Publikacje

Rok 2025 miesiąc: październik

Syntetyczne barwniki spożywcze, takie jak błękit brylantowy FCF (E133), są szeroko stosowane m.in. ze względu na ich stabilność oraz poprawę atrakcyjności produktów spożywczych, mimo doniesień o ich potencjalnym negatywnym wpływie na zdrowie. Oznaczanie E133 często wymaga skomplikowanej procedury przygotowania próbek, co ogranicza możliwość analizy próbek o złożonym składzie. W pracy przedstawiono nową, prostą i czułą metodę woltamperometryczną z wykorzystaniem cyklicznej, odnawialnej elektrody błonkowej Hg(Ag)FE, niewymagającą czasochłonnej obróbki próbek. Metoda została zoptymalizowana i zwalidowana, wykazując wyższą czułość niż dotychczas stosowane techniki. Opracowaną metodę zastosowano do oznaczania E133 w popularnych napojach dostępnych na rynku polskim, a także w próbkach sztucznej śliny i soku żołądkowego.

W artykule opisujemy algorytm sztucznej inteligencji, który automatycznie sprawdza, czy zdjęcie RTG stawu skokowego zostało wykonane w prawidłowej, zgodnej z wytycznymi projekcji (AP/zrotowanej AP lub bocznej/zrotowanej bocznej). Model AI uczony na ponad 1000 badaniach rozpoznawał poprawność ujęcia z ok. 90% trafnością. Narzędzie to może odciążyć radiologów, ograniczyć ryzyko pomyłek i przyspieszyć przygotowanie pomiarów potrzebnych m.in. do planowania przedoperacyjnego (np. w alloplastyce).

Przeprowadzone badania dotyczyły porównania trzech zaawansowanych metod molekularnych, wykrywających Helicobacter pylori w bioptatach pobranych od pacjentów pediatrycznych. Badacze ocenili skuteczność sekwencjonowania nowej generacji (NGS), real-time PCR oraz HRM-PCR. Wyniki wskazały, że techniki PCR cechują się najwyższą czułością i praktycznością w diagnostyce, natomiast NGS może stanowić wartościowe uzupełnienie, pozwalające na szerszą analizę mikrobiomu i współwystępujących patogenów.

Badanie oceniało mikropęcherzyki krążące (MPs) oraz płytkowy czynnik wzrostu (PDGF) u pacjentów z chorobą Leśniowskiego – Crohna. U osób z aktywną postacią choroby stwierdzono istotnie wyższe poziomy MPs (szczególnie CD41⁺ i CD41⁻CD31⁺) oraz PDGF w porównaniu z pacjentami w remisji i grupą kontrolną. Wyniki wskazują na ich związek z uszkodzeniem śródbłonka, aktywacją płytek i nasileniem stanu zapalnego, co sugeruje, że mogą stanowić potencjalny cel dla przyszłych terapii choroby Leśniowskiego – Crohna.

W retrospektywnej analizie danych dzieci leczonych z powodu PPB w polskich ośrodkach onkologii dziecięcej w latach 2011–2024 przeanalizowano typy histologiczne, predyspozycje genetyczne, leczenie i wyniki leczenia tego rzadkiego nowotworu. U ośmiu pacjentów spośród 15 dzieci zidentyfikowano patogenne warianty DICER1. Pierwotną resekcję uzyskano u trzech pacjentów (20%) z typem II (n = 1) lub typem III (n = 2). Wszyscy pacjenci otrzymali chemioterapię pooperacyjną. Niepowodzenia leczenia wystąpiło u 5 pacjentów (u 2 progresja, u 3 nawrót).  Radykalna resekcja chirurgiczna nadal pozostaje kluczowym czynnikiem prognostycznym.

Badanie ML-DS 2018 miało na celu utrzymanie doskonałego przeżycia u dzieci z białaczką szpikową u dzieci z zespołem Downa (ML-DS) przy jak najmniejszych toksycznościach. W badaniu terapia indukcyjna i reindukcyjna (cytarabina, idarubicyna ± etopozyd) została zastąpiona CPX-351 (liposomalną postacią daunorubicyny i cytarabiny). Stratyfikacja ryzyka opierała się na wyniku mierzalnej choroby resztkowej ocenianej cytometrią przepływową po pierwszej indukcji. Pacjenci wysokiego ryzyka otrzymywali dużą dawkę cytarabiny (3 g/m²/12 godz.) w konsolidacji; pacjenci standardowego ryzyka otrzymywali 1 g/m²/12 godz. W badaniu wzięło udział trzydziestu pięciu pacjentów, dopóki nie przerwano go z powodu nieoczekiwanie wysokiego wskaźnika nawrotów. Wykazano istotnie niższe 24-miesięczne przeżycie wolne od zdarzeń (EFS) w porównaniu z badaniem ML-DS 2006 (69% w porównaniu z 90%, p< 0,001). W przeciwieństwie do poprzednich badań, większość pacjentów z nawrotem odpowiedziała na terapię ratunkową. Efektem przedstawionej okresowej analizy jest zwiększenie dawki CPX-351 w badaniu ML-DS 2018 (EudraCT: 2018-002988-25).

Przeprowadzone badania były próbą odpowiedzi na pytanie: czy mikroorganizmy jelitowe mogą mieć wpływ na rozwój schizofrenii? Oceniono, w jaki sposób przeszczep mikrobioty kałowej (fecal microbiota transplantation – FMT) wpływa na mniej poznane składniki mikrobiomu jelitowego – grzyby i archeony, w zwierzęcym modelu schizofrenii. Analiza wykazała, że obserwowane zmiany po FMT były zbliżone do tych w grupie kontrolnej, co sugeruje, że wynikały raczej z naturalnego dojrzewania mikrobioty oraz samego przebiegu doświadczenia. Niemniej jednak, rezultaty te wskazują, że grzyby i archeony (choć mniej liczne niż bakterie) mogą być ważnym, choć wciąż słabo poznanym elementem osi jelito-mózg, co będzie weryfikowane w kolejnych, zaplanowanych eksperymentach.

Analiza polskich danych z europejskiego rejestru EuReCa wykazała, że skuteczność działań ratunkowych po nagłym zatrzymaniu krążenia poza szpitalem zależy od pory dnia. Częściej powrót krążenia uzyskiwano w godzinach dziennych niż w nocy. Różnice te wskazują na potrzebę zmian w organizacji ratownictwa medycznego – m.in. w liczbie i dostępności zespołów, krajowym monitorowaniu czasu wyjazdu karetek oraz planowaniu zasobów w trybie całodobowym. Wyniki podkreślają to co już wiemy – znaczenie sprawnego działania świadków zdarzenia i medyków w ramach całego łańcucha przeżycia. 

Nieprawidłowe odżywianie i brak regularnego ruchu mogą negatywnie wpływać na zdrowie młodych ludzi. Celem badań przeprowadzonych wśród studentów było sprawdzenie, jak skład ciała, poziom aktywności fizycznej i kondycja wpływają na występowanie zaburzeń odżywiania. Ustalono, że niemal co piąty uczestnik badania miał otyłość według zawartości tkanki tłuszczowej, a ponad jedna trzecia – nadwagę lub otyłość według wskaźnika BMI. Niedowagę stwierdzono u niespełna 7% badanych. Problemy z odżywianiem częściej dotyczyły kobiet i były związane z wyższym poziomem tkanki tłuszczowej. Osoby o prawidłowej masie ciała rzadziej sięgały po jedzenie pod wpływem emocji, a lepsza forma fizyczna wiązała się z mniejszym ryzykiem wystąpienia takich zaburzeń.

Porównano profile kliniczne i biochemiczne, w tym stężenia mediatorów zapalenia – interleukiny-6, czynnika martwicy nowotworów alfa, interleukiny-1beta, interleukiny-10 i białka C-reaktywnego, u kobiet z normogonadotropowym brakiem owulacji z hiperandrogenemią vs. normoandrogenemią. Nie stwierdzono różnic w stężeniach parametrów zapalnych między hiperandrogenemią a normoandrogenemią. Obserwowane korelacje między parametrami klinicznymi i metabolicznymi a mediatorami zapalnymi nie były spowodowane hiperandrogenemią. Zmniejszenie nasilenia ogólnoustrojowego zapalenia jest niezbędne do zapobiegania niekorzystnym metabolicznym skutkom zdrowotnym.

Kompetencje zdrowotne mają szczególnie duże znaczenie w przypadku rodziców sprawujących opiekę nad dzieckiem z przewlekłą chorobą. Celem badania była ocena zależności pomiędzy poziomem kompetencji zdrowotnych rodziców dzieci z przewlekłymi chorobami układu pokarmowego a ich dobrostanem psychicznym. W sondażu diagnostycznym przeprowadzonym w 5 ośrodkach uniwersyteckich wzięło udział 562 rodziców. Badanie wykazało, że poziom kompetencji zdrowotnych ma istotny związek z nasileniem odczuwanego przez rodziców stresu i lęku. Wyniki badania potwierdziły znaczenie działań zwiększających kompetencje zdrowotne dla zdrowia psychicznego i dobrostanu rodziców dzieci z przewlekłymi chorobami układu pokarmowego.

W niniejszym badaniu kontynuowano badanie metodą spektroskopii Ramana erytrocytów osób chorych na malarię. Malaria to zagrażająca życiu choroba zakaźna, wywoływana przez pasożyty z rodzaju Plasmodium, przenoszone na ludzi przez ukłucia zainfekowanych komarów z gatunku Anopheles. Jest to poważne zagrożenie, zwłaszcza w krajach tropikalnych, a jej objawy mogą obejmować gorączkę, dreszcze, bóle głowy, a w ciężkich przypadkach prowadzić do niewydolności narządów, śpiączki, a nawet śmierci. Badania, które prowadzimy są wysoce specjalistyczne i polegają na obserwacji zmian struktur zaatakowanej przez Plasmodium krwinki czerwonej. W obecnym badaniu skoncentrowano się na znalezieniu korelacji między pasmami Ramana obecnymi w erytrocytach u pacjentów zakażonych malarią wywołaną przez Plasmodium falciparum przy różnym stopniu parazytemii (stężeniu pasożyta we krwi).

Praca przedstawia wyniki analizy danych demograficznych i opublikowanych badań, której celem było oszacowanie dotychczas nieokreślonej skali poważnych zakażeń grzybiczych w Polsce. Wykazano, że rocznie występuje ok. 102 tys. takich zakażeń. Najczęstsze to kandydozy inwazyjne (ok. 2,6 tys.) i aspergilozy płuc (ponad 5 tys.), znacznie rzadziej kryptokokoza (ok. 30) czy zakażenia gałki ocznej. Wyniki podkreślają, że grzybice są istotnym, lecz niedoszacowanym problemem zdrowotnym wymagającym lepszego nadzoru i diagnostyki.

Praca dotyczyła różnic w charakterystyce klinicznej oraz postępowaniu u pacjentów z zawałem mięśnia sercowego w zależności od płci. Rejestr przeprowadzono w formie prospektywnej, włączając ponad dwa i pół tysiąca chorych. Kobiety w porównaniu do mężczyzn były starsze, bardziej obciążone typowymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego. Z kolei inwazyjne leczenie zawału serca, wykonywane od razu po przeprowadzonej diagnostyce, było rzadziej stosowane u kobiet. W pracy omówiono zaobserwowane różnice kliniczne w świetle wyników poprzednich rejestrów oraz odmienności w patofizjologii choroby wieńcowej u mężczyzn i kobiet. 

Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego jest niezbędna do prawidłowego doboru leczenia profilaktycznego. Zalecana do oceny ryzyka skala SCORE2, może być stosowana za pomocą tabel ryzyka lub kalkulatora on-line. Dotychczas uważano, że sposób oceny ryzyka nie ma większego znaczenia.  W pracy wykazano, kalkulator zapewnia dokładniejszą kwalifikację do grup ryzyka, a tabele systematycznie zawyżają przewidywane ryzyko, co prowadzi do szerszej kwalifikacji do leczenia. Korzystanie z kalkulatora zamiast tabel może zatem zmniejszyć ryzyko leczenia u osób, które tego nie wymagają.