Publikacje

Rok 2023 miesiąc: wrzesień

AMSTAR 2 to narzędzie do oceny jakości przeglądów systematycznych (SR) oceniających skuteczność interwencji. Z braku innych narzędzi używa się go też do oceny SR badań nieinterwencyjnych. Sprawdziliśmy na ile AMSTAR 2 jest w stanie ocenić takie badania. Wykazaliśmy, że AMSTAR 2 ma tylko częściowe zastosowanie do nieinterwencyjnych SR i niezbędne jest jego dostosowanie dla potrzeb SR badań nieinterwencyjnych.  

Immunoterapia nowotworów, to innowacyjna strategia leczenia polegająca na stymulowaniu własnego układu odpornościowego chorego do walki z rakiem. W tym kontekście, coraz więcej uwagi poświęca się hamowaniu tzw. „punktów kontroli” (np. PD-1/PD-L1), np. przy pomocy przeciwciał monoklonalnych hamujących interakcje obu wymienionych cząsteczek. Terapia przeciwciałami monoklonalnymi posiada jednak ograniczenia, dlatego też wciąż poszukuje się nowych rozwiązań. Ostatnio opracowano serię makrocyklicznych peptydów, które wykazują siłę wiązania z PD-L1 porównywalną do opisanych wcześniej przeciwciał. W przedmiotowej pracy przedstawiono strukturę i właściwości biologiczne tego rodzaju cząsteczki, niezwiązanej strukturalnie z przeciwciałami monoklonalnymi, a w porównywalnym stopniu blokującej interakcję PD-1/PD-L1.  Przedstawione w pracy dane pokazują, iż peptydy o analogicznej strukturze mogą znaleźć zastosowanie w immunoterapii nowotworów posiadając wiele korzystniejszych od przeciwciał monoklonalnych cech farmakologicznych oraz funkcjonalnych.

Grywalizacja to wykorzystanie elementów gier w kontekście niezwiązanym z grami. Choć grywalizacja zyskuje na popularności, wciąż pojawiają się kontrowersje dotyczące jej wartości dydaktycznej. W ramach współpracy z Instytutem Karolinska w Szwecji prowadzimy systematyczny przegląd literatury, którego celem jest wykazanie jak grywalizacja w wojskowych symulacjach medycznych może przyczynić się do lepszego przygotowania do udzielania pomocy medycznej osobom po urazie w trudnych warunkach panujących na polu walki. Opublikowany właśnie protokół badania dokumentuję szczegółowo stawiane pytania badawcze, strategię wyszukiwania publikacji naukowych oraz metody analizy pozyskanych danych.

Celem pracy było przedstawienie oraz interpretacja uzyskanych wyników analizy toksykologicznej przypadków zgonów, w których możliwe było oznaczenie bądź wykrycie obecności jednego z izomerów syntetycznego katynonu (SK) – chlorometkatynonu (CMC) wraz z jego biomarkerem przyjęcia – metabolitem dihydro-CMC. SK stanowią duże wyzwanie opiniodawcze pod kątem oceny toksykologicznej zatruć, w związku z ich małą stabilnością w materiale biologicznym. Istotne jest monitorowanie biomarkerów przyjęcia, które mogą wykazywać zwiększoną stabilność. Metabolit dihydro-CMC został wykryty w każdym przedstawionym przypadku, nawet przy braku obecności substancji macierzystej.

Złożone substancje pomocnicze to układy kilku substancji nieaktywnych, przetworzonych w procesie fizycznym w taki sposób, aby nadać im właściwości korzystnych z punktu widzenia technologicznego, ale bez zmiany ich struktury chemicznej. W pracy zbadano grupę takich substancji i porównano ją z mieszaniną opracowaną przez autorów, pod kątem przydatności w procesie sporządzania tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej zawierających bromheksynę. Przedstawiono zarówno szeroką charakterystykę fizykochemiczną substancji w skali laboratoryjnej, jak i wyniki badań tabletek sporządzonych w skali produkcyjnej w dwóch seriach po 540 000 tabletek każda. Oceniono również możliwość rejestracji takiej formulacji zgodnie z procedurą „well-established use”.

Do rodziny Schisandraceae należą takie wschodnio-azjatyckie gatunki jak: Schisandra chinensis, S. rubriflora, S. spehenanthera, S. henryi i Kadsura japonica. Są one wykorzystane w tradycyjnej medycynie Chińskiej (TCM). Najbardziej znanym jest S. chinensis – cytryniec chiński, którego owoce są wysoko cenionym surowcem farmakopealnym.
Celem pracy było wykonanie profilowania fitochemicznego oraz ocena aktywności biologicznej ekstraktów z owoców i liści tych gatunków przy użyciu technik chromatograficznych, spektrofotometrycznych i bioautograficznych.
Analizy potwierdziły obecność lignanów (m.in.: schisandrolu A, schisanhenolu, γ-schisandryny, gomisyny N) i związków fenolowych. Badania z wykorzystaniem bioautografii wykazały szczególnie silną aktywność ekstraktów z owoców S. chinensis i S. rubriflora przeciwko szczepom Bacillus subtilis. Testy hamowania α-glukozydazy, lipazy, tyrozynazy i acetylocholinoesterazy wykazały, że wszystkie badane ekstrakty (z wyjątkiem owoców K. japonica), mają zdolność hamowania tych enzymów. Ekstrakty z liści wykazywały znacznie silniejsze działanie antyoksydacyjne niż ekstrakty z owoców.

Do składników roślinnych wywierających modulujący wpływ na funkcję tarczycy należy wiele polifenoli. Jednym z polifenoli o słabo poznanym wpływie na funkcje tarczycy jest kurkumina, pochodna kwasu feluirowego. Poznanie wpływu kurkuminy na funkcję tarczycy jest istotne z uwagi na jej występowanie w przyprawach, suplementach diety, a także w leku solaren stosowanym w chorobach dróg żółciowych.
Celem badań była ocena wpływu kurkuminy na aktywność wydzielniczą nabłonka pęcherzyków tarczycy i morfologię tego gruczołu u szczurów z hipotyreozą wywołaną propylotiouracylem. Po zastosowaniu propylotiouracylu obserwowano u szczurów zmiany kompensacyjne spowodowane niedoczynnością tego gruczołu zarówno w obrazie morfologicznym jak i w funkcji wydzielniczej, co prowadziło do spadku poziomu wolnej frakcji tyroksyny w surowicy krwi. Kurkumina odwracała niekorzystne zmiany wywołane podawaniem propylotiouracylu.  Parametry histomorfometryczne tarczycy powróciły do wartości kontrolnych oraz wzrósł poziom wolnej frakcji tyroksyny u szczurów otrzymujących dwa badane związki w porównaniu z działaniem samego propylotiouracylu. 

W zastosowanym modelu zwierzęcym kurkumina wywierała działanie ochronne na tarczycę szczurów z indukowana hipotyreozą, poprzez ograniczanie hyperplazji i nasilanie aktywności wydzielniczej tego gruczołu. Można przypuszczać, że badany plifenol będzie chronić tarczycę przed  środowiskowymi goitrogenami prowadzącymi do rozwoju wola.

Udowodniono, że modyfikacja stylu życia korzystnie wpływa na parametry metaboliczne u pacjentów z otyłością, nawet bez istotnej redukcji masy ciała, co może być efektem zmian w poziomach cytokin i miokin.

Cel pracy było sprawdzenie, czy intensywna kontrolowana modyfikacja stylu życia może pozytywnie wpłynąć na stężenie iryzyny i chemeryny u dzieci z otyłością. Prospektywnym, krzyżowym badaniem objęto 20 dzieci, które zostały losowo przydzielone do dwóch grupy z trzymiesięczną intensywną i standardową interwencją. Średni poziom iryzyny wzrósł znacząco po fazie intensywnej interwencji (4,8 do 5,1 µg/ml; p = 0,03). Poziom chemeryny obniżył się po fazie intensywnej interwencji w obu grupach.  Wnioski: Indywidualna modyfikacja diety oraz regularne, codzienne ćwiczenia mogą pozytywnie wpływać na poziom iryzyny i chemeryny.

Przedmiot badań stanowił indeksowany w bazie surowców kosmetycznych „Cosing” 4-metoksychalkon. Przeprowadzenie badań miało na celu dostarczenie cennych informacji dotyczących profilu bezpieczeństwa związku pod kątem jego zastosowania w recepturach kosmetycznych. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem modelu in silico oraz kilku modeli in vitro. Badania in silico wykonane przy użyciu programu Derek Nexus wykazały, że związek może potencjalnie działać uczulająco na skórę i powodować uszkodzenia chromosomów u ssaków w modelach in vitro, ale jest pozbawiony mutagenności. Natomiast badania in vitro przeprowadzone w modelu zrekonstruowanego naskórka ludzkiego pozwoliły zaklasyfikować 4-metoksychalkon jako związek pozbawiony działania drażniącego oraz zdolny do przenikania przez barierę naskórkową. Wykazano także, że badany związek pozbawiony jest genotoksyczności (test mikrojądrowy) i ulega biotransformacji do bezpieczniejszych, mniej lipofilnych metabolitów (model Cunnighamella). Związek wykazywał działanie hamujące melanogenezę w stężeniu 12,5 µM, które było tylko dwukrotnie niższe niż stężenie cytotoksyczne (25 µM). 4-metoksychalkon charakteryzował się także działaniem fototoksycznym i ekotoksycznym. Przedstawione w publikacji kwestie związane z bezpieczeństwem stosowania związku należy wziąć pod uwagę podczas projektowania produktów kosmetycznych zawierających 4-metoksychalkon.

W tym wieloośrodkowym badaniu z randomizacją  w grupie 486 chorych oceniano zastosowanie Fluobeam® LX do wizualizacji przytarczyc metodą autofluorescencji (AF) podczas tyreoidektomii (n=240) w porównaniu do wizualizacji jedynie wzrokowej oczami chirurga (n=246). Postawiono hipotezę, że AF umożliwia lepszą identyfikację i ochronę przytarczyc podczas operacji tarczycy.  U pacjentów poddawanych operacji z użyciem Fluobeam® LX zidentyfikowano więcej przytarczyc, a w badaniu histopatologicznym w materiale chirurgicznym stwierdzono mniejszą liczbę przypadkowo usuniętych przytarczyc. Choć zastosowanie AF podczas tyreoidektomii nie wpłynęło na zmniejszenie częstości występowania niskich stężeń parathormonu w pierwszej dobie pooperacyjnej w całej grupie chorych to jednak zmniejszyło ryzyko tego powikłania w grupie chorych poddawanych limfadenektomii przedziału środkowego szyi (p=0,021; RR 0,54; 0,31-0,93).

Badania dotyczyły ważnego w Europie problemu inwazji alergennej rośliny Ambrosia artemissifolia (ambrozja bylicolistna). Wieloośrodkowe analizy pozwoliły na opracowanie szczegółowych, aktualnych map stężenia pyłku ambrozji w powietrzu na całym kontynencie, z użyciem metody Gaussa (GM) i modelu głębokiego uczenia się (DL). Szczegóły dotyczące badania można sprawdzić na stronie http://euragweedpollen.gmf.u-szeged.hu/. Te unikatowe mapy zawierają też parametry fenologiczne sezonów pyłkowych (czas rozpoczęcia, zakończenia i czasu trwania sezonu pylenia, średnie maksymalnego dobowe stężenia pyłku) oraz czynniki meteorologiczne (ostatni dzień przymrozków na wiosnę, pierwszy dzień przymrozków jesienią i długość okresu bezmrozowego), co stanowi nowość w skali międzynarodowej. 

Celem pracy było określenie potencjalnego czasoprzestrzennego ryzyka współwystępowania alergennego pyłku roślin i zarodników grzybów w powietrzu na terenie Europy. Wyniki te są szczególnie istotne dla oceny narażenia osób uczulonych na alergeny naturalne, sezonowe. W Europie Środkowej i Północnej sezony pyłkowe i zarodnikowe pokrywają się głównie w czerwcu i lipcu, natomiast na południu najwyższe stężenia pyłku występują często poza sezonami zarodnikowymi. Spośród pyłku roślin, najczęściej współwystępuje pyłek traw i oliwki, natomiast silne narażenie na zarodniki Alternaria i Cladosporium pokrywa się z wysoką ekspozycją pyłku traw, bylicy i ambrozji, zależnie od strefy klimatycznej.  

Choroby sercowo-naczyniowe to wciąż duży problem w społeczeństwie. Biomarkery stanu zapalnego, takie jak Lp-PLA2, które są podniesione w cukrzycy są ważne dla oceny ryzyka sercowo-sercowego (s-n). Z kolei suplementacja kwasów tłuszczowych omega-3 obniża stężenie Lp-PLA2.
Nasze badanie, które oceniało pacjentów z chorobami s-n i cukrzycą wykazało różnice między płciami w poziomach Lp-PLA2, z wyższymi poziomami u mężczyzn. Ponadto, wykazaliśmy, że u kobiet wyższy poziom kwasu arachidonowego (jeden z kwasów tłuszczowych) korelował z niższymi poziomami Lp-PLA2. To odkrycie może mieć znaczenie dla oceny ryzyka s-n pacjentów.

Nieświadome uczenie się motoryczne polega na stopniowym nabieraniu sprawności ruchowej na wskutek powtarzania danej sekwencji ruchów. Nasze badania po raz pierwszy wykazały obecność specyficznych zaburzeń tego procesu u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową i schizofrenią. W powyższych grupach wykryliśmy zjawisko odwróconej krzywej uczenia, w której to wraz z kolejnymi seriami powtórzeń sprawność ruchowa maleje. W obecnej pracy przedstawiamy przygotowaną przez nas procedurę oceny nieświadomego uczenia się motorycznej umożliwiającej ocenę powyższego zjawiska w trakcie prowadzenia badań neuroobrazowych. Praca została zrealizowana w ramach grantu Preludium (2017/27/N/NZ4/00771) sponsorowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

Jakość życia zależy od rodzaju strategii (pozytywna vs negatywna) radzenia sobie z chorobą. Stosowanie pozytywnych strategii religijnego radzenia sobie z chorobą (np. zaufanie Bogu, przekonanie o Jego opiece, odnajdywanie sensu w chorobie) korelowało z lepszą oceną stanu emocjonalnego. Badanie czynników religijności i duchowości może zwiększyć zrozumienie ich pozytywnej i negatywnej roli w adaptacji do choroby nowotworowej.

Endoprotezoplastyka, czyli zabieg wymiany stawu, jest coraz częściej wykonywaną operacją ze względu na poprawę komfortu życia – zakażenie może jednak zburzyć tę poprawę. Z tego powodu zbadano częstość występowania powypisowych zakażeń miejsca operowanego (ZMO) u ponad 80 000 pacjentów w 2017 roku w całej Polsce.
Częstość ZMO wyniosła 0,92% dla stawu biodrowego i 0,95% dla kolanowego. Szacowana całkowita zachorowalność sięga około 1.3% przy 0,5-1.0% zachorowalności w krajach UE. Ryzyko zwiększały płeć męska, choroby towarzyszące, pobyt w oddziale intensywnej terapii oraz zalecenie antybiotykoterapii przy wypisie – niektóre, nawet 7-krotnie!

Najnowocześniejsze technologie nie są jeszcze w stanie w pełni zastąpić trzustki w przypadku cukrzycy, ale poprawiają kontrolę glikemii i jakość życia. W naszym badaniu pacjenci pierwszy raz w życiu skorzystali z pompy insulinowej (hybrydowej pompy insulinowej, czyli takiej, która nie tylko podaje insulinę, ale również wykonuje regularny pomiar glukozy we krwi, dzięki czemu urządzenie jest w stanie samodzielnie dobrać odpowiednie dawki hormonu) i ich nawyki żywieniowe nie uległy zmianie, natomiast zaobserwowano mniejsze spożycie produktów zawierających cukry proste, m.in. przetwory owocowe, czekolada mleczna czy ryby w sosach.  Z ciekawych aspektów średnia masa ciała badanej grupy nie wzrosła istotnie w ciągu trwania badania (z 75,1 kg na początku do 75,9 kg na koniec), natomiast zaobserwowano pięć różnych indywidualnych scenariuszy zmian masy ciała, co wskazało, iż pacjenci powinni skorzystać z dodatkowej edukacji behawioralnej i żywieniowej.