Publikacje

Rok 2023 miesiąc: luty

Regulacja procesów śmierci komórek, mająca na celu wywołanie pożądanych zmian morfologicznych i funkcjonalnych na poziomie tkankowym była od dawna postulowana jako sposób przeciwdziałania aterogenezie i jej komplikacjom. Wyniki prezentowanej pracy dowodzą, że jedną z realizujących go strategii farmakologicznych może być hamowanie aktywności pepdydaz DPP8/9. Podaż inhibitora DPP8/9 – związku 1G244 – wywołała zmniejszenie stopnia rozwoju zmian miażdżycowych w jej mysim modelu (myszy apoE-knockout), związanych głównie z lizą aktywowanych makrofagów, co ważne bez wpływu na zmniejszenie cech stabilności blaszek miażdżycowych.

Rak trzustki obarczony jest wysoką śmiertelnością pomimo ciągłego rozwoju medycyny. Jedną z przyczyn jest brak skutecznych metod wczesnego wykrywania tego raka u pacjentów. W niniejszym artykule prezentujemy wyniki naszych badań tkanek raka trzustki nowoczesnymi metodami spektroskopii cząsteczkowej w połączeniu z analizą danych za pomocą sieci neuronowych. Opisane wyniki bezpośrednio przyczynią się do opracowania metod wczesnej diagnostyki raka trzustki opartych na badaniu próbek krwi pacjentów. 

Badanie przeprowadzone w Ośrodku Psychiatrii Środowiskowej i Badań nad Psychozami  jest jedynym opublikowanym dotyczącym interwencji uważności (mindfulness) wspomaganej przez rzeczywistość wirtualną (VR) w terapii pacjentów psychotycznych. Po miesięcznym cyklu treningowym (12 sesji po 20 minut) badani osiągnęli znaczne zmniejszenie nasilenia objawów choroby oraz wzrost funkcjonowania poznawczego. Badanie wskazuje na dobrą wykonalność interwencji mindfulness w VR u pacjentów ze schizofrenią.

Na podstawie dwóch projektów badawczych (SAGE, COURAGE) przeanalizowano w 3 krajach europejskich i 6 pozaeuropejskich rozkład pozytywnych oraz negatywnych emocji. Za pomocą Day Reconstruction Method emocje analizowano w relacji do poczucia samotności, partycypacji społecznej i religijnej, okazywania zaufania innym ludziom. Okazywanie negatywnych emocji było zróżnicowane w analizowanych krajach. Poczucie samotności było powiązane ze wszystkimi emocjami, podczas gdy partycypacja społeczna i zaufanie tylko z niektórymi. Dane polskie potwierdziły jeden z najniższych wskaźników zaufania, a negatywne poczucie samotności warunkowało emocję poirytowania.

Fałd boczny stawu łokciowego (plica) jest fałdem tkanki maziowej, o którym uważa się za pozostałość po przegrodzie embrionalnej prawidłowego rozwoju stawu i jest zlokalizowana wokół stawu promieniowo-ramiennego. Celem pracy było przedstawienie właściwości morfometrycznych plici stawu łokciowego i stosunku fałdu do otaczających struktur u pacjentów bezobjawowych. Analiza parametrów morfometrycznych błony maziowej jest niezbędna do prawidłowej oceny zespołu fałdu bocznego, który często może być mylony z innymi źródłami bólu bocznego łokcia, takimi jak łokieć tenisisty, ucisk nerwu międzykostnego tylnego i/lub promieniowego czy pęknięcie ścięgna mięśnia trójgłowego. Autorzy sugerują, że grubość plica może nie być złotą cechą diagnostyczną, ponieważ nie ma statystycznie istotnych różnic w tym parametrze między pacjentami objawowymi i bezobjawowymi. Konieczne jest dokładne i trafne rozpoznanie zespołu fałdu bocznego i/lub różnicowanie z innymi źródłami bólu bocznego stawu łokciowego, gdyż leczenie operacyjne, nawet prawidłowo przeprowadzone, nie powiedzie się, gdy źródło bólu zostanie źle zdiagnozowane. 

Celem pracy była identyfikacja metabolitów syntetycznego katynonu – 3-chlorometkatynonu (3-CMC) i wytypowanie potencjalnego biomarkera przyjęcia tej substancji, na podstawie analizy próbek krwi i moczu pochodzących z przypadku śmiertelnego zatrucia 3-CMC. Dokonano również oceny stabilności 3-CMC oraz jego biomarkera – metabolitu dihydro-3-CMC. W wyniku przeprowadzonego eksperymentu wykazano, że dla celów opiniowania toksykologicznego kluczowe jest monitorowanie w badanym materiale biologicznym obecności metabolitu dihydro-3-CMC, który w odróżnieniu od 3-CMC, charakteryzowała duża stabilność we wszystkich zadanych warunkach przechowywania.

Ludzka pamięć jest podatna na błędy. W celu zbadania neuronalnego podłoża zniekształceń pamięci w trakcie nauki języków przeprowadzono eksperyment fMRI z użyciem pseudosłów. Wyniki analizy danych ujawniły aktywność przyśrodkowej sieci wzrokowej poprzedzającą prawidłowe rozpoznania zapamiętanych pseudosłów i prawidłowe odrzucenia pseudosłów podobnych wzrokowo i fonologicznie do prawidłowych, podczas gdy aktywność ta nie była obserwowana w przypadkach poprzedzających zniekształcenia pamięci zwane fałszywymi wspomnieniami. Wyniki wskazują, że niedostateczne zaangażowanie sieci wzrokowej podczas fazy zapamiętywania bodźców skutkuje powstawaniem fałszywych wspomnień. W wyniku przeprowadzonych analiz ujawniono dynamikę procesu pamięci roboczej polegającą na zaangażowaniu odmiennych sieci neuronalnych charakterystycznych dla fazy przypominania w porównaniu z sieciami aktywowanymi w trakcie zapamiętywania informacji.

Niejednorodność morfologiczna oraz niejednorodności związane z grubością/gęstością próbek biologicznych stanowią wyzwanie dla ilościowego mikroobrazowania metodą fluorescencji rentgenowskiej (XRF). W niniejszej pracy po raz pierwszy zaproponowaliśmy zastosowanie całkowitej absorbancji pod widmami FTIR jako procedury korekcji masy powierzchniowej do dwuwymiarowego (2D) mikroobrazowania tkanek XRF. Oceniliśmy również równoważność opracowanej metody korekcji z proponowanym podejściem opartym na niespójnym rozpraszaniu pierwotnego promieniowania rentgenowskiego oraz na błonowym sygnale transmisyjnym Si–Kα na przykładzie wybranych tkanek narządów szczura.

W badaniu zastosowano mikrospektroskopię w podczerwieni z transformacją Fouriera (FTIR-MS) oraz fluorescencję rentgenowską indukowaną promieniowaniem synchrotronowym (SRXRF) w celu oceny niektórych biomolekularnych i pierwiastkowych parametrów mózgu u otyłych szczurów. Wykazano, że już na wczesnym etapie otyłości (w 7. tygodniu diety wysokokalorycznej) dochodzi do zmian strukturalnych białek i lipidów oraz składu pierwiastkowego w rejonach mózgu ważnych dla homeostazy energetycznej. Ponadto stwierdzono liczne korelacje pomiędzy badanymi parametrami w tkance mózgowej a typowymi dla otyłości zaburzeniami biochemicznymi.

Nadciśnienie tętnicze uznawane jest za chorobę cywilizacyjną XXI wieku, a częstość jego występowania wzrasta wraz z wiekiem. Tlenek azotu (NO) pełni ważną rolę w procesie wazodylatacji. Celem niniejszej pracy była ocena wpływu nadciśnienia i wieku na poziom NO w sercach i nerkach szczura oraz poziom endogennych metabolitów związanych z biosyntezą NO w osoczu i moczu. Materiał badawczy pobrano od szczurów z prawidłowym ciśnieniem tętniczym – Wistar Kyoto (WKY) i z samoistnym nadciśnieniem – Spontaneously Hypertensive Rats (SHR) w różnym wieku. Wśród badanych grup zwierząt najwyższy poziom NO oznaczono w tkankach młodszych szczurów WKY. Zwierzęta te charakteryzowały się także najwyższą zdolnością do wydalania wraz z moczem inhibitorów syntazy tlenku azotu – asymetrycznej (AMDA) i symetrycznej (SDMA) dimetyloargininy. Otrzymane wyniki sugerują, że istnieje dodatnia zależność pomiędzy ilością ADMA/SDMA usuwaną z organizmu a poziomem tlenku azotu w tkankach szczura.

Zaburzenia poznawcze są częstym powikłaniem udaru mózgu oraz mogą występować w jego ostrej fazie. Zbadaliśmy częstość przejściowych zaburzeń poznawczych po udarze, które cofają się jeszcze w trakcie hospitalizacji. Do analizy włączyliśmy 447 pacjentów, natomiast diagnozę przejściowych zaburzeń poznawczych postawiono w około połowie przypadków. Nie wykazano istotnego wpływu na dalsze rokowanie. Majaczenie po udarze mózgu okazało się być jedynym niezależnym czynnikiem ryzyka wystąpienia przejściowych zaburzeń poznawczych. Nasze badanie sugeruje, że różnicowanie pomiędzy majaczeniem, przejściowymi zaburzeniami poznawczymi oraz trwałymi ubytkami w funkcjach poznawczych po udarze mózgu wydaje się być istotne w praktyce klinicznej w celu właściwego oszacowania dalszego przebiegu choroby.

Pandemia COVID-19 spowodowała znaczne ograniczenia w funkcjonowaniu i dostępie do ochrony zdrowia. Celem badania było porównanie charakterystyki i przyczyn wizyt pacjentów otolaryngologicznych przeprowadzonych w okresie trzech pierwszych fal pandemii COVID-19 z okresem przedpandemicznym. Przed pandemią przeprowadzono 1578 wizyt, natomiast podczas pierwszej, drugiej i trzeciej fali odpowiednio 434, 1198 i 1299 wizyt. Pacjenci w pierwszej i drugiej fali byli starsi niż pacjenci przed pandemią (średnia wieku odpowiednio 59, 56 i 52 lata). Analizując rodzaj wizyty, zdecydowanie częściej wykonywano wizyty osobiste, niewielki odsetek pacjentów skorzystał z teleporad. Przed pandemią pacjenci przyjmowani byli głównie z powodu chorób górnych dróg oddechowych (52.15%), podczas gdy w pierwszej fali głównymi przyczynami były nowotwory (39.86%, nowotwory złośliwe i niezłośliwe odpowiednio 29.26% i 10.6%).

Celem badania było zweryfikowanie związku między spożyciem napojów bogatych w polifenole a najbardziej powszechnymi problemami zdrowia psychicznego, takimi jak stres, objawy depresyjne i jakość snu. Próbę stanowiło 1572 dorosłych mieszkańców regionu śródziemnomorskiego. Z użyciem analiz regresji logistycznej wielu zmiennych, skorygowanych do czynników zakłócających wykazano, że osoby z umiarkowanym spożyciem kawy i herbaty rzadziej postrzegały zarówno poziom swego stresu, jak i objawów depresyjnych jako wysoki. Co więcej, osoby regularnie pijące kawę i umiarkowanie, ale regularnie czerwone wino miały obniżone ryzyko objawów depresyjnych.

Badanie miało na celu ocenę składu mikrobioty bakteryjnej między wysokim poziomem replikacji wirusa SARS-CoV-2, niskim poziomem replikacji oraz wirusem wyeliminowanym z komórek nabłonkowych nosogardzieli. U pacjentów z niską replikacją wirusa oraz pacjentów, którzy wyeliminowali wirusa SARS-CoV-2 z komórek nabłonka, zmiany jakościowe i semiilościowe mikrobioty bakteryjnej były mniejsze niż u pacjentów, u których wirus replikował się na wysokim poziomie. Nasze badanie może przyczynić się do lepszego zrozumienia interakcji między mikrobiotą a wirusem SARS-CoV-2, co w przyszłości może zostać wykorzystane jako nowy cel terapeutyczny dla poprawy rokowania pacjentów w przebiegu choroby COVID-19.

Celem pracy jest ocena wpływu przewlekłego stanu zapalnego zatok przynosowych na czynność trąbek słuchowych.
Przeprowadzono prospektywną analizę 84 chorych leczonych operacyjnie z powodu przewlekłego zapalenia zatok przynosowych w latach 2019-2020. Włączeni do analizy chorzy nie wymagali korekty przegrody nosa. Najmłodszy chory miał 20 lat, najstarszy 77 lat. Średnia wieku wynosiła 47,1 lat. Operowano 30 kobiet i 54 mężczyzn.
Uzyskane wyniki pokazują profil chorego z PZZ, u którego częściej obserwuje zaburzenia funkcji trąbki słuchowej: liczba punktów w skali LundaMackaya powyżej 12, W TK zatok przynosowych – obustronnie zajęte zatoki szczękowe i obustronnie sitowie przednie, w wywiadzie upośledzenie drożności nosa i spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, często współistniejący alergiczny nieżyt nosa, często nadużywa alkoholu i papierosów a przynajmniej alkoholu, gorszy wynik skali LundaMackaya i wiek to czynniki sprzyjające dysfunkcji trąbki słuchowej.

Uzyskane wyniki mogą stanowić nowe ramy interpretacyjne dla zrozumienia dysbiozy drobnoustrojów związanej ze schizofrenią. Zróżnicowana mikroflora jamy ustnej prowadzi do zróżnicowanych relacji między mikroorganizmami i ich metabolitami a aktywnością metaboliczną mózgu.  Od poziomu mleczanu w mózgu zależy przekaźnictwo glutaminergiczne, którego zaburzenia towarzyszą negatywnym i/lub poznawczym objawom schizofrenii. Ocena funkcji neuronów, w której pośredniczą te mechanizmy regulacyjne, może wspierać nowe terapie schizofrenii, dla grupy pacjentów, u których obserwuje się kwasicę powiązaną z objawami choroby.
Zmiany mikroflory jamy ustnej można zatem uznać za jedną z ważnych strategii diagnostycznych i terapeutycznych w diagnostyce i farmakoterapii fenotypowo odrębnych podgrup pacjentów ze schizofrenią.

Dotychczas ligandy receptora α1β2γ2GABA-A były kojarzone z farmakoterapią bezsenności oraz zaburzeń lękowych. Jednakże ostatnie doniesienia kliniczne sugerują ich efektywność farmakologiczną w takich schorzeniach jak: udar niedokrwienny, choroba Parkinsona czy ból neuropatyczny. W artykule zaprezentowano badania mające na celu syntezę biblioteki pochodnych 2-fenylo-1H-benzo[d]imidazolu, z pośród których wybrano cząsteczki o najwyższej aktywności. Wykazano, iż wybrane cząsteczki cechują się optymalną stabilnością metaboliczną, obiecującymi właściwościami fizykochemicznymi i w dalszej perspektywie posłużą jako narzędzia farmakologiczne, w celu oceny potencjału terapeutycznego w nowych wskazaniach.

Celem badania przeprowadzonego w ramach projektu CRACoV-HHS była ocena występowania oraz czynników determinujących wypalenie zawodowe u pracowników Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie w czasie drugiej fali pandemii COVID-19. W badaniu uczestniczyło 1412 pracowników szpitala w tym 748 pielęgniarek, 124 lekarzy, 129 studentów medycyny oraz 189 pracowników administracji oraz 222 z innych działów. Przy użyciu kwestionariusza Maslach wypalenie zawodowe stwierdzono u 22% ogółu pracowników szpitala, przy czym 31,6% z nich zgłaszało wyczerpanie emocjonalne lub objawy depersonalizacji. Aż 39,5% lekarzy i 34,9% pielęgniarek podało objawy  wskazujące na wysoki poziom wyczerpania emocjonalnego lub depersonalizacji. Młodzi pracownicy z krótkim stażem pracy byli w większym stopniu narażeni na wypalenie niż starsi posiadający większe doświadczenie. Ciekawym spostrzeżeniem jest fakt, że wyższy poziom wypalenia mieli zarówno pracownicy, którzy byli świadomi ekspozycji na skażone płyny ustrojowe i rzeczy z otoczenia zakażonych pacjentów, jak i osoby, które nie wiedziały czy miały kontakt z zakażonymi osobami. Czynnikami, które istotnie zmniejszały ryzyko wypalenia były: właściwe przygotowanie (w wyniku szkolenia) i przestrzeganie procedur profilaktyki i kontroli zakażeń oraz dostępność środków ochrony osobistej. Wbrew oczekiwaniom pracownicy pracujący na oddziałach dla pacjentów z COVID-19 zgłaszali niższe emocjonalne wyczerpanie. A doświadczenie przechorowania COVID-19 wiązało się z mniejszą depersonalizacją wobec pacjentów.
Praktyczną implikacją badania jest rekomendacja, aby kierownicy placówek opieki zdrowotnej w ramach działań chroniących personel przed wypaleniem zawodowym więcej uwagi poświęcali młodym pracownikom, organizowali praktyczne szkolenia dotyczące procedur profilaktyki i kontroli zakażeń oraz zapewniali dostępność środków ochrony osobistej.

Wulwodynia to choroba intymna kobiet, którą definiuje się jako przewlekły ból sromu, często odczuwalny także w okolicy ujścia cewki moczowej, krocza czy odbytu, bez wyraźnej, organicznej, możliwej do zidentyfikowania przyczyny, który może mieć potencjalne powiązane czynniki prowokujące. Stanowi ona poważny problem zdrowotny, w tym także diagnostyczny i terapeutyczny.
Celem pracy było zbadanie nasilenia przewlekłego bólu sromu u kobiet z wulwodynią i jego wpływu na jakość życia związaną ze zdrowiem (HRQOL), która obecnie stanowi także ważną metodę samooceny. Badaniem objęto osoby w przedziale wiekowym od 19 do 58 lat. Analizując nasilenie bólu sromu w 10-stopniowej skali VAS, wykazano, że największy odsetek kobiet ocenił go na poziomie 6. Jest on istotnie determinowany przez pewne cechy osobowe (wiek < 25 lat) i socjodemograficzne (stan cywily: panny, rozwódki, wdowy; wykształcenie średnie); każda p < 0,05. Wulwodynia powoduje znaczne pogorszenie jakości życia (QL), co jest spowodowane głównie ograniczeniem zdolności do wykonywania czynności życia codziennego oraz spadkiem satysfakcji seksualnej. Poziom stresu istotnie nasila ból (p < 0,05). Nasilenie to koreluje istotnie (p < 0,05) i ujemnie (r < 0) z percepcją QL, która została oceniona najgorzej w domenie fizycznej. Zastosowanie leczenia skutkowało istotną poprawą w sferze fizycznej i psychicznej (p < 0,05), na którą szczególny wpływ miała fizjoterapia (p < 0,05). Uzyskane wyniki badań utwierdzają nas w przekonaniu, iż wulwodynia jest bardzo poważnym problemem zdrowotnym, który dotyczy również nas – Polek, gdyż wywołuje silny ból, obniża QL i stanowi istotne wyzwanie kliniczne. Aby w pełni pomóc pacjentkom w powrocie do normalnego życia oraz przeciwdziałać jej skutkom należy wdrożyć działania promocyjne i edukacyjne oraz kontynuować i rozwijać badania naukowe, w tym kliniczne.