Publikacje

Rok 2023 miesiąc: listopad

Rezydualna niedrożność tętnic płucnych (ang. residual pulmonary vascular obstruction, RPVO) jest odległym powikłaniem ostrej zatorowości płucnej o negatywnym znaczeniu prognostycznym, które występuje u 15-30% pacjentów.

W niniejszej pracy badano wartość predykcyjną markerów stanu prozakrzepowego oraz hipofibrynolizy w występowaniu RPVO ocenianych wyjściowo, po 5-7 dniach oraz po 3 miesiącach. Po raz pierwszy wykazano, że formowanie gęstej sieci fibrynowej podczas ostrej fazy zatorowości płucnej oraz wysokie stężenie E-selektyny po 3 miesiącach od incydentu są niezależnymi czynnikami ryzyka RPVO.

Artykuł dotyczy badań wpływu homologów witaminy K2 na karcynogenezę raka jelita grubego. Wit. K2 syntezowana przez bakterie jelitowe może być transportowana do tkanki jelita grubego z pominięciem typowej drogi wchłaniania tłuszczy. Homologii K2-MK7 i K2-MK9 w stężeniach dostosowanych do stężeń produkowanych przez bakterie mogą być naturalnym czynnikiem ograniczającym poziom cytokin prozapalnych IL-6, IL-8, co może osłabiać procesy nowotworowe w świetle jelita i zmniejszać przerzutowość (IL-8).

Rozwijanie badań nad chorobami rzadkimi opiera się o tworzenie rejestrów, zawierających szeroką gamę danych demograficznych, laboratoryjnych i klinicznych. Analiza danych pochodzących z różnych krajów (regionów geograficznych) napotyka na utrudnienia związane z ochroną danych osobowych i różnorodnymi przepisami określającymi warunki takiej ochrony.
W opisywanym artykule naukowym zastosowano technologię informatyczną, która umożliwia zadawanie sfederowanych pytań i uczenie federacyjne, czyli proces związany z  ćwiczeniem sztucznej inteligencji, na bazach danych dotyczących choroby rzadkiej jaką są zapalenia naczyń, a pochodzących z 6 krajów europejskich, w tym Polski, z zachowaniem pełnej ochrony danych osobowych. Uzyskano szereg informacji o jakości i strukturze dostępnych danych, z uwagami co do konieczności ich ujednolicenia.

Zakażenia układu moczowego to bardzo powszechny problem dotykający głównie kobiet. Badania naukowców z Instytutu Zdrowia Publicznego wykazały, że kobiety, które regularnie i całkowicie usuwały włosy łonowe trzykrotnie częściej zgłaszały nawracające zakażenia dróg moczowych. Włosy łonowe mogą stanowić ważny element ochrony przed szkodliwymi patogenami. Wiemy, że włosy łonowe zasiedlają bardzo specyficzne dla tej okolicy bakterie, które mogą nas chronić nas przed bakteriami chorobotwórczymi. Zatem wraz z włosami łonowymi pozbywamy się tej ochrony.

Wiele badań wykazało istotny wpływ ilości i jakości tkanki tłuszczowej oraz mięśniowej na wyniki kliniczne pacjentów onkologicznych. Nasza ostatnia publikacja opisuje, jak udało nam się stworzyć system automatycznej analizy składu ciała na badaniach tomografii komputerowej wykorzystując metody sztucznej inteligencji i jak te pomiary odnoszą się do przeżywalności pacjentów z nowotworami regionu głowy i szyi. Poprzez naszą publikację zachęcamy naukowców z całego świata do dalszych badań i współpracy w celu oceny potencjalnej generalizacji naszego podejścia.

Głównym celem niniejszej metaanalizy było dostarczenie lekarzom, zwłaszcza chirurgom, istotnych danych dotyczących anatomii nerwu zębodołowego dolnego (IAN). Mamy nadzieję, że nasze wyniki pomogą zmniejszyć częstotliwość powikłań w procedurach związanych z tą okolicą anatomiczną. W tym celu, przeszukane zostały główne bazy danych medycznych, takie jak PubMed, Embase, Scopus, Web of Science, Google Scholar i Biblioteka Cochrane. Poszukiwano wszystkich artykułów dotyczących anatomii IAN, w tym topografii, morfologii i różnic pomiędzy badanymi grupami. Średnia grubość IAN w obszarze kąta żuchwy wynosiła 2.32 mm (LL: 1.82; HL: 2.78). Średnia grubość IAN w obszarze trzonu żuchwy wyniosła 2.49 mm (LL: 2.02; HL: 2.98). Średnia grubość IAN w okolicy bródkowych wyniosła 1.70 mm (LL: 1.54; HL: 1.86). Średnia odległość od IAN do zewnętrznej (bocznej) powierzchni pierwszego trzonowca wynosiła 4.99 mm (LL: 3.84; HL: 6.13). Podsumowując, wierzymy, że jest to najbardziej aktualna i kompleksowa analiza anatomii IAN. Przedstawiliśmy dane morfometryczne, które ukazują przestrzenny związek IAN z licznymi punktami odniesienia w obszarze żuchwy. Obejmują one między innymi wyrostek żuchwy, pierwszy, drugi i trzeci trzonowiec oraz trzon żuchwy. Mamy nadzieję, że wyniki niniejszej metaanalizy staną się pomocnym narzędziem dla lekarzy, zwłaszcza chirurgów, wykonujących różne zabiegi w obrębie jamy ustnej i szczękowej, takie jak usunięcie trzeciego trzonowca czy znieczulenie blokowe IAN.

Mechanizm oddziaływania pól elektromagnetycznych na organizmy żywe wciąż nie jest do końca poznany, w szczególności dla tych z zakresu niskich częstotliwości
(LF-MF). W pracy badany jest wpływ LF-MF o różnych parametrach i/lub substancji cytotoksycznej na żywotność modelowych linii komórkowych w wyniku zmian ekspresji wapniowo-zależnych białek oraz poziomu wolnych rodników. Wyniki wskazują na synergiczny efekt działania LF-MF i cytostatyka, przy czym bio-efektywność zależy od parametrów LF-MF oraz typu komórek. Przeprowadzone eksperymenty wpisują się
w nurt badań nad bio-mechanizmem oddziaływania LF-MF na układy biologiczne oraz interpretacją na gruncie modelowym.

Tętniaki olbrzymie i tętniakowatość olbrzymia tętnic wieńcowych (ang. coronary artery aneurysm and ectasia, CAAE) są obserwowane jedynie u około 2 na 10000 pacjentów poddawanych koronarografii. Kryterium rozpoznania to poszerzenie tętnicy > 2 cm.
Celem badania pilotażowego było określenie możliwości ustalenia tła genetycznego występowania CAAE nieznanego pochodzenia z wykorzystaniem metody sekwencjonowania całego eksomu. Było to jedno z pierwszych doniesień o zastosowaniu tej metody w tej jednostce chorobowej.
Zgodnie z uzyskanymi wynikami w analizowanym materiale genetycznym nie wykryto obecności wariantów patogennych, pomimo wysokiego prawdopodobieństwa tła genetycznego. Analizowany przypadek był jednym z największych CAAE opisanych w literaturze.

W opublikowanej przez nas pracy opisano wykorzystanie reakcji wielokomponentowych w otrzymywaniu związków wielofunkcyjnych. Związki wielofunkcyjne mogą mieć szczególne znaczenie w terapii chorób o złożonym patomechanizmie, do jakich należy m.in. choroba Alzheimera. Otrzymuje się je łącząc dwa lub więcej fragmentów cząsteczek odpowiedzialnych za oddziaływanie z konkretnym celem biologicznym. Otrzymane w pracy związki zostały poddane szeregowi testów in vitro, potwierdzających ich wpływ na procesy istotne z punktu widzenia rozwoju i przebiegu choroby Alzheimera.

Tętnica poprzeczna twarzy (TFA) stanowi źródło dopływu krwi do wielu struktur bocznej części twarzy, w tym ślinianki przyusznej, przewodu ślinianki przyusznej, mięśnia żwacza i skóry twarzy. Wiedza na temat jej anatomii jest kluczowa w wielu procedurach plastycznych i rekonstrukcyjnych. Wyniki 55 kolejnych pacjentów (110 półtwarzy), którzy poddani zostali angiografii tomografii komputerowej głowy i szyi zostały poddane szczegółowej analizie. TFA odchodziło od tętnicy skroniowej w 84 przypadkach (95.5%), natomiast od tętnicy szyjnej zewnętrznej tylko w 4 przypadkach (4.5%). Mediana długości TFA wyniosła 43.39 mm (LQ = 38.53; UQ = 46.37). Mediana średnicy TFA, u jej początku, wyniosła 2.26 mm (LQ = 1.93; UQ = 2.54). Mediana przekroju poprzecznego TFA, u jej początku, wyniosła 2.54 mm (LQ = 1.67; UQ = 3.10). TFA odgrywa ważną rolę w dystrybucji krwi tętniczej do wielu struktur anatomicznych twarzy, a niniejsze badanie wykazało jej istotnie częste występowanie w obszarze bocznej części twarzy. Najczęstszym źródłem TFA była tętnica skroniowa; jednakże w niektórych przypadkach odchodziła ona również od tętnicy szyjnej zewnętrznej. Ponadto, zmierzone i przeanalizowane zostały relacje topograficzne między TFA a pobliskimi tętnicami i punktami anatomicznymi.

Parametry morfometryczne i topograficzne tętnicy usznej tylnej (PAA) są bardzo istotne w podczas wykonywania zabiegów z zakresu chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej. Niemniej, naczynie to wykazują dużą zmienność anatomiczną. Analizie poddano wyniki 55 pacjentów, którzy poddani zostali angiografii tomografii komputerowej głowy i szyi. Oceniono łącznie 78 półtwarzy. Analiza została przeprowadzona w 19 kategoriach. Stwierdzono, że średnia długość PAA wynosiła 47.59 mm (kwartyl dolny = 32.75; kwartyl górny = 56.16). Średnia średnic PAA (na początku) wynosiła 2.55 mm (kwartyl dolny = 2.29; kwartyl górny = 2.90). Ponadto, średnia powierzchnia przekroju poprzecznego PAA (na początku) wynosiła 3.22 mm (kwartyl dolny = 2.49; kwartyl górny = 4.13). Oceny dokonano również pod kątem dymorfizmu płciowego we wszystkich mierzonych parametrach. Stwierdzono istotne statystycznie różnice (p ≤ 0.05) w 13 spośród badanych kategorii. Niniejsze badanie przedstawia kompletną anatomię PAA. Najczęstszym miejscem odejścia tej tętnicy była tętnica szyjna zewnętrzna, a średnia jej długość wynosiła 45.07 mm; co nie różniło się istotnie między mężczyznami a kobietami (p > 0.05). Ponadto dostarczyliśmy chirurgom narzędzi do lokalizacji tej tętnicy przed i w trakcie operacji za pomocą prostych punktów odniesienia, tj. wierzchołka wyrostka sutkowego i środka przewodu słuchowego zewnętrznego. Dokładna pozycja początku PAA została również zobrazowana za pomocą mapy cieplnej. Nasze wyniki mają na celu wspomagać chirurgów w tworzeniu mentalnej wizualizacji anatomicznego przebiegu PAA. Ta wizualizacja może być pomocna w precyzyjnym zlokalizowaniu PAA podczas operacji rekonstrukcyjnych, minimalizując tym samym powikłania, a co za tym idzie poprawiając wyniki chirurgiczne.

Przejściowa hipogammaglobulinemia wieku dziecięcego (THI) jest jedną z najczęstszych postaci hipogammaglobulinemii we wczesnym dzieciństwie, jednak jej patogeneza wciąż w dużej mierze pozostaje nieznana a ostateczne rozpoznanie stawiane jest zazwyczaj retrospektywnie. Ze względu na możliwy udział limfocytów T regulatorowych (Treg) w patomechanizmie tego wrodzonego defektu odporności, oceniono profil ekspresji genów komórek Treg izolowanych od pacjentów z THI w dwóch punktach czasowych: podczas (THI-1) i w fazie ustępowania (THI-2) hipogammaglobulinemii. Profilowanie genów obejmujące cały transkryptom komórek Treg przeprowadzono przy użyciu technologii mikromacierzy. Wyniki badań sugerują, iż patomechanizm THI jest związany nie tylko z przejściowo podwyższoną liczbą komórek Treg, ale także z ich wzmocnioną funkcją regulacyjną/supresyjną. Obserwacje te poszerzają naszą wiedzę na temat ludzkich komórek Treg i mogą być przydatne w przyszłej diagnostyce lub leczeniu THI.

Ryzyko żylnej choroby zakrzepowo – zatorowej (ŻChZZ) u chorych na nowotwory jest od 6 do 12 razy wyższe w porównaniu z populacją ogólną i wzrasta m.in. w trakcie stosowania chemioterapii. Jednocześnie w grupie tej występuje zwiększone ryzyko poważnych krwawień. Wybór konkretnego leczenia przeciwzakrzepowego jest trudny i zależy m.in. od stanu pacjenta i chorób współistniejących. W niniejszej pracy oceniliśmy skuteczność i bezpieczeństwo stosowania zredukowanej dawki apiksabanu (2 x 2,5 mg/d) u pacjentów z zakrzepicą związaną z nowotworem (CAT, cancer associated thrombosis) po > 6 miesiącach od rozpoznania. Wykazaliśmy, że ryzyko poważnych krwawień (2,8%/rok) było podobne jak w badaniu klinicznym EVE, w którym porównywano apiksaban 2 x 2,5 mg/g z apiksabanem 2 x 5 mg/d 6 miesięcy od CAT, natomiast ryzyko nawrotu ŻChZZ było nieco wyższe (5,0% /rok). Nasze badanie przeprowadzone na pierwszej takiej grupie polskich pacjentów z CAT, wskazuje, że zredukowana dawka apiksabanu jest skuteczna i bezpieczna w długoterminowej wtórnej profilaktyce ŻChZZ.

Zespół Eagle’a charakteryzuje się objawowym wydłużeniem wyrostka rylcowatego. Dokładna etiologa choroby nie jest znana. Najbardziej prawdopodobną przyczyną wydłużenia wyrostka jest idiopatycze kostnienie więzadła rylcowo-gnykowego. Objawy są mało charakterystyczne. Pacjenci z najczęściej zgłaszają dolegliwości bólowe obszaru orofacjalnego, dysfagię, odynofagię oraz uczucie ciała obcego w gardle. Do rzadszych objawów zespołu należą bóle głowy, zaburzenia smaku (dysgeusia), zawroty głowy, zaburzenia widzenia, nadmierne ślinienie, a także trudności w oddychaniu. Leczeniem z wyboru jest chirurgiczna resekcja. Celem badania była adaptacja nowej techniki małoinwazyjnej resekcji wyrostka rylcowatego z dostępu w fałdzie szyi w pełnoobjawowym zespole Eagle’a. Badanie zostało przeprowadzone w latach 2021 – 2023 w ramach Oddziału Klinicznego Chirurgii Szczękowo-twarzowej Szpitala Uniwesyteckiego w Krakowie. Grupę badawczą stanowiło 85 pacjentów, z których 65 zostało zakwalifikowanych do zabiegu techniką małoinwazyjną. Pacjenci mieścili się w przedziale wiekowym od 16 do 70 lat, z wyraźną predylekcją do płci żeńskiej ( stosunek 2,6:1). Usunięte wyrostki miały długość od 26 do 80mm. Obustronny zespół Eagle’a stanowił 13,8%. Opisana metoda okazała się być bezpieczna i bardzo skuteczna. Powodzenie leczenia określone znacznym ustąpieniem lub brakiem zgłaszanych objawów po okresie minimum 6 miesięcy osiągnięto u 63 pacjentów (97%). Nie odnotowano trwałych powikłań.

Archeony to drobnoustroje beztlenowe, które potrafią się przystosować do życia w środowiskach ekstremalnych. Stanowią również naturalny składnik mikrobiomu człowieka, jednak ze względu na trudności w detekcji, ich funkcja pozostaje w dużej mierze nieznana. Celem badań była optymalizacja metody NGS do badania archeobiomu, co umożliwiło przeprowadzenie pierwszej kompleksowej analizy składu tych mikroorganizmów w przebiegu choroby Leśniowskiego – Crohna (chL-C). Nasze badanie wykazało, że wśród pacjentów występują istotne zmiany w składzie archeobiomu, które mogą być dobrym wskaźnikiem przewlekłości i aktywności choroby. Co istotne, przeprowadzona przez nas optymalizacja NGS może otworzyć szerokie spektrum możliwości poznawczych roli archeonów patogenezie innych chorób.  

Przedstawiana publikacja jest efektem współpracy 13 międzynarodowych grup badawczych ds. ostrej białaczki limfoblastycznej. W badaniu udział wzięło 200 pacjentów z γδ T-ALL w wieku 0-25 lat. Stwierdzono istotnie gorsze wyniki leczenia u dzieci z γδ T-ALL poniżej trzeciego roku życia. Przeżycie wolne od niepowodzenia (EFS) w porównaniu z dziećmi starszymi z γδ T-ALL wynosiło odpowiednio 33% vs 70% [wiek 3–10 lat] i 73% [wiek ≥10 lat], p<0.05), a całkowite przeżycia (OS) 49% vs. 78% [3-10 lat] i 81% [≥10 lat], P=0,002). W tej grupie pacjentów wykazano również obecność zaburzenia genetycznego STAG2/LMO2. Przedstawione wyniki mogą mieć istotne znaczenie w stratyfikacji ryzyka oraz poszukiwaniu nowych terapii, niezbędnych do wyleczenia tej postaci białaczki.

Określenie wpływu czynników środowiskowych na stabilność leków jest bardzo istotne przy wyborze substancji pomocniczych, warunków przechowywania czy materiałów opakowaniowych, a informacje o możliwych toksycznych produktach rozkładu umożliwiają uniknięcie szkodliwych skutków ubocznych leku. Praca prezentuje analizę procesu degradacji celekoksybu, etorykoksybu, firokoksybu, robenakoksybu i cimicoksybu w zmiennych warunkach środowiska oraz badanie aktywności metabolicznej komórek (MTT), w celu sprawdzenia potencjalnej hepatotoksyczności badanych substancji i ich mieszanin. Wyniki wskazują, że cimikoksyb okazał się najbardziej stabilny, a robenakoksyb rozkładał się najszybciej, ponadto wykazywał znaczną hepatotoksyczność. Uzyskane widma masowe związków powstałych w wyniku hydrolizy protonowanego leku, pozwoliły zaproponować prawdopodobne ścieżki degradacji.

Komercyjne determinanty zdrowia to czynniki mające wpływ na zdrowie, które wynikają z dążenia do zysku. Problem niekorzystnych oddziaływań zdrowotnych produktów oferowanych przez różne gałęzie przemysłu został uznany przez międzynarodową społeczność zdrowia publicznego za jedno z największych wyzwań w XXI wieku. Celem badania była ocena świadomości znaczenia komercyjnych determinant zdrowia związanych z przemysłem wysoko przetworzonej żywności oraz akceptacji działań ograniczających ich oddziaływanie wśród dorosłych użytkowników Internetu w Polsce. W pracy analizowano także czynniki wpływające na te postawy. Okazało się, że co najmniej 50% respondentów było świadomych szkodliwych oddziaływań gałęzi przemysłu oferujących wysoko przetworzoną żywność, a także widziało związek pomiędzy występowaniem chorób cywilizacyjnych i reklamowaniem niezdrowej żywności. Uczestnicy badania byli bardziej skłonni zaakceptować ograniczenia w reklamowaniu produktów o niekorzystnym efekcie zdrowotnym niż wprowadzenie interwencji fiskalnych, takich jak podatek cukrowy. Wyższy poziom kompetencji żywieniowych i e‑zdrowotnych sprzyjał większej świadomości oddziaływań komercyjnych i akceptacji dla działań ograniczających ich efekt. Wyniki badania wydają się wskazywać na potrzebę kontynuacji działań uświadamiających społeczeństwu znaczenie wpływu dużych gałęzi przemysłu na zdrowie, a z drugiej strony odpowiedni dobór interwencji ograniczających oddziaływanie komercyjnych determinant zdrowia.