Publikacje

Rok 2023 miesiąc: styczeń

Wg Europejskiej Rady Resuscytacji wysokiej jakości uciśnięcia klatki piersiowej to kluczowy element skutecznej resuscytacji. W badaniu sprawdziliśmy jak polscy ratownicy medyczni prowadzą uciśnięcia podczas RKO oraz jaki wpływ może mieć użycie urządzenia dostarczającego informację zwrotną w czasie rzeczywistym. Wyniki badania wykazały, że pomimo, że ratownicy medyczni potrafią prowadzić wysokiej jakości RKO na prawidłową głębokość, to dodatkowe urządzenie może pomóc uzyskać lepsze wyniki dla poszczególnych ocenianych parametrów, takich jak relaksacja i częstotliwość uciśnięć. Dzięki temu wiemy, iż te niewielkie urządzenia mogą istotnie zwiększać jakość zabiegów resuscytacyjnych prowadzonych przez personel medyczny w zespołach ratownictwa medycznego i placówkach ochrony zdrowia.

Naszym celem było reanaliza danych z opublikowanych metaanaliz nad wpływem przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (TMS) u dorosłych doświadczających dużej depresji (MDD). Zastosowaliśmy najnowsze metody do oceny heterogeniczności, w tym metodę Hartunga-Knappa-Sidika-Jonkmana i oszacowaliśmy 95% przedziały predykcji. Do analizy włączyliśmy 29 przeglądów systematycznych i ponownie przeanalizowaliśmy 15 metaanaliz. Wykazaliśmy, że kierunek i wielkość efektów leczenia różnią się znacznie w różnych warunkach. Na podstawie naszych wyników twierdzimy, że TMS dla MDD może nie być tak skuteczny i potencjalnie mniej tolerowany w niektórych populacjach, niż sugerują obecne dowody.

Ligandy wykazujące powinowactwo do receptora histaminowego H3 i dodatkowo hamujące cholinoesterazy stanowią obiecującą strategię w badaniach nad nowymi metodami leczenia choroby Alzheimera. Z tego powodu zaprojektowano i zsyntetyzowano nową serię pochodnych benzofenonu. Wśród otrzymanych związków zidentyfikowano związek 6 o wysokim powinowactwie do receptora H3 i znaczącej aktywności hamującej wobec butyrylocholinoesterazy. Dalsze badania in vitro wykazały, że związek ten jest metabolizowany w umiarkowanym stopniu w mikrosomach wątroby myszy, cechuje się dobrą przenikalnością przez barierę krew-mózg, a jego bezpieczeństwo (brak hepatotoksyczności) zostało potwierdzone na linii komórkowej HepG2. Ze względu na obiecujące wyniki przeprowadzono następnie testy in vivo, oceniając wpływ związku na pamięć i uczenie się (test biernego unikania) oraz jego właściwości przeciwbólowe (test formalinowy).

Choroba Alzheimera jest postępującą chorobą neurodegeneracyjną. Dotychczas stosowane leki m.in. donepezil, rywastygmina i galantamina nie są w pełni skuteczne w leczeniu tej wieloczynnikowej choroby. W niniejszej publikacji oceniono efekt ośmiu nowych pochodnych, zaprojektowanych jako ligandy wielocelowe o korzystniejszych właściwościach. Spośród nich związek 3e został wyselekcjonowany jako najbardziej obiecujący. Wykazywał on istotną aktywność inhibicyjną względem cholinoesteraz, znaczące hamowanie agregacji beta-amyloidu oraz aktywność neuroprotekcyjną. Wykonane badania in vitro i in vivo udowadniają, że pochodne cyklopentachinoliny są obiecującymi kandydatami na nowe leki przeciwko chorobie Alzheimera.

Aktualnie po zabiegu mastektomii pacjentkom proponuje się rekonstrukcję piersi. Wyróżniamy rekonstrukcje autologiczne z wykorzystaniem tkanek pacjentki oraz rekonstrukcje z wykorzystaniem ekspanderów oraz implantów. W meta-analizie pt. “Implant vs. autologous tissue-based breast reconstruction: a systematic review and meta-analysis of studies comparing surgical approaches in 55455 patients.” porównaliśmy wyniki obydwu metod. Analiza wykazała znacząco lepszą satysfakcję z piersi oraz z estetycznych wyników leczenia wśród pacjentek po autologicznej rekonstrukcji. Rekonstrukcja za pomocą implantów była natomiast znacząco tańszą metodą. Wyniki te mogą się przysłużyć do bardziej świadomego podejmowania decyzji terapeutycznych przez chirurgów. 

Celem pracy była ocena skuteczności i tolerancji sakubitrilu/walsartanu w grupie polskich pacjentów włączonych do badania TRANSITION, w porównaniu z pacjentami rekrutowanymi w innych ośrodkach w Europie.
Badaniem objęto 991 chorych hospitalizowanych z powodu ostrej zdekompensowanej niewydolności serca z obniżoną frakcją wyrzutową (HFrEF), w tym było 104 (10%) pacjentów zrekrutowanych w ośrodkach polskich. Stwierdzono istotne różnice w charakterystyce polskiej populacji badania TRANSITION w porównaniu do osób włączonych w innych ośrodkach. Polska populacja charakteryzowała się większym odsetkiem mężczyzn, wyższym BMI, niższą częstością rytmu serca, niższymi poziomami NT-proBNP i hsTNT oraz istotnie niższą klasą NYHA. Polscy pacjenci byli leczeni bardziej optymalnie w porównaniu z pozostałymi uczestnikami badania. Pierwszorzędowy punkt końcowy, jakim było osiągnięcie docelowej dawki sakubitrilu/walsartanu w 10. tygodniu leczenia, stwierdzono u 45,6% polskich pacjentów vs. 48,4% pozostałej populacji badania TRANSITION (p=0,61). Tylko 3,9% pacjentów w populacji polskiej i 6,4% chorych zrekrutowanych poza Polską przerwało terapię sakubitrylem/walsartanem (p=0,33).
Uzyskane wyniki pozwalają sformułować wnioski, że sacubitril/valsartan może być bezpiecznie stosowany we wczesnym okresie po epizodzie ostrej HFrEF zarówno w grupie polskich pacjentów, jak i u osób włączonych do badania w pozostałych krajach europejskich, a prawdopodobieństwo osiągnięcia maksymalnej dawki leku jest porównywalne, mimo istotnych wyjściowych różnic między badanymi populacjami.

Celem naszych badań było opracowanie efektywnej, regioselektywnej metody syntezy 2,3-dialkoksylowych pochodnych fenazyn o niesymetrycznym podstawieniu. Niesymetryczne podstawienie umożliwia lepszą optymalizację właściwości fizykochemicznych i aktywności biologicznej związku, co w przyszłości może zostać wykorzystane do opracowania leków skutecznych w terapii między innymi raka trzustki i jelita grubego. W ramach naszych badań sprawdzona została cytotoksyczność przeciwko komórkom LoVo gruczolakoraka jelita grubego.

Na łamach czasopisma Brain ukazała się publikacja autorstwa Dr Kucharczyka z Katery Toksykologii, Wydziału Farmaceutycznego UJCM, pt. „A critical brainstem relay for mediation of diffuse noxious inhibitory controls”. Praca powstała na King’s College London w Wielkiej Brytanii. Polsko-Brytyjski zespół opisał grupę komórek nerwowych zlokalizowanych w rdzeniu przedłużonym, których pobudzenie hamuje procesy nocyceptywne (percepcji bodźców bólowych) w rdzeniu kręgowym. Autorzy wykazali, iż grupa noradrenergicznych neuronów A5 odpowiada za fenomen, w którym jeden bodziec bólowy hamuje inny bodziec bólowy w odległym miejscu na ciele.
„Ból hamuje ból” to zjawisko fizjologiczne, choć w przypadku pewnych rodzajów bólu przewlekłego to zjawisko nie występuje. Testy na obecność tego fenomenu mogą być zastosowane do diagnostyki rodzaju bólu przewlekłego i dobraniu odpowiedniej farmakoterapii. Odkrycie neuronów odpowiedzialnych za tak zwany „DNIC” pozwoli na lepsze zrozumienie ich roli w modulacji bólu i usprawnienie terapii.

Choroby układu sercowo-naczyniowego pozostają jedną z głównych przyczyn śmiertelności na świecie, a skuteczność dostępnych opcji terapeutycznych jest ograniczona. Poszukiwania nowych leków kardiologicznych skupiają się wokół różnych celów, w tym także wokół ligandów receptorów α₁-adrenergicznych, które mają korzystne działanie w przywracaniu rytmu zatokowego oraz regulacji ciśnienia tętniczego. 

Badania aktywności farmakologicznej nowych arylopiperazynoalkilowych pochodnych salicylamidu u szczurów wykazały ich korzystne działanie kardiologiczne. Sześć nowych pochodnych o wysokim lub umiarkowanym powinowactwie do receptorów adrenergicznych α₁, wykazało silne profilaktyczne działanie przeciwarytmiczne w modelu arytmii indukowanej podaniem adrenaliny u szczurów, ale nie ujawniło aktywności w dwóch innych modelach arytmii, wywoływanej chlorkiem wapnia lub akonityną. Co więcej, testowane związki wykazały również terapeutyczną aktywność przeciwarytmiczną, przywracając prawidłowy rytm zatokowy bezpośrednio po podaniu adrenaliny. Warto podkreślić, że żaden z badanych związków nie wpływał na prawidłowe parametry elektrokardiogramu u szczurów, co wyklucza ich ewentualny potencjał proarytmiczny, powszechnie występujący wśród dostępnych leków antyarytmicznych. Wszystkie testowane związki dodatkowo obniżały ciśnienie tętnicze krwi u normotensyjnych szczurów oraz odwracały presyjną odpowiedź po podaniu metoksaminy, co sugeruje, że ich aktywność hipotensyjna może być związana z blokadą α₁-adrenoreceptorów. Uzyskane wyniki potwierdzają aktywność antyarytmiczną i hipotensyjną nowych pochodnych salicylamidu i zachęcają do ich dalszego badania, jako modelowych struktur dla potencjalnych leków kardiologicznych. 

Migotanie przedsionków związane jest ze zwiększonym ryzykiem zakrzepowo-zatorowym, manifestującym się częstszym występowaniem udarów i przejściowych epizodów niedokrwiennych. Celem badania była ocena asocjacji pomiędzy fenotypem skrzepu fibrynowego oraz generacją neutrofilowych sieci zewnątrzkomórkowych (NETs) a remodelingiem serca definiowanym jako powiększony lewy przedsionek oraz obniżona kurczliwość globalna lewej komory.
Pacjentów z migotaniem przedsionków z powiększonym lewym przedsionkiem serca (>40 mm) oraz obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory serca (<50%) charakteryzowała nasilona NEToza. U pacjentów z powiększonym lewym przedsionkiem, ale nie u osób z obniżoną frakcją wyrzutową, obserwowano tworzenie gęstych sieci fibryny o słabej podatności na fibrynolizę. Wykazano, że nasilone powstawanie NETs oraz zwiększony wymiar lewego przedsionka są niezależnymi predykatorami incydentów naczyniowo-mózgowych w obserwacji odległej u chorych z migotaniem przedsionków mimo antykoagulacji.

Nasze badanie wykazało, że nasilona NEToza związana z remodelingiem serca pomimo stosowanej antykoagulacji przyczynia się do wystąpienia udaru u pacjentów z migotaniem przedsionków.

Strategią pozwalającą na zwiększenie produkcji związków bioaktywnych w kulturach mycelialnych jest elicytacja abiotyczna. W badaniach testowano wpływ jasmonianu metylu (MeJA) na produkcję triterpenów w kulturach mycelialnych lakownicy spłaszczonej Ganoderma applanatum – grzyba nadrewnowego stanowiącego cenny surowiec leczniczy w tradycyjnych dalekowschodnich systemach leczniczych. Zastosowano różne stężenia oraz różny czas dodatku elicytora w cyklu hodowlanym. W wyniku analiz ilościowych potwierdzono stymulujący wpływ MeJA na produkcję kwasów ganoderowych A i C. Ponadto porównano działanie cytotoksyczne ekstraktów otrzymanych przed i po elicytacji wobec wybranych linii ludzkich komórek zgrupowanych w trzech panelach reprezentujących skórę (czerniak HTB140 i A375, normalne keratynocyty skóry HaCaT), prostatę (rak DU145 i PC3, normalny ludzki nabłonek prostaty PNT2) i przewód pokarmowy (rak okrężnicy Caco-2 i HT29, wątroba HepG2). W wyniku przeprowadzonego eksperymentu wykazano, że kultury mycelialne Ganoderma applanatum można zaproponować jako model do badań nad dynamiką akumulacji związków o walorach terapeutycznych przy zastosowaniu metody elicytacji.

Kultury in vitro charakteryzują się dobrym przyrostem masy, a jedną z ich podstawowych zalet jest uniezależnienie hodowli od warunków klimatycznych i glebowych. Ponieważ metabolizm kultur in vitro często różni się od metabolizmu roślin gruntowych, celem naszej pracy było zbadanie zdolności kultur Ruta graveolens do produkcji cennych substancji bioaktywnych: furanokumaryn, alkaloidów i związków fenolowych oraz próba zwiększenia ich zawartości za pomocą metody dodatku prekursora szlaków metabolicznych – fenyloalaniny. Nasze badania udowodniły, że kultury R. graveolens mogą być wykorzystane jako dobry surowiec do produkcji ważnych, bioaktywnych związków z grupy kumaryn i alkaloidów, a dodatek fenyloalaniny zwiększa produkcję takich związków fenolowych jak kwasy fenolowe i katechina.

Celem niniejszej pracy było określenie wpływu spadku stężenia androgenów we krwi na funkcję śródbłonka naczyniowego oraz sztywność naczyń krwionośnych w procesie starzenia się. Wykazano w niej, że u mężczyzn ok. 60 r.ż. stężenie testosteronu nie różniło się istotnie w porównaniu do osób w młodym wieku. Jednocześnie stężenie pozostałych głównych androgenów – dehydroepiandrosteronu, androstendionu, oraz szczególnie dihydrotestosteronu – było drastycznie obniżone, czemu towarzyszyło pogorszenie funkcji śródbłonka naczyniowego oraz zwiększenie sztywności naczyń krwionośnych. Wyniki te wskazują, że stężenie dihydrotestosteronu, androgenu o najsilniejszym oddziaływaniu na organizm, może być wartościowym biomarkerem dysfunkcji naczyniowych u starzejących się mężczyzn.

Mało jest danych w literaturze przedstawiających skuteczność i bezpieczeństwo przezżylnego usuwania elektrod (TLE) kardiowerterowo-defibrylujących starszych niż dziesięć lat. Brak jest także danych dotyczących bezpośredniego porównania bezpieczeństwa i skuteczności tych zabiegów w grupie elektrod kardiowerterowo-defibrlujących młodszych i starszych niż 10 lat.

Celem pracy była ocena skuteczności i bezpieczeństwa zabiegów TLE w grupie chorych z elektrodami  kardiowerterowo-defibrylujących starszymi niż 10 lat w stosunku do młodszych elektrod w jednym z wiodących ośrodków w Polsce.

Badaniem objęto 318 chorych, u których wykonano zabiegi TLE dotyczące elektrod kardiowerterowo-defibrylujacyh z różnych wskazań. W badanej grupie było 46 pacjentów (14,4% chorych) u których usunięto 46 elektrod kardiowerterowo-defibrylujących starszych niż 10 lat. Z naszych badań wynika, że zabiegi TLE dotyczące elektrod kardiowerterowo-defibrylujących w doświadczonym ośrodku są wysoce bezpiecznie i skuteczne. Wykazaliśmy, że wyniki przeżylnego usuwania elektrod kardiowerterowo-defibrylujących z czasem przebywania dłuższym niż dziesięć lat nie różniły się istotnie statystycznie w porównaniu z młodszymi elektrodami kardiowertrowo-defibrylujacymi. Jednak ekstrakcja starszych elektrod kardiowerterowo-defibrylujących wymagała częstszej konieczności użycia wielu narzędzi do ekstrakcji elektrod, większego doświadczenia i wszechstronności operatora oraz była związana z wyższymi kosztami zabiegu.

Surowce roślinne to cenne źródło substratów wykorzystywanych w kosmetologii, jako środki bioaktywne, aromatyzujące, zapachowe, czy też barwiące. Przykładem rośliny o dużym znaczeniu leczniczym, spożywczym i kosmetycznym jest Borago officinalis L. (ogórecznik lekarski). Gatunek jest znany m.in. z działania wspomagającego w chorobach dermatologicznych oraz układu oddechowego i moczowego.
Celem badań była ocena metanolowych i wodno-metanolowych ekstraktów z liofilizowanego i suszonego gorącym powietrzem ziela B. officinalis pod kątem zawartości związków polifenolowych oraz aktywności biologicznej. Analizy chromatograficzne potwierdziły wpływ zastosowanej metody suszenia oraz ekstrahenta, na zawartość flawonoidów i kwasów fenolowych. Wyniki badań in vitro na ludzkich keratynocytach (HaCaT) i fibroblastach (BJ) wykazały, że ekstrakty zmniejszały wewnątrzkomórkowy poziom reaktywnych form tlenu oraz działały przeciwzapalne. Ponadto metanolowy ekstrakt z ziela hamował aktywność kolagenazy i elastazy, co świadczy o właściwościach przeciwstarzeniowych. Przeprowadzone badania udowodniły, że badane ekstrakty z ziela B. officinalis są źródłem cennych związków polifenolowych o korzystnych właściwościach w kontekście ochrony komórek skóry i ich potencjalnego zastosowania kosmetologicznego.

W ramach badania naturalistycznego przeprowadziliśmy porównanie efektywności trazodonu w formule o przedłużonym uwalnianiu (XR) oraz leków przeciwdepresyjnych z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) w leczeniu epizodu depresyjnego. W badaniu wzięło udział 76 pacjentów z których 42 stosowało trazodon XR a 34 SSRI. Podczas 12 tygodniowej obserwacji pokazaliśmy, że obie metody wykazują porównywalną efektywność w zakresie redukcji objawów depresyjnych. W porównaniu do SSRI, terapia trazodonem związana była z większą redukcją objawów bezsenności.

Receptor 5-HT₆R jest uznawany jako ważny cel w łagodzeniu objawów poznawczych związanych z zaburzeniami neurodegeneracyjnymi i psychiatrycznymi.

Celem pracy było zaprojektowanie i synteza z zastosowaniem nowoczesnej metody mechanochemicznej, nowych ligandów receptora 5-HT₆ a także ocena ich aktywności biologicznej w testach in vitro (powinowactwo receptorowe, profil funkcjonalny w szlaku Cdk5 i Gs). Przeprowadzone badania pozwoliły zidentyfikować związek 3g o cechach silnego odwrotnego agonisty szlaku Cdk5 zależnego od receptora 5-HT₆ i jednocześnie neutralnego antagonisty szlaku Gs. Związek ten charakteryzował się wysoką selektywnością względem zbliżonych strukturalnie receptorów, także wysoką stabilnością metaboliczną oraz został zaklasyfikowany jako bezpieczny w badaniach na liniach komórkowych. Co ważne, związek ten wykazał efekt glioprotekcyjny.

Uzyskany związek 3g może służyć jako oryginalna sonda molekularna, która może dostarczyć nowych informacji na temat roli receptora 5-HT₆ w chorobach neurodegeneracyjnych.

Badania przeprowadzone w siedmiu lokalizacjach w Małopolsce, różniących się natężeniem ruchu, stopniem urbanizacji oraz zanieczyszczeniem powietrza ( tzn. stężeniem PM10, PM2,5, NOx), wykazały nieznaczny wpływ zanieczyszczenia na stan fizjologiczny okazów brzozy brodawkowatej, natomiast stwierdzono istotny wzrost stężenia białka alergennego pyłku brzozy Bet v1 w środowisku bardziej zanieczyszczonym. Spektroskopia Ramana na białku Bet v1 wskazała na wpływ zanieczyszczenia powietrza na zmiany struktur drugorzędowych tego białka, co z pewnością nie jest bez znaczenia dla funkcji i właściwości molekuł alergennych.

Celem analizy było scharakteryzowanie zakresu stosowania, skuteczności i bezpieczeństwa trombektomii mechanicznej w leczeniu udaru niedokrwiennego, w krajach Ameryki Łacińskiej. Przeprowadzono w tym celu przegląd systematyczny literatury naukowej, w ramach którego uwzględnionych zostało 17 badań klinicznych. Charakteryzowały się one dużą heterogenicznością i tylko jedno spośród nich było badaniem randomizowanym z grupą kontrolną. Wykazało ono poprawę w zakresie niezależności funkcjonalnej oraz zmniejszenie wskaźnika śmiertelności przy stosowaniu mechanicznej trombektomii, w porównaniu do leczenia standardowego. Doniesienia z pozostałych zidentyfikowanych badań były zbieżne z tymi, które pochodzą z dostępnej literatury naukowej dotyczącej innych regionów świata.

Badanie miało na celu ocenę różnic między sprawcami szkolnego bullyingu i cyberbullyingu wśród nastolatków. Dane pochodziły od 3650 uczniów I i III klas szkół ponadpodstawowych, zebrane w ramach międzynarodowego badania HBSC. Dobór warstwowo-losowy opierał się na wskaźniku społeczno-ekonomicznej deprywacji regionu. Płeć męska, młodszy wiek i pochodzenie z rodziny niepełnej wiązało się z wyższym ryzykiem przejawiania obu rodzajów przemocy. Empatia, osiągnięcia szkolne, pozytywny klimat szkoły i wsparcie rodziców były czynnikami chroniącymi. Niezadowolenie z życia i wyższy status socjoekonomiczny rodziny zwiększało ryzyko cyberprzemocy, a deprywacja społeczno-ekonomiczna ryzyko bullyingu. Wyniki wskazały na potrzebę planowania w szkolnych programach przeciwdziałania przemocy i cyberprzemocy selektywnych strategii, uwzględniających psychospołeczną charakterystykę uczniów z grup ryzyka oraz lokalną koncentrację deprywacji.

Rezygnacja ze spożycia mięsa jest często podyktowana względami zdrowotnymi, etycznymi czy środowiskowymi. Aby zweryfikować w jakim stopniu troska o środowisko determinuje nasze wybory żywieniowe, dokonaliśmy przeglądu systematycznego literatury naukowej. Przeanalizowaliśmy 70 badań, zarówno jakościowych, jak i ilościowych i oceniliśmy ich jakość. Nasze wyniki pokazują, że ludzie są bardzo przywiązani do jedzenia mięsa i nie chcą z niego rezygnować ze względu na środowisko. Zwracają oni uwagę na istotniejsze kwestie, takie jak problem opakowań czy marnowania żywności. Wśród powodów utrudniających ograniczenie spożycia mięsa badani wymieniali m.in. wysoką cenę produktów bezmięsnych, ich smak, ogólną niechęć do zmiany nawyków żywieniowych, brak czasu na dokonywanie wyborów przyjaznych środowisku oraz poddawanie w wątpliwość zależności między spożyciem mięsa a zmianami klimatycznymi. 
Dalsze badania są potrzebne, aby zweryfikować, czy ludzie pozostają niechętni do zmiany, gdy przedstawi im się rzetelną informację na temat wpływu produkcji i dystrybucji mięsa na środowisko.