Publikacje

Rok 2024 miesiąc: sierpień

Badania przesiewowe w kierunku osteoporozy i złamań osteoporotycznych oraz zapobieganie im są koniecznością ze względu na duże ryzyko dla społeczeństwa. W badaniu opracowano i zweryfikowano biomarker związany ze starzeniem się, pochodzący z profilu proteomicznego moczu (UPP), wskazujący na osteoporozę (UPPost-age). W prospektywnym badaniu populacyjnym uczestnicy zostali zaproszeni na powtórne badania kontrolne. Analizy skupiały się na 2372 peptydach moczu (101 białek) odgrywających kluczową rolę w utrzymaniu integralności tkanki kostnej. Ostatecznie 29 peptydów (10 białek) stanowiło biomarker UPPpost-age. Obliczone 10-letnie ryzyko osteoporozy związane z wiekiem chronologicznym i biomarkerem UPPost-age (53 przypadki, w tym 37 złamań, w obserwowanej grupie 706 osób) wynosiło 21% i 36% (p ≤ 0,044). Podsumowując, biomarker UPPost-age jest powiązany z ryzykiem osteoporozy i dostępny do dalszych badań klinicznych.

Ostre zapalenie trzustki (OZT) występujące u 2-10% dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) najczęściej związane z podaniem asparaginazy (ASP) może być poważnym powikłaniem wpływającym na ostateczny wynik leczenia białaczki. Badaniem objęto 2303 dzieci z ALL z całej Polski. Skumulowana częstość OZT wynosiła 4,08%, a śmiertelność związana z OZT 2,3%. U 23,4% pacjentów po OZT ponownie podano ASP, drugi epizod OZT wystąpił u 1 pacjenta (4,5%). Nie stwierdzono istotnego wpływu wystąpienia OZT na ostateczne wyniki leczenia ALL.

Zainteresowanie psychoterapią wspomaganą psychodelikami rośnie. W tym badaniu przekrojowym przeanalizowano postawy wobec psychodelików wśród psychiatrów pracujących w Europie. Przeprowadzono anonimową ankietę internetową, która obejmowała dane demograficzne, test wiedzy o psychodelikach oraz kwestionariusz postaw. W badaniu wzięło udział 419 psychiatrów z 33 krajów. Największe poparcie uzyskała skala „Otwartość na psychodeliki”, a najmniejsze „Ocena ryzyka psychodelików”. Młodsi psychiatrzy, którzy używali psychodelików, wykazali bardziej pozytywne postawy.

Przeprowadziliśmy meta-analizę 35 badań obserwacyjnych weryfikujących związek między spożyciem ryb a upośledzeniem/pogorszeniem funkcji poznawczych i wszystkimi typami demencji. Zastosowaliśmy modele efektów losowych, aby porównać ryzyko punktów końcowych pomiędzy skrajnymi kategoriami spożycia ryb i aby zanalizować nieliniową odpowiedź-dawka z zastosowaniem funkcji sklejanych. Osoby zgłaszające najwyższe spożycie ryb miały niższą szansę upośledzenia/spadku funkcji poznawczych (RR = 0,82, 95% CI: 0,75, 0,90, I2 = 61,1%), demencji (RR = 0,82, 95% CI: 0,73, 0,93, I2 = 38,7%) i choroby Alzheimera (RR = 0,80, 95% CI: 0,67, 0,96, I2 = 20,3%) w porównaniu z tymi o najwyższym ich spożyciu. Analiza dawka-odpowiedź ujawniła znacznie zmniejszone ryzyko upośledzenia/spadku funkcji poznawczych i wszystkich wyników poznawczych przy wyższym poziomie spożycia ryb, do 30% dla 150 g/d (RR = 0,70, 95% CI: 0,52, 0,95). Obecne wyniki sugerują, że spożycie ryb wiąże się z niższym ryzykiem upośledzenia/pogorszenia funkcji poznawczych w sposób zależny od dawki, podczas gdy w przypadku demencji i choroby Alzheimera istnieje potrzeba dalszych badań.

Jedną z najczęściej występujących dodatkowych kości stopy jest dodatkowa kość łódkowata (DKŁ), znajdująca się po przyśrodkowej stronie stopy. W naszej meta-analizie przeanalizowano łącznie 39 badań, 11 015 pacjentów i 36 837 stóp. Szacunkowa częstość występowania DKŁ wyniosła 17,5% i 12,6% odpowiednio w analizach pacjentów i stóp. DKŁ występowała obustronnie u 50,0% pacjentów, z podobnym rozkładem u obu płci (u 21,1% mężczyzn i 22,0% kobiet potwierdzono DKŁ). DKŁ najbardziej rozpowszechniona była w populacji wschodnioazjatyckiej (38,4%), a najmniej w Ameryce Północnej (8,0%). Nie stwierdzono istotnych różnic w częstości występowania DKŁ przy porównaniu różnych metod obrazowania (RTG i badania kadawerowe).

W niniejszej pracy oceniano zmiany stężenia markerów przepuszczalności bariery jelitowej we krwi u pacjentów w ostrej fazie udaru mózgu. Wykazano, że stężenie lipopolisacharydu, składnika otoczki bakterii gram ujemnych, narasta wraz z czasem od początku objawów udaru oraz koreluje z karbonylacją białek – wskaźnikiem stresu oksydacyjnego, a także może ulegać zmianie pod wpływem leczenia trombolitycznego. Z kolei stężenie zonuliny – swoistego wskaźnika bariery jelitowej, w pierwszej dobie po zachorowaniu może pomóc w ocenie ryzyka niesprawności. Wobec danych wskazujących na modyfikację przepuszczalności jelit przez składniki diety i preparaty poprawiające florę bakteryjną jelit wyniki nasze mogą sugerować, że działania zmieniające przepuszczalność jelit mogą mieć wpływ na ryzyko wystąpienia udaru mózgu i jego przebieg.

Kinaza GSK-3β odgrywa kluczową rolę w patofizjologii choroby Alzheimera, wpływając na agregację białek tau, β-amyloidu oraz procesy zapalne, co czyni ją obiecującym celem terapeutycznym. W naszej pracy przedstawiamy serię związków o zróżnicowanej aktywności biologicznej wobec GSK-3β, spośród których wybraliśmy cząsteczkę o wyjątkowej zdolności do hamowania tego białka oraz procesów neurodegeneracyjnych i zapalnych. Uzyskana struktura krystaliczna inhibitora w kompleksie z białkiem GSK-3β posłużyła jako model do zbadania i opisania sieci interakcji prezentowanej serii związków, wykorzystując obliczenia oparte na chemii kwantowej i mechanice molekularnej. Wyniki tych interdyscyplinarnych badań przyczynią się do projektowania cząsteczek o lepszej aktywności biologicznej, co w przyszłości może prowadzić do opracowania bardziej skutecznych leków.

Spektrum Łożyska Wrośniętego (PAS) to poważne powikłanie ciąży, prowadzące do masywnych krwotoków i zagrożenia życia matki i dziecka. W naszym badaniu podjęliśmy się walidacji modelu predykcji wystąpienia PAS wg Sargent i wsp., wykazując jego ograniczoną skuteczność w warunkach wieloośrodkowych (IS-PAS). Opracowaliśmy zmodyfikowaną wersję modelu, która nieznacznie poprawia dokładność diagnozy, podkreślając potrzebę dalszych badań i standaryzacji narzędzi diagnostycznych.

Walka z biofilmem to jedno z największych wyzwań w leczeniu infekcji bakteryjnych. Obiecującym rozwiązaniem tego problemu wydają się być iminocukry – unikalne związki chemiczne, które dzięki swojej specyficznej strukturze mogą hamować enzymy odpowiedzialne za metabolizm węglowodanów u bakterii zapobiegając tworzeniu się biofilmów lub osłabiając już istniejące. W pracy przedstawiono wyniki badań nad aktywnością antybiofilmową iminocukru PDIA w podskórnych infekcjach wywołanych Staphylococcus aureus i Pseudomonas aeruginosa u myszy. Wyniki wskazują na potencjał PDIA jako środka wspomagającego leczenie zakażeń wywołanych S. aureus.

Przedstawiona praca przybliża charakterystykę kliniczną i anatomiczną pacjentów z przetrwałym otworem owalnym (PFO), czyli strukturą będąca pozostałością z krążenia płodowego i umożliwiającą przedostanie się materiału zatorowego do krążenia systemowego. Do badania włączeni byli pacjenci po przebytych niedokrwiennych incydentach neurologicznych. Praca zwraca uwagę na złożoną etiologię i czynniki predykcyjne epizodów naczyniowo-mózgowych, uwzględniając obecność PFO, dane demograficzne jak wiek i płeć oraz typowe czynniki ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.

Z roku na rok zwiększa się liczba rejestracji nowych leków, w których wykorzystuje się modele farmakokinetyczne (przewidujące los leku w organizmie) oparte na fizjologii. Modele te umożliwiają przewidywanie zmian stężenia leku w czasie, zarówno w całym organizmie, jak i w poszczególnych organach i tkankach. W niniejszej publikacji opisaliśmy opracowany przez nas model skóry ucha świńskiego oraz model przenikania kofeiny przez skórę ucha świńskiego w warunkach in vitro. Takie eksperymenty wykonywane są w laboratorium w celu oceny, jak lek będzie się wchłaniał po podaniu na skórę. Są one jednak kosztowne i złożone. Porównanie wyników naszego modelu z danymi z literatury naukowej jest obiecujące i pozwala stwierdzić, że w przyszłości model może posłużyć do badania zależności pomiędzy wynikami eksperymentów przeprowadzonych na skórze i świńskiej i wspomóc proces badania nowych, potencjalnych leków.

Praca opisuje zastosowanie nowych technik celowanej proteomiki ilościowej (SureQuant) do zbadania zmian w białkach osocza u ozdrowieńców po przebyciu COVID-19 sześć miesięcy po infekcji SARS-CoV-2. W grupie 132 pacjentów zidentyfikowaliśmy 167 regulowanych w czasie białek, które były funkcjonalnie zaangażowane w aktywację układu odpornościowego, kaskadę krzepnięcia, regulację układu dopełniacza, sygnalizację interleukin, aktywację płytek krwi i organizację macierzy zewnątrzkomórkowej. Ponadto odkryliśmy, że ilościowe zmiany w białkach ostrej fazy korelują z wybranymi parametrami klinicznymi pacjentów (m.in. ciężkością przebiegu COVID-19 czy obrzękiem miokardium).

Transporter SIT1 należy do rodziny SLC6 i jest odpowiedzialny za przenoszenie proliny. Stosując metody obliczeniowe wskazaliśmy potencjalne inhibitory tego białka. Wśród wyłonionych związków znalazła się tiagabina – lek przeciwpadaczkowy, który hamuje transporter GAT1, odpowiedzialny za wychwyt zwrotny GABA. Badania in vitro potwierdziły zdolność hamowania transportera SIT1 przez tiagabinę, a dalsze eksperymenty z zastosowaniem mikroskopii krioelektronowej pokazały strukturę kompleksu tego leku z heterodimerem ACE2-SIT1.

W badaniu wzięło udział 14 287 osób wieku 45–69 lat z Czech, Polski, Litwy Polski. Celem była ocena umieralności związanej z występowaniem zespołu kruchości w okresie 13-letniej obserwacji. Po uwzględnieniu innych czynników ryzyka, w porównaniu z osobami zdrowymi, osoby z zespołem kruchości miały około dwukrotnie większe ryzyko zgonu ze wszystkich przyczyn i około trzykrotnie wyższe ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Różnice między poszczególnymi krajami nie były znaczące. Wyniki te wskazują, że wdrożenie oceny kruchości w populacji ogólnej,  może poprawić ocenę ryzyka zdrowotnego u osób starszych.

W Polsce obszar samoleczenia wymaga ewaluacji naukowej i organizacyjnej. Doświadczenia zawodowe lekarzy, pracujących w opiece otwartej wskazują, że pacjenci podejmują samoleczenie w wyniku porad bliskich im osób, bazując na informacjach dotyczących leczenia online oraz własnych doświadczeniach. Samoleczenie w Polsce wymaga wsparcia edukacyjnego i organizacyjnego na poziomach – społecznym (kampanie informacyjne, edukacja szkolna), systemu ochrony zdrowia (zwiększenie roli profesjonalistów medycznych, w tym farmaceutów), jak i wreszcie w obszarze legislacji.