Publikacje

Rok 2023 miesiąc: marzec

Omawiane badanie wykazało, że wśród hospitalizowanych chorych z COVID-19 występują nieprawidłowości w układzie hemostazy, a ich nasilenie wzrasta wraz z ciężkością niewydolności oddechowej. Co istotne, już 28 dni po przyjęciu do szpitala zaburzenia te znacząco się cofają. Jednakże, nawet po tym czasie dysfunkcja śródbłonka pozostaje najsilniej wyrażona u chorych wymagających zaawansowanych technik wsparcia oddechu, co może sugerować jej związek z późnymi powikłaniami COVID-19.

Właściwe stosowanie zestawów do infuzji insuliny (IIS) odgrywa ważną rolę w terapii osobistą pompą insulinową (OPI) pacjentów z cukrzycą typu 1 (DM1). U 79 pacjentów z DM1 leczonych OPI oceniono nawyki związane z korzystaniem z IIS, następnie przeprowadzono dla nich szkolenie nt. prawidłowego ich użytkowaniem (ok. 30 minutowe indywidualne szkolenie wraz z ustrukturyzowaną pisemną instrukcją wydaną pacjentowi). Dodatkowo, u każdej osoby oceniono występowanie przerostów poinsulinowych tkanki podskórnej (LH) (metodą wizualną, palpacyjną oraz USG). Większość pacjentów na początku badania deklarowała stosowanie plastikowej kaniuli (n=68; 86,1%), regularną wymianę zestawu infuzyjnego (n=65, 82,3%) oraz umieszczanie zestawu infuzyjnego na ścianie brzucha (n= 68, 86,1%). Najczęściej stosowanym wzorem rotacji zakładania IIS był „curve pattern” po obu stronach pępka (n = 16, 20,3%). Większość pacjentów (n=41, 63,1%) wymieniała IIS po ponad 3 dniach ich stosowania. Aż 27,8% (n=22) pacjentów deklarowało, że nie stosuje żadnego powtarzalnego sposobu rotacji IIS.  Po średnio 23 tygodniach ponownie oceniono 58 pacjentów, którzy zgłosili się na kontrolną ocenę. Zaobserwowano wzrost odsetka pacjentów deklarujących regularną zmianę IIS (n=48; 82,8% vs. n=57; 98,3%, p=0,016), zmianę IIS co rekomendowane 2-3 dni (n=27; 46,6% vs. n=35; 60,3%, p=0,043), częstszą rotację „crisscross pattern” (n=5; 8,8% vs. n=12; 21,4%, p=0,027). Mniej pacjentów zgłosiło także brak stosowania rotacji (n=15; 26,3% vs. n=2; 5,4%, p=0,009).
Znaczna część pacjentów z DM1 leczonych OPI deklaruje, że nie przestrzega zalecanych zasad stosowania IIS. Interwencja polegająca na ocenie zachowań związanych z użytkowaniem IIS i ponownym przeszkoleniu pacjenta może być skuteczna w poprawie przestrzegania zaleceń.

Dążenie do osiągania najlepszych wyników w uprawianej dyscyplinie sportu skłania zawodników do podejmowania ekstremalnie dużych obciążeń treningowych, mogących prowadzić do przetrenowania, związanego także z negatywnymi skutkami w układzie naczyniowym. W niniejszym badaniu oceniony został stan funkcjonalny śródbłonka naczyniowego wraz z hormonalnym statusem anaboliczno-katabolicznym w grupie lekkoatletek po 2 miesiącach intensywnego treningu sportowego, realizowanego w okresie przygotowawczym, w porównaniu do grupy kontrolnej. Wyniki wykazały upośledzoną funkcję śródbłonka naczyniowego u zawodniczek (na podstawie oceny zależnej od przepływu wazodylatacji – FMD, flow mediated vasodilation oraz markerów uszkodzenia glikokaliksu śródbłonka), powiązaną z wystąpieniem zaburzeń hormonalnej równowagi anaboliczno-katabolicznej. Trening sportowy prowadzić może zatem do niekorzystnych zmian naczyniowych, co wskazuje na potrzebę regularnego badania stanu funkcjonalnego śródbłonka u trenujących wyczynowo sportowców.

Kraje Europy Wschodniej, w tym Ukraina to region z dużą częstością występowania zakażenia HIV, wysoką śmiertelnością, suboptymalnymi programami prewencyjnymi i leczniczymi. Do końca 2020 r. w Ukrainie liczba zdiagnozowanych przypadków HIV wynosiła 309  971. Epidemia w tym rejonie początkowo dotycząca osób przyjmujących narkotyki dożylnie, a obecnie szerząca się głównie drogą kontaktów heteroseksualnych związana jest z transmisją subtypu A6 wirusa HIV-1. W krajach Europy Zachodniej i Centralnej do tej pory dominującym wariantem HIV-1 był subtyp B. Wybuch wojny w Ukrainie i związana z nią migracja ludności przyczynić się może do zmiany epidemiologii zakażenia HIV w Polsce, w tym na rozprzestrzenienie się subtypu A6, charakteryzującego się obniżoną na wrażliwością na niektóre leki antyretrowirusowe, w tym preparaty długodziałające. W przeprowadzonym badaniu wykorzystana została filogeograficzna analiza celem scharakteryzowania migracji wirusa w obszarze administracyjnym Polski i Ukrainy. Wykazano, że wzrost zakażeń suptypem A6 w naszym kraju jest w dużej mierze wynikiem migracji, ze szczególnym uwzględnieniem migracji z Ukrainy (52.5%) i Rosji (15.4%). Przeprowadzona analiza wskazuje, że pierwsze przypadki transmisji subtypu A6 w Polsce miały miejsce w 1991 r. i pochodziły z Ukrainy. W chwili obecnej konieczne jest podjęcie działań zwiększających diagnostykę HIV wśród  migrantów z  Europy Wschodniej i objęcie ich programem leczeniem antyretrowirusowego, celem przerwania łańcucha transmisji.

Opublikowane badanie miało na celu określenie profilu mikro RNA (miRNA) w zmianach ogniskowych tarczycy podejrzanych o rozwój nowotworu pęcherzykowego oraz wykorzystania tej informacji do rozróżnienia zmian gruczolakowych (FA) od dobrze zróżnicowanego raka tarczycy – brodawkowatego lub pęcherzykowego (WDTC). Do realizacji tego ambitnego zadania badawczego wykorzystano sekwencjonowanie metodą NGS. Jako rezultat uzyskano profil transkryptów miRNA charakterystyczny dla FA i WDTC. Porównanie obydwu profili wskazało 3 transkrypty (miR-146b-3p, miR-146-5p oraz miR-195-3p) jako potencjalne biomarkery do różnicowania tych zmian. Badanie to jest efektem współpracy III Katedry Chirurgii Ogólnej (leczenie i rekrutacja pacjentów) z Ośrodkiem Genomiki Medycznej – OMICRON (część eksperymentalna i obliczeniowa).

Nowotwory kręgosłupa są schorzeniami, które wymagają wielodyscyplinarnej diagnostyki i leczenia. Polskie Towarzystwo Chirurgii Kręgosłupa (PTChK) opracowało rekomendacje dotyczące leczenia nowotworów kręgosłupa oparte na aktualnej wiedzy naukowej i doświadczeniu klinicznym. Rekomendacje te obejmują zagadnienia związane z diagnostyką obrazową, leczeniem chirurgicznym, radioterapią i chemioterapią nowotworów pierwotnych i przerzutowych kręgosłupa. Celem rekomendacji jest poprawa jakości opieki nad pacjentami z nowotworami kręgosłupa oraz ujednolicenie postępowania w różnych ośrodkach leczniczych w Polsce.

Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą, układową chorobą tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym i nieznanej etiologii. Zaburzenia hormonalne mogą przyczyniać się do rozwoju chorób autoimmunologicznych i zaostrzać ich przebieg. W pracy zbadano czy istnieje związek między stężeniem we krwi  kortyzolu, serotoniny, melatoniny a stanem klinicznym chorych na RZS. Wyniki pokazują, że pacjenci z RZS mieli wyższe stężenie kortyzolu i serotoniny oraz niższe stężenie melatoniny w osoczu krwi w porównaniu do grupy kontrolnej. Chorzy, których stan kliniczny był cięższy, mieli podwyższone stężenie kortyzolu oraz niższe stężenie melatoniny. Badania podkreślają, że istotna jest rola hormonów w przebiegu RZS.

Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej (ODT), to forma leku która po zetknięciu ze śliną w jamie ustnej bardzo szybko rozpada się, umożliwiając jej przyjęcie nawet w przypadku małych dzieci i osób, mających problemy z połykaniem.
W pracy oceniliśmy wpływ złożonych substancji pomocniczych na właściwości tabletek ODT zawierających kaptopril, tramadol lub domperidon, szczególną uwagę zwracając na ich podatność na kompresję oraz wpływ na czas rozpadu tabletek. Badania wykonano m.in. przy użyciu aparatu skonstruowanego w naszej katedrze, pozwalającego imitować warunki, którym poddawane są tabletki umieszczone w jamie ustnej, a także nowoczesnych metod obrazowania, np. tomografii komputerowej.

W badaniu OMEC opartym o metodologie Delphi wzięło udział 48 ekspertów z 16 krajów europejskich. Celem badania było uzgodnienie konsensusu dotyczącego definicji, diagnostyki i leczenia choroby oligometastatycznej w nowotworach górnego odcinka przewodu pokarmowego.  Choroba oligometastatyczna to przejściowy stan pomiędzy nowotworem zaawansowanym miejscowo a rozsiewem nowotworowym. Ustalony konsensus pozwoli na używanie jednorodnej terminologii i taktyki postępowania co umożliwi projektowanie i ocenianie prospektywnych badań klinicznych w nowotworach złośliwych przełyku i żołądka.

W licznych badaniach naukowych dowiedziono, że za zakażenia związane z opieką zdrowotną oprócz rąk pracowników służby zdrowia, mogą odpowiadać również sprzęty medyczne, w tym stetoskopy. Brak lub niewłaściwa higiena stetoskopów może przyczynić się do rozprzestrzeniania bakterii opornych na antybiotyki o dużym potencjale epidemicznym. Z kolei wykształcenie prawidłowych nawyków higienicznych przez studentów medycyny w zakresie higieny stetoskopów w czasie studiów jest istotnym aspektem w kontekście pracy zawodowej. Biorąc pod uwagę powyższe informacje, głównym celem badania była ocena nawyków higienicznych deklarowanych przez studentów kierunku lekarskiego Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Ponadto oceniono skolonizowanie stetoskopów bakteriami o wysokim potencjale epidemicznym.

Dotychczasowe przeglądy systematyczne interwencji żywieniowych dostępne w literaturze mają liczne ograniczenia, m.in. nie uwzględniają istotnych dla pacjenta punktów końcowych, ryzyka wystąpienia błędu systematycznego czy oceny jakości i pewności dostępnych danych naukowych.
Niniejszy protokół dotyczy nowego przeglądu, z którego wnioski posłużą formułowaniu wytycznych żywieniowych w zakresie wpływu spożycia tłuszczy nasyconych m.in. na poziom ryzyka wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej, nowotworów, czy zmianę w postrzeganiu jakości życia. Interwencją w zakwalifikowanych do przeglądu randomizowanych badaniach klinicznych będzie porada odnośnie zmniejszenia spożycia tłuszczy, suplementacja produktami zawierającymi tłuszcze (np. oliwa, ryby) lub dostarczenie uczestnikom produktów niskotłuszczowych. Przegląd ten będzie wykorzystywał rygorystyczną metodologią i narzędzia oceny dostosowane do specyfiki badań żywieniowych. 

Celem pracy było określenie, czy C-końcowy telopeptyd kolagenu typu I (ICTP) może być uznany za marker procesów degradacji kolagenu w błonach płodowych w mechanizmie porodu fizjologicznego i przedwczesnego pęknięcia błon płodowych. Badanie przeprowadzono w marcu 2018 roku w Klinice Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, włączono 23 przypadki kobiet u których weryfikowano czy ICTP został wydzielony do płynu pochwowo-szyjkowego (VCF). Wyniki potwierdziły obecność ICTP w VCF. Minimalne stężenie wyniosło 43,72 ng/ml, maksymalne 762,59, w pięciu przypadkach stężenie było poza maksymalną skalą urządzenia. 

Zjawisko narastania oporności bakterii na antybiotyki stosowane rutynowo w lecznictwie stanowi jeden z poważniejszych problemów współczesnej medycyny. Priorytetem jest poszukiwanie nowych, skutecznych związków o działaniu przeciwdrobnoustrojowym ze szczególnym uwzględnieniem aktywności wobec szczepów wielolekoopornych.
Podjęte przez nas badania umożliwiły identyfikację związku 44 jako najbardziej aktywnego spośród badanej grupy arylomocznikowych pochodnych aryloksy-(1-fenylopropylo)diamin alicyklicznych, ze skutecznością porównywalną do wankomycyny czy linezolidu. Związek 44 był aktywny wobec wielolekoopornych szczepów bakterii Gram-dodatnich (MRSA, VISA, VRE), odpowiedzialnych za ciężkie w przebiegu oraz trudne w terapii zakażenia. Mechanizm działania przeciwbakteryjnego związku 44 wynikał z depolaryzacji cytoplazmatycznej błony komórki bakteryjnej. Ponadto, wykazał wysoką selektywność w stosunku do komórek ssaków MCR-5 i BJ oraz brak właściwości hemolitycznych wobec erytrocytów.

Candida albicans jest najczęstszym gatunkiem, izolowanym od kobiet z kandydozą dróg rodnych. U części pacjentek zakażenia te mogą być również wywołane przez inne blisko spokrewnione z C. albicans gatunki, takie jak C. africana i C. dubliniensis. Metody stosowane rutynowo w klinicznej diagnostyce mikrobiologicznej nie pozwalają na ich rozróżnienie, ze względu na duże podobieństwo fenotypowe.

Celem pracy było wykazanie, że zastosowanie metod genetycznych opartych na amplifikacji genu hwp1 w reakcji PCR umożliwia wiarygodną, szybką i skuteczną identyfikację gatunków blisko spokrewnionych z C. albicans.

Zaburzenia pamięci stanowią poważny problem na całym świecie, a pandemia COVID-19 istotnie zwiększyła częstość występowania deficytów poznawczych. Pacjenci z zaburzeniami pamięci często cierpią na schorzenia współistniejące, takie jak: schizofrenia, lęk czy depresja. Ponadto, dostępne metody leczenia zaburzeń poznawczych niestety nie są wystarczająco skuteczne. Dlatego istnieje potrzeba poszukiwania nowych leków o multimodalnym mechanizmie działania oraz właściwościach prokognitywnych i antyamnezyjnych. 

Testowany nowy związek, pochodna salicylamidu – JJGW08, który we wcześniejszych badaniach in vitro blokował receptory dopaminowe D₂ oraz serotoninowe 5-HT_1A, 5-HT_2A i 5-HT₇, a także wykazał potencjalną aktywność przeciwpsychotyczną i przeciwlękową in vivo został przebadany w kierunku potencjalnych właściwości antyamnezyjnych i prokognitywnych w teście rozpoznawania nowego obiektu i w teście biernego unikania u myszy oraz potencjalnej aktywności przeciwdepresyjnej. JJGW08 nie upośledzał nabywania długotrwałej pamięci rozpoznawczej i emocjonalnej u myszy. Co więcej, związek ten odwracał deficyty długotrwałej pamięci rozpoznawczej i emocjonalnej u zwierząt wywołane przez antagonistę receptora NMDA – związek MK-801. Równocześnie badany związek nie wykazał potencjalnej aktywności przeciwdepresyjnej, a także nie posiadał powinowactwa do receptora serotoninowego 5-HT₆. Wyniki wstępnych badań farmakologicznych dotyczących JJGW08 wskazują, że związek ten może stanowić modelową strukturę w poszukiwaniu nowych leków o multimodalnym mechanizmie działania, skutecznych w terapii schizofrenii ze współistniejącymi zaburzeniami lękowymi i deficytami pamięci. 

Badania z zastosowaniem komórek macierzystych (SC) u chorych z zawałem serca oraz przewlekłą niedokrwienną niewydolnością serca (iCHF) przynoszą zróżnicowane wyniki. Potencjalne źródła zmienności obejmuje m.in sposób ich podania. Techniki przezwsierdziowe związane z nakłuciem ściany lewej komory (LV) nie były oceniane w tym kontekście.  

W przedstawionym badaniu, w grupie pacjentów z zaawansowaną iCHF, podawanie kardiopoetycznych komórek macierzystych transendokardialnie, „techniką igłową”, wiązało się z upośledzeniem funkcji skurczowej docelowych segmentów LV, w porównaniu z grupą pacjentów, u których przeprowadzono zabieg pozorowany. Zjawisko to oceniane echokardiograficznie było szczególnie istotne w ścianie przednio-przegrodowej LV i ustąpiło w dużej części, choć nie całkowicie, podczas 30-dniowej obserwacji.

Istotnym znaleziskiem, jest stwierdzenie uszkodzenia mechanicznego LV, związanego z przezwsierdziowym dostarczaniem komórek progenitorowych, które może, przynajmniej częściowo, zmniejszać korzyści związane z przeszczepem komórek macierzystych.