Publikacje

Rok 2024 miesiąc: luty

Zbadaliśmy związek między spożyciem lignanów i fitosteroli a poziomem stresu doświadczanego wśród osób dorosłych. Dietę oceniano w oparciu o 7-dniowe dzienniczki żywieniowe. Spożycie lignanów i fitosteroli oszacowano na podstawie baz danych przedstawiających ich zawartość w różnych produktach spożywczych. Do pomiaru poziomu odczuwanego stresu zastosowano Skalę Odczuwanego Stresu (PSS). Zastosowano analizę regresji logistycznej. Szanse na podwyższony PSS były odwrotnie związane ze spożyciem fitosteroli ogółem, stigmasterolu i β-sitosterolu w diecie. Wykazano działanie ochronne przed PSS dla lignanów ogółem, pinoresinolu i kampesterolu.

Znajomość interakcji lek-pożywienie może pomóc zoptymalizować skuteczność i bezpieczeństwo antybiotykoterapii. Do przeglądu systematycznego z metaanalizami włączyliśmy 166 badań oceniających wpływ interwencji dietetycznych na parametry farmakokinetyczne i wskaźniki farmakokinetyczno/farmakodynamiczne 32 antybiotyków beta-laktamowych. Potwierdziliśmy występowanie istotnych klinicznie interakcji z pożywieniem dla 72% (18/25) beta-laktamów, z lekami zobojętniającymi i suplementami zawirającymi składniki mineralne – dla 31% (4/13) oraz z napojami – dla 45% (5/11). Pogrupowaliśmy interakcje pod kątem siły wpływu interwencji dietetycznej (znaczny/umiarkowany/niewielki) oraz porównaliśmy nasze wyniki z rekomendacjami stosowania beta-laktamów zawartymi w charakterystykach produktów leczniczych. Omówiliśmy także czynniki wpływające na interakcje, takie jak właściwości fizykochemiczne antybiotyków, postać leku, rodzaj interwencji dietetycznej i stan zdrowia pacjenta.

Obecnie, co 20 kobieta oraz co 30 mężczyzna rozwinie w swoim życiu chorobę z kręgu zaburzeń odżywiania. Najgroźniejszą wśród nich jest jadłowstręt psychiczny, który zwiększa śmiertelność w porównaniu do rówieśników około 5 krotnie. Etiopatogeneza tego schorzenia jest złożona i w dalszym ciągu pozostawia wiele pytań, a jednym z jej elementów jest zaburzenie układu autonomicznego.
W niniejszej pracy wykonano przegląd dotychczasowych doniesień (zarówno w modelu zwierzęcym jak i ludzkim) związanych z jadłowstrętem psychicznym oraz towarzyszącym zaburzeniem układu autonomicznego ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na tkankę tłuszczową. W wyniku przeprowadzonej analizy wykazano iż pobudzenie układu autonomicznego różni się w zależności od gatunku oraz fazy choroby (faza ostra, przewlekła oraz rekonwalescencji). Interesujące wnioski otwierają drogę do analizy nowych możliwości terapeutycznych opartych na modulacji układ autonomicznego mogącej zmienić przebieg jadłowstrętu psychicznego.

Celem pracy była ocena wpływu przewlekłego zapalenia trzustki na aktywność enzymów antyoksydacyjnych w surowicy krwi szczurów oraz na poziom zredukowanego glutationu w trzustce szczura. Badanie histopatologiczne miąższu trzustki szczura z indukowanym stanem zapalnym potwierdziło ogniskowe limfocytowe śródmiąższowe przewlekłe zapalenie trzustki z cechami zwłóknienia i łagodnym zanikiem miąższu oraz zwyrodnieniem wysp trzustkowych. W grupie CP zaobserwowaliśmy statystycznie istotny spadek aktywności amylazy i lipazy oraz poziomu białka/albuminy całkowitej oraz podwyższoną aktywność katalazy w surowicy. W tkankach szczurów CP zaobserwowaliśmy zmniejszenie poziomu GSH. Pozostałe badane parametry pozostały niezmienione. Opisane zmiany najprawdopodobniej świadczą o upośledzeniu funkcji zewnątrzwydzielniczej trzustki, jednak bez cech niewydolności narządowej.

Zaburzenia skroniowo-żuchwowe są powszechne wśród pacjentów stomatologicznych, a ich prawidłowa diagnostyka jest trudna. Celem badań było opracowanie kompleksowego narzędzia, pełniącego funkcję zarówno bazy danych dźwięków generowanych przez staw skroniowo-żuchwowy, jak i oprogramowania umożliwiającego automatyczną diagnostykę w połączeniu z danymi z kwestionariusza RDC/TMD. Takie narzędzie znacząco skraca czas poświęcany przez lekarzy dentystów na manualne diagnozowanie RDC/TMD i podnosi jego skuteczność również w przypadku tych mniej doświadczonych.

Leczenie immunosupresyjne u biorcy przeszczepu serca (HTx) powoduje osteoporozę. Profil proteomiczny moczu (UPP) obejmuje fragmenty peptydowe pochodzące z macierzy zewnątrzkomórkowej kości. Celem badania było opracowanie i walidacja wielowymiarowego biomarkera UPP osteoporozy u pacjentów z HTx na podstawie pojedynczych sekwencjonowanych peptydów z moczu identyfikujących białka macierzyste. Wykazano, że peptyd OSTEO18 jest klinicznie znaczącym nowym biomarkerem pozwalającym przewidywać wystąpienie osteoporozy u biorców HTx, aktualnie jest w trakcie uzyskiwania odpowiednich certyfikatów do wykorzystania w diagnostyce laboratoryjnej.

Siarczany indoksylu to mocznicowe toksyny indolowe, o których wiadomo, że uczestniczą w patogenezie chorób sercowo-naczyniowych podczas przewlekłej choroby nerek u ludzi i niektórych gatunków zwierząt. Nie wiadomo jednak nic na temat wpływu siarczanu indoksylu na tarczycę, która w znacznym stopniu odpowiada za ogólny metabolizm organizmu. W niniejszej pracy po raz pierwszy donosimy, że siarczan indoksylu wpływa na tarczycę na poziomie molekularnym, regulując ekspresję TSHR i aktywując w ten sposób sygnalizację TSH. Modulowana przez siarczan indoksylu sygnalizacja wpływa również na zmiany morfologiczne, a także ultrastrukturalne i epigenetyczne, które są pożądanym obszarem badawczym do dalszej oceny.

Popularny chatbot ChatGPT zyskał funkcję budowy niestandardowych asystentów sztucznej inteligencji. Zostało to wykorzystana przez autorów pracy do stworzenia narzędzia generowania pytań testowych opartych na przypadkach klinicznych. Opisane narzędzie w formie dialogu bada jaki rodzaj pytania jest potrzebny. Dostępne są dwa: zgodny z amerykańskim stylem NBME oraz bardziej uniwersalny. Można dodać nowe rodzaje. Użytkownik następnie odpowiada na szereg pytań dotyczących wybranego pytania testowego, np. jakie efekty uczenia się mają być sprawdzane lub ogólny temat pytania. Spersonalizowane chatboty upraszczają proces i oszczędzają czas w porównaniu z użyciem standardowego ChatGPT.

Naturalne barwniki, betalainy (w tym betaksantyny i betacyjaniny) wykazują szereg korzystnych właściwości prozdrowotnych. Związki te charakteryzują się żywym zabarwieniem, utrzymywanym w szerszym zakresie pH, niż inne związki barwne pochodzenia roślinnego, co czyni je atrakcyjnymi kandydatami do potencjalnego zastosowania jako naturalne barwniki w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Dodatkowo związki te są nietoksyczne dla ludzi dla ludzi nawet w wysokich stężeniach, co zwiększa ich atrakcyjność jako potencjalnych składników aktywnych w suplementach, nutraceutykach i farmaceutykach.
Badania aktywności immunomodulacyjnej przeprowadzono dla betalain z grupy gomfrenin, pozyskanych z owoców Basella alba L. Oznaczano działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne gomfreniny, znanej z wysokiej aktywności biologicznej oraz acylowanych i dekarboksylowanych pochodnych gomfreniny o nieznanej dotąd aktywności. Wyniki przeprowadzonych eksperymentów wykazały, że testowane związki mają silne właściwości przeciwzapalne. Efekt biologiczny gomfrenin obejmował selektywne hamowanie uwalniania cytokin i chemokin z aktywowanych makrofagów, modulację aktywności chemotaktycznej komórek odpornościowych i regulację uwalniania mediatorów przebudowy tkanek.

Chromosomy to ściśle upakowane DNA, które jest ciągle narażona na uszkodzenia, mogące mieć poważne konsekwencje, jeśli nie zostaną poprawnie naprawione. W niniejszym artykule opisujemy wyniki badań chromosomów, narażonych na działanie leku uszkadzającego DNA (bleomycyny). Za pomocą AFM i mikrospektroskopii Ramanowskiej obserwowaliśmy zmiany morfologii i struktury chemicznej pojedynczych chromosomów. Zebrane dane analizowaliśmy za pomocą mechanizmów uczenia maszynowego, takich jak sieci neuronowe czy PCA. Zastosowane podejście ujawniło aberracje chromosomowe, zmiany w konformacji DNA, wzory metylacji i rózną ekspresję białek po leczeniu bleomycyną na poziomie pojedynczego chromosomu.

Zbadaliśmy zależność pomiędzy zanieczyszczeniem powietrza PM₁₀ a hospitalizacjami w trybie pilnym z powodu POChP i astmy w 16 polskich miastach (stolicach województw) na przestrzeni 5 lat (2014–2019). Dane o liczbie hospitalizacji (12 000 i 10 600 w latach 2014 i 2019) pochodziły z NFZ, o poziomie zanieczyszczeń powietrza z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Dwuetapowo modelowaliśmy szeregi czasowe i wykonaliśmy wieloczynnikową metaanalizę uzyskanych wyników. Wykazaliśmy statystycznie istotny spadek stężenia PM10 w 2019 r. w porównaniu do 2014 r. we wszystkich miastach, głównie w sezonie jesienno-zimowym. Jednak korelacja między poprawą w jakości powietrza oraz spadkiem pilnych hospitalizacji z powodu astmy i POChP nie okazał się tak duży, jak oczekiwano. Zaobserwowaliśmy silną korelację pomiędzy stężeniem PM10 a hospitalizacjami z powodu astmy i POChP, ale tylko w przypadku, gdy normy jakości powietrza były istotnie wyższe od akceptowalnych poziomów.

Analiza separacji fali tętna umożliwia zindywidualizowaną ocenę składowych fali tętna aorty. W niniejszej analizie oceniliśmy powiązanie ciśnienia przednich i tylnych fal tętna z chorobowością i umieralnością z przyczyn sercowo-naczyniowych, rozszerzając obliczenia o analizę czasu do osiągnięcia szczytowego ciśnienia. Składowe fali tętna pozwoliły przewidzieć chorobowość i umieralność z przyczyn sercowo-naczyniowych, przy czym wskaźnik Tfor/Tref najlepiej przewidywał przyszłe ryzyko. Stosunek czasu do szczytowego ciśnienia fali postępującej i fali odbitej może być przydatny do oceny zwiększonego obciążenia następczego i oznaczania zwiększonego ryzyka sercowo-naczyniowego.

W ostatnim dziesięcioleciu zidentyfikowano zmiany strukturalne oraz metaboliczne w krwi i mózgu osób cierpiących na schizofrenię. Diagnozowanie tego zaburzenia napotyka jednak dalej na trudności wynikające z problemów komunikacyjnych i braku obiektywnych wskaźników zaburzenia. Nowoczesne techniki badawcze, w tym chromatografia cieczowa sprzężona z tandemową spektrometrią mas z jonizacją przez elektrorozpylanie  (LC-ESI-MS/MS) otwierają nowe możliwości dla dokładniejszych badań i identyfikacji biomarkerów zaburzenia. Nasze badania ujawniły istotne różnice w poziomach kortyzolu, glutaminianu i mleczanu między pacjentami a zdrowymi osobami. Demonstrujemy, że integracja oceny klinicznej z badaniami laboratoryjnymi, neuroobrazowaniem i wynikami samooceny zgłaszanej przez pacjentów znacząco przyspiesza diagnozowanie i skuteczniejsze leczenie chorych na schizofrenię.

W tej pracy badano nasilenie objawów depresji, lęku, anhedonii, dwubiegunowości i zaburzeń dysocjacyjnych oraz związki tych objawów z brakiem skuteczności leków w fibromialgii. W porównaniu do osób z fibromialgią odpowiadających na leczenie, te oporne na leki, doświadczały znacznie silniejszych objawów depresji, lęku i anhedonii; częściej zgłaszały też nasilenie lęku przekraczające próg poziomu zaburzenia klinicznego. Nasilenie depresji, lęku, anhedonii były związane z brakiem odpowiedzi na leki.

Celem badania było zweryfikowanie hipotezy, że tworzenie zbitych sieci fibrynowych przyśpiesza progresję choroby nerek u pacjentów z migotaniem przedsionków. Po okresie 50 miesięcy spadek przesączania kłębuszkowego był mniejszy u pacjentów o większej przepuszczalności sieci fibrynowej i krótszym czasem lizy skrzepu osoczowego, a także u pacjentów którzy stosowali leki przeciwzakrzepowe niebędące antagonistami witaminy K w porównaniu z leczeniem antagonistami witaminy K. Obserwacje wskazują, że gęste sieci skrzepu fibrynowego mogą przyczyniać się do szybszej progresji przewlekłej choroby nerek u chorych z migotaniem przedsionków bez względu na rodzaj stosowanej antykoagulacji, a zjawisko to może dotyczyć także pacjentów bez migotania przedsionków, pokazując nowe związki między układem krzepnięcia a przewlekłą chorobą nerek.

Przeanalizowano związki łączące posiadanie dzieci i życie w związku małżeńskim z ryzykiem wypalenia zawodowego, nadwagi i otyłości w grupie 228 mężczyzn operatorów numeru ratunkowego 112. Zastosowano podejście zorientowane na osobę i metodę analizy profili ukrytych (Latent Profile Analysis). Powstał model składający się z 4 klas wypalenia zawodowego, różniących się ze względu na 8 spośród 11 użytych zmiennych. Wyodrębnione klasy ukazały zależności łączące staż pracy i pozostawaniem w zatrudnieniu z poziomem wypalenia, rosnącymi obowiązkami życiowymi i zmianami na wadze.

S-allyl-L-cysteina (SAC) to naturalny związek siarki, występujący w czosnku, o działaniu przeciwnowotworowym i przeciwutleniającym. Badania na modelu komórkowym in vitro ludzkich gruczolakoraków piersi (adenocarcinoma) miały na celu przetestowanie antyproliferacyjnych właściwości SAC oraz jego wpływu na metabolizm enzymów biorących udział w tworzeniu siarkowodoru. Rak piersi jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych u kobiet na całym świecie i badania podstawowe ukierunkowane na zrozumienie metabolizmu i procesów umożliwiających jego progresję są ważnym elementem pracy naukowców. W badanym modelu potwierdzono antyproliferacyjny potencjał SAC oraz istotne zmiany w poziomie badanych enzymów. Badania dostarczały informacji na temat wpływu naturalnego związku SAC na metabolizm niskocząsteczkowych związków siarki i ich potencjału  przeciwnowotworowego.

W pracy wykazano, że myszy z nokautem mioglobiny (Mb^-/-) cechują się istotnie niższą maksymalną konsumpcją tlenu i niższą maksymalną prędkością biegu niż myszy kontrolne (Mb^+/+). Ponadto, wielkości współczynnika wymiany oddechowej u myszy Mb^-/- podczas biegu z wysoką prędkością okazały się być znacząco wyższe niż u myszy kontrolnych (Mb^+/+). Ponadto, stwierdzono że brak mioglobiny obniża podstawową ogólnoustrojową i mięśniową biodostępność tlenku azotu (NO), ale nie wpływa na wywołane wysiłkiem zmiany stężeń azotynów (NO₂^¯) w osoczu, sercu i w mięśniach lokomocyjnych.

Przeprowadzono filodynamiczną i filogeograficzną analizę 1185 polskich sekwencji HIV-1 A6 pol, wraz z dostępnymi 8318 sekwencjami z innych krajów. Występujący w Polsce subtyp A6 HIV-1 pochodzi głównie z Ukrainy (69,94%) i Rosji (29.17%). Większość sekwencji subtypu A6 (53,16%) tworzy cztery, monofiletyczne klady, które wywodzą się z Ukrainy, a czas ich pojawienia rozciąga się od 1993 do 2008 r.. Polska Centralna i Południowa najbardziej dotknięta została przez przypadki związane z migracją, jednak to transmisja w grupie MSM jest dominująca przyczyną szerzenie się subtypu A6 HIV-1.Udowodniono, że wcześniejsza migracja z Ukrainy przyczyniły się do rozprzestrzenienia się subtypu A6, ale obecny napływ osób uciekających przed wojną jest istotnym elementem podtrzymuje epidemię w naszym kraju.