizm odpowiedzialny za stabilizację amorficznej formy substancji leczniczej.

Związki fosforoorganiczne są wykorzystywane jako pestycydy lub nielegalna broń chemiczna. Ich toksyczne działanie wynika z nieodwracalnej blokady cholinoesteraz, enzymów współodpowiedzialnych za kontrolę neuroprzekaźnictwa. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że każdego roku dochodzi do 3 milionów zatruć związkami fosfoorganicznymi, z czego blisko 220 tysięcy kończy się śmiercią. Możliwości leczenia są ograniczone i polegają przede wszystkim na podawaniu oksymów, związków zdolnych do reaktywacji cholinoesteraz. Niestety, zarówno ilość jak i skuteczność oksymów jest ograniczona, dlatego wciąż trwają poszukiwania nowych odtrutek. Istnieje jednak wiele nierozwiązanych zagadek dotyczących mechanizmu reaktywacji oraz przyczyn wybiórczego działania oksymów. Utrudnia to rozwój nowych związków przywracających aktywność zablokowanych enzymów.

W niniejszej publikacji przedstawiono oddziaływanie wybranych oksymów na cholinoesterazy zablokowane przez sarin i tabun. Przy pomocy metod modelowania molekularnego zobrazowano szereg następujących po sobie etapów reaktywacji oraz zidentyfikowano elementy strukturalne enzymów, które są kluczowe dla skutecznej reaktywacji. Zaobserwowane różnice w oddziaływaniu reaktywatorów z cholinoesterazami rzucają światło na przyczyny ich zróżnicowanego działania, a w przyszłości mogą pomóc w odkryciu nowych, skutecznych odtrutek.