Publikacje

Rok 2021 miesiąc: czerwiec

Wykazano możliwość zastosowania technologii druku 3D w sporządzaniu tabletek z ketoprofenem. Zastosowano metodę ekstruzji topliwej przy sporządzaniu filamentu zawierającego do 40% substancji leczniczej, stanowiącego materiał wejściowy w procesie druku. Tabletki wydrukowane metodą osadzania stopionego materiału, w dawkach 50, 75 oraz 150 mg cechowały się natychmiastowym oraz spowolnionym uwalnianiem ketoprofenu w zależności od ich projektu 3D. Technologie te mogą znaleźć zastosowanie w rozwoju medycyny spersonalizowanej poprzez rozwój zindywidualizowanych leków.

Nadciśnienie tętnicze i wiek są kluczowymi czynnikami ryzyka w chorobach sercowo-naczyniowych. Przykładem mediatora gazowego biorącego udział w regulacji ciśnienia krwi jest siarkowodór (H₂S). Badanie miało na celu określenie wpływu nadciśnienia i wieku na metabolizm związków siarki oraz poziom enzymów biorących udział w powstawaniu H₂S w wątrobie szczura. Tkanki pobrano od szczurów w różnym wieku, z prawidłowym ciśnieniem tętniczym – Wistar Kyoto (WKY) i z samoistnym nadciśnieniem – Spontaneously Hypertensive Rats (SHR). Analiza ekspresji genów i pomiar aktywności enzymów zaangażowanych w metabolizm siarki wykazały istotną rolę rodanazy – TST u młodych szczurów z nadciśnieniem, gamma cystationazy – CTH u starszych szczurów z nadciśnieniem oraz transferazy siarkowej 3-merkaptopirogronianu – MPST i TST w kompensowaniu zmian wywołanych starzeniem się szczurów WKY. Wątroby szczurów SHR z obu grup wiekowych wykazały wyższą zdolność do wytwarzania H₂S. Uzyskane wyniki, stanowią istotny wstęp do ustalenia potencjalnego związku między metabolizmem siarki w wątrobie, nadciśnieniem tętniczym i starzeniem się.

Zastosowanie podłoży uzupełnionych biopierwiastkami jest obiecującą strategią dla wzrostu wartości odżywczej grzybów z gatunku boczniaki. Badania przeprowadzono w celu analizy wpływu suplementacji grzybów solami magnezu (Mg) na zawartość substancji biologicznie aktywnych w owocnikach boczniaka różowego (Pleurotus djamor). Przed zaszczepieniem substrat uzupełniono MgCl₂ 6 H₂O i MgSO₄, obie sole zastosowano w trzech stężeniach: 210, 420 i 4200 mg Mg na 2 kg substratu. Suplementacja skutecznie zwiększyła zawartość Mg w owocnikach P. djamor o 19-85% w zależności od zabiegu i znacząco wpływała na poziom pozostałych biopierwiastków i anionów. Sto gramów owocników boczniaka różowego, wzbogaconych solami Mg, dostarcza ponad 20% Mg wg zalecanej przez Food and Drug Administration (FDA); a zatem, suplementacja może być skuteczną techniką wytwarzania grzybów bogatych w dietetyczny Mg. Suplementacja Mg zwiększa aktywność antyoksydacyjną owocników, związków fenolowych i niektórych aminokwasów, w tym L-tryptofan oraz witaminy (tiamina i kwas L-askorbinowy).

Publikacja naukowa obejmuje swoim zakresem określenie nowych mechanizmów molekularnych biorących udział w rozwoju schorzenia błony śluzowej przełyku jakim jest metaplazja Barrett’a. Schorzenie to jest wynikiem refluksu żołądkowo-przełykowego, którego symptomy dotyczą szacunkowo około 20% populacji. W świetle ostatnich doniesień postuluje się, że czynniki takie jak mi.in. gazowe mediatory (np. siarkowodór) oraz tzw. geny homeoboksowe mogą modulować rozwój w/w jednostki chorobowej i mogą stanowić potencjalny cel terapeutyczny. Badania w tej tematyce, prowadzone przez jednego z współautorów niniejszej publikacji, dr hab. Marcina Magierowskiego są finansowane przez Narodowe Centrum Nauki (UMO-2016/23/D/NZ4/01913). W niniejszej pracy wykazano, że jeden z takich czynników, gen HOXA13 może być kluczowym w etiologii przełyku Barrett’a i dalszej progresji tej jednostki chorobowej.

W badaniach wykorzystano spektroskopię Ramana oraz metodę obrazowania do identyfikacji grup chemicznych zaangażowanych w proces kompleksacji estru acetoksyetylowego cefuroksymu z α-,β-,ɣ- i 2-HP-CD. Wykazano, że antybiotyk tworzy kompleksy inkluzyjne typu gość-gospodarz ze wszystkimi testowanymi cyklodekstrynami. W skali molekularnej kompleksy te są bardzo labilne, a związana cząsteczka może oddziaływać z różnymi grupami funkcyjnymi CD. Otrzymano kolejność powinowactwa leku do CD, która zmienia się następująco: 2HP-β-CD ~ γ – CD > β-CD ~ α-CD, i jest skorelowana z powierzchnią kontaktu pomiędzy związanymi cząsteczkami. Uzyskaliśmy bardzo dobrą zgodność wyników eksperymentalnych z obliczeniowymi, co demonstruje potencjał wynikający z połączenia technik spektroskopowych z metodami teoretycznymi zastosowanymi do badania układów typu lek+CD.

Celem naszego badania było przeprowadzenie oceny częstości występowania oraz czynników wpływających na pojawienie się objawów odstawiennych w trakcie stosowania nowego leku przeciwdepresyjnego – wortioksetyny. Zanalizowaliśmy dane z dokumentacji 455 pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi pokazując, że objawy odstawienne występowały u 3% badanych. Najczęstszymi objawami była: chwiejność emocjonalną (100% pacjentów), drażliwość (75%), nagłe pogorszenie nastroju (75%), nerwowość (37,5%) i pobudzenie (37,5%). Nasze wyniki zwracają uwagę, by lekarze byli świadomi, że odstawienie wortioksetyny może wiązać się z wystąpieniem objawów odstawiennych.

Mięsak prążkowanokomórkowy (ang. rhabdomyosarcoma, RMS) jest nowotworem mezenchymalnym tkanek miękkich, który dotyka głównie dzieci i młodzież. Wywodzi się on z upośledzonego różnicowania miogennego komórek macierzystych lub wczesnych progenitorów. SNAIL, czynnik transkrypcyjny regulujący przejście epitelialno-mezenchymalne w nowotworach epitelialnych, okazał się również być kluczowym regulatorem wzrostu, progresji i różnicowania miogennego RMS. Obecnie wykazano, że mikroRNA zależne od SNAIL: miR-28-3p i miR-193a-5p są także kluczowymi regulatorami wzrostu, różnicowania i progresji RMS. Zwiększona ekspresja miR-28-3p i miR-193a-5p zmniejszyła proliferację komórek RMS i zaindukowała różnicowanie miogenne zarówno komórek RMS, jak i ludzkich mioblastów poprzez zwiększenie poziomu czynników miogennych. Ponadto hamowała migrację, adhezję do komórek śródbłonka, chemotaksję i inwazję komórek RMS in vitro oraz regulowała właściwości angiogenne. Natomiast in vivo jednoczesna zwiększona ekspresja obu mikroRNA zmniejszyła wzrost guza po podskórnym podaniu komórek RMS do myszy i zahamowała lokalizowanie się komórek RMS w szpiku kostnym po podaniu dożylnym. Podsumowując, odkryliśmy nowe miogenne mikroRNA zależne od SNAIL, które w przyszłości mogą stać się nowymi celami terapeutycznymi w RMS.

Rak endometrium jest jednym z częstych nowotworów u kobiet. CD133 jest jednym z czynników regulujących progresję nowotworów. Celem naszej pracy była ocena wpływu ekspresji CD133 na przebieg kliniczny raka endometrium. Ekspresję CD133 w błonie komórkowej, jądrze i cytoplazmie oceniono metodą barwienia immunohistochemicznego w grupie 64 pacjentek z rakiem endometrium. Jądrowa lokalizacja ekspresji CD133 była zwiększona w stadiach FIGO IB-IV w porównaniu z FIGO IA. Ponadto, ekspresja CD133 w jądrze była dodatnio, natomiast w błonie komórkowej ujemnie związana z odpowiednio wyższym stopniem raka endometrium i naciekiem naczyń krwionośnych. Nasze odkrycia sugerują, że jądrowa ekspresja CD133 w guzie może być związana z mniej korzystnym rokowaniem u pacjentek z rakiem endometrium i może być użytecznym biomarkerem grupy wysokiego ryzyka.

Zapalenie tarczycy typu Hashimoto należy do najczęstszych chorób autoimmunologicznych. W niniejszych badaniach zastosowanie 6-miesięcznej suplementacji diety selenem w dawce 100 μg/dobę u pacjentek z nowo zdiagnozowaną i wcześniej nieleczoną chorobą Hashimoto wpłynęło na znamienne zmniejszenie miana anty-TPO, stabilizując równocześnie czynność tarczycy, ponieważ wartości parametrów charakteryzujących ten narząd, przed i pod koniec badania, były prawidłowe. Jest to potencjalny sposób wywierania przez Se korzystnego wpływu na hamowanie rozwoju jawnej hipotyreozy.

Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (granulomatosis with polyangiitis; GPA) jest układowym martwiczym zapaleniem naczyń z manifestacją kliniczną przede wszystkim ze strony układu oddechowego i nerek. U pacjentów z aktywną postacią choroby zwiększa się ryzyko żylnych incydentów zakrzepowo-zatorowych (ŻChZZ). W pracy oceniano potencjał wytwarzania trombiny oraz potencjał fibrynolityczny osocza. Analizowano 38 pacjentów z GPA: 18 z aktywną postacią choroby i 20 w okresie remisji. Badanie wykazało zwiększoną generację trombiny oraz upośledzoną fibrynolizę zarówno w fazie zaostrzenia jak i remisji, co może częściowo tłumaczyć zwiększoną tendencję prozakrzepową u pacjentów z GPA i trwale zwiększać ryzyko wystąpienia ŻChZZ.

Zakażenia szpitalne istotnie przyczyniają się do wzrostu śmiertelności pacjentów. Wynika to z faktu, iż często ich przebieg jest bardziej nasilony, dotyczy osób z dużą ilością schorzeń współistniejących, a ich terapia jest z reguły trudniejsza. Celem badania była analiza skuteczności trzech różnych systemów oceny wpływu zakażeń na śmiertelność. W badaniu wzięły udział 24 szpitale z 11 krajów. Wykazano, iż najczęściej stosowana jest skala WHO (WHOCAT), jednakże wszystkie 3 systemy cechowały się wystarczającą skutecznością w ocenie wpływu zakażeń szpitalnych na śmiertelność pacjentów.

Jeden z największych ośrodków w Polsce prowadzący domowe żywienie pozajelitowe (HPN) – Wielospecjalistyczny Szpital im. Stanley Dudricka w Skawinie – obchodził w roku 2020 swoje 20 urodziny. Z tej okazji w artykule opisano historię centrum żywienia pozajelitowego, jego rozwój i transformację. Dokonano retrospektywnej analizy dokumentacji 608 pacjentów z całej Polski leczonych w okresie od grudnia 1999 r. do grudnia 2019 r. Oceniono profil pacjenta, wskazania do żywienia, przebieg kliniczny i wyniki leczenia pacjentów z HPN ze Szpitala Uniwersyteckiego i  Wielospecjalistyczny Szpital im. Stanley Dudricka w Skawinie. Przedstawiono również postępy związane z dostępami żylnymi, pielęgnacją cewników, przygotowaniem mieszaniny żywieniowej. Krótko omówiono działalność naukową i edukacyjną zespołu. Założenie ośrodka HPN i jego dalszy rozwój jest możliwy pod warunkiem istnienia zespołu zaangażowanych osób, wspieranych przez bazę szpitalną. Realne możliwości rozwoju gwarantuje refundacja.

W pracy przeanalizowano zależność pomiędzy liczebnością limfocytów cytotoksycznych oraz regulatorowych, znajdujących się w bezpośrednim otoczeniu inwazyjnego raka piersi, a liczbą węzłów chłonnych, w których pojawiły się przerzuty nowotworowe. Badaniem objęto materiał tkankowy pobrany od pacjentek z rakiem piersi o podtypie luminalnym A, charakteryzującym się stosunkowo wolną progresją i dobrym rokowaniem. Zaobserwowano m.in., że pojawienie się przerzutów w węzłach chłonnych było związane z bardziej intensywnym naciekiem komórek regulatorowych oraz niższą wartością proporcji komórek cytotoksycznych do regulatorowych znajdujących się w okolicy guza. Uzyskane wyniki sugerują, że komórki te pełnią rolę w rozwoju przerzutów raka piersi luminalnego A, szczególnie w początkowym etapie tego procesu.

Dzieci, które uczestniczą w badaniach klinicznych podlegają szczególnej ochronie prawnej i etycznej. Badania kliniczne z ich udziałem powinny być zaprojektowane w sposób, który minimalizuje ryzyko i zwiększa prawdopodobieństwo bezpośredniej korzyści medycznej.  

Celem naszego badania była ocena skuteczności oraz bezpieczeństwa terapii celowanych w badaniach klinicznych fazy II w onkologii dziecięcej. Do analizy włączono 34 badania kliniczne (1,202 pacjentów) z datą publikacji między 1 stycznia 2015 a 27 lutego 2020. Łączny odsetek odpowiedzi na leczenie eksperymentalne wyniósł 24.4% i był niższy dla guzów litych 6.4% niż dla nowotworów hematologicznych 55.1%; p < 0.001. Łączny odsetek zgonów z powodu działań niepożądanych związanych z toksycznością testowanych leków wyniósł 1.6%. Wyniki naszych badań stanowią empiryczną podstawę do dyskusji na temat ryzyka i korzyści w onkologicznych badaniach klinicznych z udziałem dzieci. 

Zakłada się, że zawał serca wywołany ostrym zamknięciem tętnicy wieńcowej daje obraz uniesień odcinka ST w zapisie EKG. Jednakże około 25% pacjentów z zamknięta tętnicą w zawale to chorzy  bez uniesienia odcinka ST. Celem naszego badania było porównanie chorych z zawałem bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI_TO) z chorymi z NSTEMI bez zamknięcia tętnicy (NSTEMI_NTO) oraz z grupą chorych z zawałem z uniesieniem odcinka ST i zamkniętą tętnicą (STEMI_TO). Wyniki naszej pracy, wskazują, że cechami wyróżniającymi grupę chorych z NSTEMI_TO są najdłuższe opóźnienie w uzyskaniu opieki medycznej, lokalizacja zmiany  odpowiedzialnej za zawał najczęściej w gałęzi okalającej oraz najgorszy efekt końcowy rewaskularyzacji.

Placówki opieki zdrowotnej gromadzą informacje o pacjencie w formie elektronicznej. Dzięki zdalnemu dostępowi do elektronicznej informacji naukowcy mogą badać skuteczność i bezpieczeństwo leków oraz sprawność i efektywność opieki zdrowotnej. Postęp technologiczny sprawia jednak, że stawiamy sobie pytania etyczne. W jaki sposób pogodzić szacunek dla prywatności z prowadzeniem badań nad zdrowiem populacji? Czy pacjenci powinni móc kontrolować na jakich zasadach naukowcy mają dostęp do ich informacji? Kto powinien być odpowiedzialny za przygotowanie informacji o pacjencie? Czy ten obowiązek powinien spadać na pracowników opieki zdrowotnej, którzy już przeciążeni są namiarem pracy? To tylko niektóre z problemów związanych z informatyczną rewolucją w opiece zdrowotnej. Cały ich katalog udało się nam stworzyć w ramach projektu dotyczącego etycznych zasad tworzenia i funkcjonowania systemów opieki zdrowotnej. Wyniki badań opublikowaliśmy na łamach Medicine, Health Care and Philosophy.

Celem pracy była walidacja skali Dundee Ready Education Environment Measure (DREEM), czyli jej adaptacja do warunków polskich. Skala DREEM została opracowana w 1997 roku, przez międzynarodową grupę badaczy do oceny środowiska edukacyjnego i poprawy skuteczności nauczania w szkołach  i uczelniach medycznych. Sam proces walidacji składa się z szeregu czynności, których celem jest sprawdzenie czy można dane narzędzie badawcze zastosować w nowych warunkach przy zachowaniu równoważności z oryginałem. W naszej pracy, po przetłumaczeniu skali na język polski, dokonaliśmy pomiaru trafności i rzetelności, czyli metodami statystycznymi zbadaliśmy  „czy narzędzie mierzy to co ma mierzyć?” oraz „jak dokładnie narzędzie mierzy to, co ma mierzyć?”. Otrzymane przez nas wyniki wskazują, że polska wersja skali DREEM, choć nie identyczna z wersją oryginalną (konieczne było wprowadzenie kilku modyfikacji), może być wiarygodnym narzędziem oceny środowiska edukacji medycznej w polskich warunkach, ale wymaga to potwierdzenia w kolejnym badaniu.

Nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich przez pacjentów z niewydolnością serca (NS) jest jednym z głównych czynników determinujących ich wysoce niekorzystne rokowanie. Z tego powodu Polskie Towarzystwo Kardiologiczne opracowało wieloośrodkowy program edukacyjny „Słabe serce” dedykowany pacjentom z zaostrzeniem przewlekłej NS.

W niniejszej pracy ustalono czynniki związane z wiedzą pacjentów na temat NS oraz z przestrzeganiem zaleceń lekarskich. Jest to pierwsza tego typu analiza przeprowadzona wśród polskich pacjentów z zaostrzeniem NS. Podkreśla niski poziom wiedzy na temat NS oraz istotną rolę oraz wysoką skuteczność programu „Słabe serce”.

Celem naszego badania było zidentyfikowanie czynników, wpływających na dłuższe przeżycie starszych, niepełnosprawnych mieszkańców placówki opiekuńczo-leczniczej. Lepszy stan odżywienia oceniany za pomocą skali odżywienia: Mini Nutritional Assessment Short-Form (MNA-SF) był czynnikiem istotnie wpływającym na lepsze rokowanie i dłuższe przeżycie mieszkańców, natomiast stan funkcjonalny oceniany w skali Barthel nie odgrywał kluczowej roli w przewidywaniu przeżycia. Wyniki naszego badania sugerują, że skala oceny stanu odżywienia- MNA-SF może być przydatnym narzędziem do oceny ryzyka zgonu w perspektywie długoterminowej w instytucjach opiekuńczych.