Publikacje

Rok 2021 miesiąc: sierpień

Publikacja „Left bundle branch-optimized cardiac resynchronization therapy (LOT-CRT): results from an international LBBAP collaborative study group” ukazała się w Heart Rhythm Journal, jest to najbardziej prestiżowe czasopismo o najwyższym Impact Factor z pośród czasopism z zakresu elektrofizjologii i elektrokardiologii. Była to publikacja na zaproszenie redaktora naczelnego HRJ aby mogła ukazać się równoczasowo z prezentacją wyników badania na kongresie Heart Rhythm Society 29 lipca br. w Bostonie. Prezentacja w Bostonie odbyła się w ramach prestiżowej kategorii Late-Breaking Science, rezerwowanej dla ważnych badań ukończonych już po deadline’nie dla zgłaszania abstraktów na kongres. W badanie LOT-CRT były zaangażowane 4 ośrodki z Europy, 3 z USA i 2 z Indii. LOT-CRT było prospektywnym badaniem obserwacyjnym. Badanie było inicjowane przez lekarzy, niekomercyjne, analizowało wyniki rozwijającej się praktyki klinicznej stosowania terapii resynchronizującej serce opartej o stymulację hybrydową u chorych z ciężką niewydolnością serca. Taka forma stymulacji resynchronizującej oparta jest o jednoczesną stymulację lewej komory przez żyłę serca i stymulację układu bodźcoprzewodzącego – w tym przypadku bezpośrednią stymulację lewej odnogi pęczka Hisa. Obiecujące wyniki pozwalają na szerszą popularyzację tej metody oraz kontynuację badań w postaci badania randomizowanego.

Tętnica pośrodkowa jest głównym naczyniem zaopatrującym przedramię we wczesnych etapach rozwoju wewnątrzmacicznego. U większości populacji zanika ona w pierwszym trymestrze ciąży, a jej funkcję przejmują tętnice promieniowa i łokciowa. Jednakże, w niektórych przypadkach tętnica pośrodkowa pozostaje drożna i bierze udział w późniejszym unaczynieniu przedramienia i ręki – nazywana jest wtedy przetrwałą tętnicą pośrodkową(PMA). Celem naszej pracy było zgromadzenie danych dotyczących częstości występowania PMA oraz analiza czynników współistniejących z jej obecnością. Z klinicznego punktu widzenia ważne jest rozróżnienie podtypów PMA – podtyp przedramieniowy (antebrachial) bierze udział w unaczynieniu struktur przedramienia, lecz nie dociera do nadgarstka, natomiast podtyp dłoniowy (palmar) zaopatruje zarówno przedramię, jak i rękę. Dotychczasowe publikacje na temat PMA często nie zawierały informacji którego z podtypów dotyczyło badanie, co utrudniało ich interpretację. Z naszej analizy wynika, iż podtyp przedramieniowy obecny był w co trzeciej badanej kończynie(34%), natomiast podtyp dłoniowy w 8.6% badanych kończyn. Podtyp dłoniowy PMA był obecny w 30.2% badanych kończyn u płodów, 18.6% u niemowląt i 7.5% u dorosłych, sugerując dynamikę zanikania naczynia występującą również w życiu pozamacicznym. Częstość występowania dłoniowego PMA była zbliżona bez względu na obraną metodologię badania – w badaniach kadawerowych, ultrasonograficznych oraz innych radiologicznych wynosiła ona odpowiednio 9.9%, 9.7% oraz 8.0%. Co ciekawe, w badaniach śródoperacyjnych wykonanych na pacjentach cierpiących na zespół cieśni nadgarstka(CTS) częstość występowania dłoniowego PMA wyniosła 2.6%, poddając tym samym w wątpliwość tezę niektórych autorów, według których obecność przetrwałej tętnicy pośrodkowej miałaby zwiększać ryzyko rozwoju CTS. Wyniki naszej analizy podkreślają istotność używania szczegółowego nazewnictwa anatomicznego w przypadku przetrwałej tętnicy pośrodkowej, jak również wskazują na wyższą częstość jej występowania w porównaniu do wcześniej publikowanych prac.

Celem pracy była ocena nasilenia odczuwanego stresu oraz pomiar subiektywnej kontroli lęku, złości i depresji w grupie kobiet i mężczyzn odbywających karę pozbawienia wolności
w polskich więzieniach. Badania przeprowadzono w dwóch jednostkach penitencjarnych zlokalizowanych na terenie województwa małopolskiego na przełomie 2019 i 2020 roku. Grupa badana składała się z 152 osadzonych (94 mężczyzn i 58 kobiet). Nasze wyniki wskazują, iż ponad połowa osadzonych (57,24%) prezentowała wysoki poziom stresu, który nie zależał od ich płci i wieku. Osoby przebywające w jednostkach penitencjarnych na średnim poziomie tłumiły swoje negatywne emocje. Więźniowie mieli najlepszą kontrolę nad lękiem, mniejszą nad gniewem, a najmniej panowali nad depresją. Im większe nasilenie stresu prezentowały osoby skazane, tym wykazywały one mniejszy stopień kontroli w wymiarach gniewu i ogólnej kontroli emocji.

Pandemia COVID-19 z konieczności przyczyniła się do szybkiego postępu w medycynie. Ze względu na konieczność przestrzegania ścisłych antyepidemicznych środków sanitarnych w opiece nad chorymi zakażonymi, dostępność standardowych metod diagnostycznych może być ograniczona. W konsekwencji wzrasta znaczenie i potencjał przyłóżkowych metod diagnostycznych, w tym USG płuc (LUS). Przeprowadzone badanie miało charakter wieloośrodkowego rejestru obejmującego 13 ośrodków z całej Polski i zostało przeprowadzone przez interdyscyplinarny zespół lekarzy specjalizujących się w różnych dziedzinach medycyny (interna, pulmonologia, anestezjologia i intensywna terapia, medycyna ratunkowa, choroby zakaźne) oraz ratowników medycznych pracujących w wyjazdowych zespołach ratunkowych (ZRM). Do badania zakwalifikowano 228 pacjentów (61% mężczyzn). Średni wiek wynosił 60 lat (±14), 40% było starszych niż 65 lat. U 130 spośród 173 hospitalizowanych pacjentów wykonano HRCT (tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości). U 80% pacjentów wyniki LUS wskazywały na śródmiąższowe zapalenie płuc.
W porównaniu z HRCT LUS charakteryzuje się bardzo wysoką czułością i swoistością w wykrywaniu śródmiąższowego zapalenia płuc u pacjentów z COVID-19. Potencjalnie LUS może być szczególnie przydatną metodą diagnostyczną w przypadku zapalenia płuc pacjentów z COVID-19.

Monografia „Akebiae caulis” po raz pierwszy pojawiła się w Suplemencie 9.6 do Farmakopei Europejskiej 9 w 2018 roku, rekomendując do oficjalnego zastosowania łodygi dwóch gatunków akebii – Akebia quinta (akebia pięciolistkowa) i A. trifoliata (akebia trójlistkowa).

Tradycyjna medycyna Chińska (TCM) przypisuje tym gatunkom ważne właściwości farmakologiczne i kosmetologiczne.

Celem pracy była profesjonalna, porównawcza charakterystyka botaniczna, ekologiczna i fitochemiczna obu gatunków. Ponadto w pracy zebrano szczegółowe dane dotyczące ich aktywności biologicznych, oraz możliwości wykorzystania w lecznictwie. Stwierdzono różnice w profilach działania ekstraktów z łodyg, liści i/lub owoców gatunków Akebia. Badania aktywności biologicznej A. quinata potwierdzają działanie moczopędne, hepatoregeneracyjne, neuroprotekcyjne, przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz hamujące rozwój otyłości. Z kolei A. trifoliata posiada udowodnione działanie przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe.

Lipofilowość jest jednym z głównych parametrów QSAR, który wpływa m.in. na właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne kandydatów na leki. W pracy zbadano lipofilowość  14 amidowych pochodnych kwasów 1,3-dimetylo-2,6-dioksopuryno-7-ylo-alkilokarboksylowych jako wielofunkcyjnych antagonistów kanałów TRPA1 i inhibitorów fosfodiesterazy 4/7 o działaniu przeciwbólowym. Parametry eksperymentalne porównano z wartościami współczynników podziału obliczonymi metodą PCA. Stwierdzono, że obecność bardziej lipofilowych podstawników propoksy- lub butoksy-, jak również wydłużenie łańcucha alifatycznego pomiędzy rdzeniem purynowo-2,6-dionowym a grupą amidową były korzystne dla pożądanej wielofunkcyjnej aktywności.

Biotechnologia roślin z punktu widzenia farmaceutycznego, stwarza cenne możliwości wykorzystania metod kultur in vitro w produkcji metabolitów wtórnych o walorach terapeutycznych. Nasturtium officinale – rukiew wodna, jest rośliną wodną, częściowo chronioną w Polsce. Ziele N. officinale, to cenny surowiec leczniczy, kosmetyczny i spożywczy. Obiektem pracy były kultury mikropędowe N. officinale hodowane w bioreaktorach okresowo-zalewowych firmy Plantform. Celem badań była ocena wpływu suplementacji podłoży hodowlanych związkami o charakterze biogenetycznych prekursorów (fenyloalaniną i tryptofanem), na produkcję glukozynolatów, polifenoli, sacharydów i barwników fotosyntetycznych, a także ocena potencjału antyoksydacyjnego i właściwości przeciwdrobnoustrojowych ekstraktów z kultur in vitro. Wyniki wykazały, stymulujący wpływ suplementacji na zawartość metabolitów, oraz wzrost aktywności antyoksydacyjnej.  Ponadto stwierdzono efekt hamujący na szczepy Propionibacterium acnes, oraz brak cytotoksyczności na fibroblasty.

Ze względu na częste występowanie, złe rokowanie, niską jakość życia pacjentów oraz wysokie koszty związane z leczeniem niewydolności serca (HF) stanowi ona istotny problem zdrowotny współczesnej kardiologii.

Mimo stosowania wielu grup leków 5-letnie przeżycie w HF jest nadal niższe niż w przypadku niektórych typów raka. Z tego powodu wciąż trwają poszukiwania nowych leków poprawiających rokowanie pacjentów z HF. Nowa grupa leków – tzw. flozyny – to wielka nadzieja na zmianę naturalnego przebiegu HF. W niniejszym artykule przedstawiono praktyczne aspekty stosowania tych leków w leczeniu pacjentów z HF, uwzględniając zarówno kryteria włączenia, jak i różne profile kliniczne pacjentów.

Badanie miało na celu analizę 9-letniego przeżycia, zbadanie czynników ryzyka śmiertelności oraz opracowanie wyjaśniającego modelu przeżycia w populacji starszych, niepełnosprawnych pensjonariuszy zakładu opiekuńczo-leczniczego (ZOL). Wyniki przeprowadzonego badania sugerują, że stosowanie aspiryny u pensjonariuszy ZOL wiąże się z ich lepszym rokowaniem w obserwacji długoterminowej. Czynniki ryzyka związane z wyższą śmiertelnością wśród mieszkańców placówek opieki długoterminowej obejmują: starszy wiek, płeć męską, zły stan odżywienia oraz inkontynencję.

Choroby układu sercowo-naczyniowego, w tym choroba niedokrwienna serca, są  najważniejszą przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych. W Polsce stanowią główną przyczynę zgonów, chorobowości i inwalidztwa. Co roku ponad 80 000 mieszkańców Polski doznaje zawału serca. Śmiertelność wewnątrzszpitalna wynosi w Polsce 8,4%, a 12-miesieczna śmiertelność poszpitalna 9,8%. W okresie pierwszego miesiąca po wypisie ze szpitala jedynie 12% pacjentów jest konsultowanych przez kardiologa, a 19% rozpoczyna rehabilitację kardiologiczną. Z tych powodów pod koniec 2017 roku wprowadzono w Polsce system koordynowanej opieki nad pacjentami po zawale serca (KOS-Zawał). System składa się z leczenia pacjentów z zawałem serca w fazie ostrej, rehabilitacji kardiologicznej, specjalistycznej opieki kardiologicznej w okresie pierwszych dwunastu miesięcy po zawale serca oraz elektroterapii jeśli jest potrzebna. Ponadto, w system „wszyto” wiele zachęt finansowych dla ośrodków kardiologicznych. Z wcześniejszych analiz wynika, że 96% pacjentów ocenia dobrze lub bardzo dobrze jakość opieki w ramach KOS-Zawał.
Dzięki pierwszej ogólnopolskiej analizie danych z programu KOS-Zawał było możliwe wykazanie, że pacjenci objęci opieką w ramach KOS-Zawał siedmiokrotnie częściej są konsultowani przez kardiologów w okresie poszpitalnym, pięciokrotnie częściej uczestniczą w rehabilitacji kardiologicznej (piętnastokrotnie częściej rehabilitacja rozpoczyna się w okresie ≤14 dni od wypisu ze szpitala, to jest w okresie gdy jest najbardziej skuteczna). Ponadto pacjenci objęci opieką w ramach KOS-Zawał mają łatwiejszy  dostęp do zabiegów wszczepiania kardiowerterów-defibrylatorów oraz terapii resynchronizującej serce. Dzięki lepszej opiece kardiologicznej w tej grupie rzadziej występuje potrzeba wykonywania operacji kardiochirurgicznych (CABG) oraz przezskórnych (PCI). Co najważniejsze pacjenci w tej grupie mają o 33% mniejsze ryzyko zgonu, o 16% mniejsze ryzyko zawału serca, udaru mózgu lub zgonu, a także  rzadziej wymagają hospitalizacji z powodów schorzeń sercowo-naczyniowych (o 17%). Opieka koordynowana nad pacjentami po zawale serca jest pierwszym w Polsce (i jednym z niewielu na świecie) systemem, dla którego udowodniono związek ze zmniejszeniem ryzyka zgonu i kolejnych hospitalizacji dużej grupy pacjentów. Korzystne doświadczenia ze zmian organizacyjnych w opiece nad pacjentami po zawale serca w Polsce warto przenieść do innych obszarów polskiego systemu opieki zdrowotnej.

Mięsak prążkowanokomórkowy (ang. rhabdomyosarcoma; RMS) jest najczęstszym nowotworem tkanek miękkich u dzieci, wywodzącym się z zaburzeń procesu różnicowania. Mechanizmy prowadzące do rozwoju RMS są nadal słabo poznane. Dlatego poprzez analizę dwóch subklonów linii komórkowej RMS RH30, jednego subklonu negatywnego pod względem ekspresji czynnika transkrypcyjnego PAX7, a drugiego PAX7 pozytywnego, oraz porównanie z innymi liniami komórkowymi RMS chcieliśmy odkryć nowe mechanizmy kluczowe dla progresji RMS. Subklony RH30 charakteryzowały się tym samym profilem STR, ale inną morfologią, tempem proliferacji, migracji i zdolnościami chemotaktycznymi in vitro, a także różnicami w morfologii i wzroście guza in vivo. Nasza analiza wykazała zróżnicowany poziom ekspresji molekuł adhezyjnych (np. z rodzin VLA i ICAM), mikroRNA regulujących różnicowanie miogenne oraz czynników transkrypcyjnych takich jak MYOD, MYOG, SIX1 i ID. Ponadto, wyciszenie czynnika transkrypcyjnego PAX7 za pomocą siRNA potwierdziło jego kluczową rolę w proliferacji, różnicowaniu i migracji komórek RMS. Podsumowując, nasze wyniki sugerują, że linie komórek nowotworowych o tym samym profilu STR mogą wytwarzać subklony, które różnią się wieloma cechami oraz wskazują na kluczową rolę białek PAX7 i ID w rozwoju RMS.

Zapalenie przyzębia jest przewlekłą chorobą cywilizacyjną. Celem pracy było porównanie leczenia resztkowych kieszonek przyzębnych przy użyciu standardowego protokołu z dodatkowym zastosowaniem żelu na bazie HA lub placebo. Wyniki badania wykazały statystycznie istotną poprawę kliniczną i mikrobiologiczną parametrów w porównaniu do stanu wyjściowego w obu grupach pacjentów. Miejscowe stosowanie HA wykazywało tendencję do lepszych wyników po leczeniu, jednak nie były one istotne statystycznie.

W ostatnich latach coraz większa uwag przywiązuje się do metabolizmu komórek nowotworowych jako potencjalnego celu terapii. W naszych badaniach wykazaliśmy, że dwufunkcyjny enzym PFKFB4, kodujący nowotworowo specyficzny izoenzym fosfofruktokinazy II może istotnie wpływać na metabolizm komórek czerniaka złośliwego regulując, poprzez swoje przeciwstawne aktywności, przepływ glukozy przez dwie alternatywne drogi, istotne z punktu widzenia kancerogenezy: szlak pentozofosforanowy i glikolize. W ostatniej pracy wykazaliśmy, że w komórkach czerniaka złośliwego ulega ekspresji 5 izoform izoenzymu PFKFB4, które mogą wykazywać aktywność zarówno fosfatazy jak i kinazy lub też samej fosfatazy, co pokazuje ze kierunek przepływu glukozy może zależeć od ekspresji określonej izoformy lub też od wzajemnej relacji ekspresji poszczególnych izoform. Wyniki te w przyszłości mogą ułatwić projektowanie leków antynowotworowych, uderzających specyficznie w zmieniony metabolizm komórki nowotworowej.

Na Wydziale Farmaceutycznym trwają prace nad zastosowaniem technologii przędzenia elektrostatycznego oraz druku 3D do sporządzania filmów rozpadających się w jamie ustnej zawierających lek przeciwpsychotyczny arypiprazol. Metoda ta polega na wytwarzaniu za pomocą wysokiego napięcia nanowłókien zbudowanych z polimeru i substancji leczniczej, a następnie formowaniu ich w cienkie filmy, które rozpadają się natychmiast po umieszczeniu w jamie ustnej i kontakcie ze śliną. Umożliwi to podanie leku dzieciom, osobom starszym i innym pacjentom mającym problemy z połykaniem tabletek i kapsułek.

Mimo, że od pierwszego opisu choroby Alzheimera minęło już ponad 100 lat, wciąż nie dysponujemy lekami, które pozwoliłyby odwrócić lub chociażby zatrzymać jej przebieg. Jeden z kierunków poszukiwania skutecznej terapii tego schorzenia stanowią ligandy wielofunkcyjne – cząsteczki mogące oddziaływać jednocześnie z więcej niż jednym celem biologicznym zaangażowanym w proces chorobotwórczy. W oparciu o wyniki badań klinicznych zaprojektowaliśmy nowe związki wielofunkcyjne, blokujące receptory 5-HT₆ i hamujące cholinoesterazy. Taka kombinacja aktywności przyczynia się do nasilenia procesów przekazywania sygnałów w mózgu, co może przekładać się na efekt prokognitywny. Wiele z tych związków wykazało również istotne z punktu widzenia patomechanizmu choroby działanie hamujące agregację beta-amyloidu i białka tau. W opublikowanych pracach zaprezentowaliśmy projektowanie, syntezę chemiczną i badania krystalograficzne i biologiczne in vitro, in cellulo i in vivo unikalnych ligandów o wspomnianym mechanizmie działania. Pozwoliły one na określenie zależności między strukturą chemiczną związków a ich aktywnością̨ oraz lepsze poznanie właściwości celów biologicznych związanych z chorobą Alzheimera, co w dalszej perspektywie może przyczynić się do odkrycia nowego, skutecznego leku na to schorzenie.