Publikacje

Rok 2025 miesiąc: listopad

W naszym badaniu oceniliśmy różnicę stężeń sodu i chlorków (SCD) u 1726 pacjentów przyjmowanych na OIT. Wykazaliśmy, że SCD <30 mmol/L wiąże się ze zwiększonym 30-dniowym ryzykiem zgonu oraz częstszym występowaniem ostrego uszkodzenia nerek. SCD to prosty parametr dostępny w rutynowych badaniach, który może wspierać wczesną ocenę stanu pacjenta i ułatwiać szybkie decyzje terapeutyczne.

Praca przedstawia wyniki z pierwszego roku działania programu ECPR w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie, czyli zastosowania pozaustrojowego ECMO podczas resuscytacji nagłego zatrzymania krążenia. Analiza wyników okołoproceduralnych i przeżyć pokazuje, że osiągnięte rezultaty dorównują tym uzyskiwanym w doświadczonych ośrodkach na świecie.

Analizie poddano 261 pacjentów hospitalizowanych z powodu dekompensacji niewydolności serca z zachowaną frakcją wyrzutową (HFpEF) w ramach rejestru LECRA-HF. Wyższy wynik w skali CHA₂DS₂-VASc wiązał się z istotnym wzrostem śmiertelności długoterminowej, a każdy dodatkowy punkt zwiększał ryzyko zgonu o 32%. Powszechnie stosowane narzędzie w celu przewidywania ryzyka zdarzeń zatorowo-zakrzepowych w migotaniu przedsionków może pomóc w stratyfikacji ryzyka w HFpEF i identyfikacji pacjentów wymagających ścisłego monitorowania po wypisie.

Badanie miało na celu sprawdzenie, czy przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS) może wpływać na zmiany w mózgu związane z regulacją nagrody i łaknienia u zwierząt z otyłością wywołaną dietą wysokokaloryczną. Naukowcy analizowali próbki mózgów szczurów poddanych różnym rodzajom stymulacji, korzystając z zaawansowanych technik pozwalających badać strukturę molekuł i obecność pierwiastków w tkankach. Okazało się, że tDCS wywołuje istotne zmiany zarówno w składzie tłuszczów i białek, jak i w poziomie wybranych pierwiastków w kluczowych obszarach mózgu odpowiedzialnych za odczuwanie nagrody. Najbardziej wyraźne różnice dotyczyły regionu zwanego brzusznym polem nakrywki – ważnego elementu układu nagrody. Wyniki sugerują, że stymulacja mózgu metodą tDCS może wpływać na procesy związane z otyłością, co otwiera drogę do dalszych badań nad jej wykorzystaniem w terapii.

Przeprowadzono badania retencji 45 związków o działaniu przeciwcukrzycowym, wykorzystując trimodalną fazę stacjonarną. Opracowano trójparametrowe modele retencji, wykorzystując transformacje Boxa-Coxa oraz przetestowano alternatywne zmienne niezależne, w tym ułamek molowy i teorię rozpuszczalności Hansena. Porównano je za pomocą analizy PCA i PARAFAC. Wykazano, że uogólnione równanie Boxa-Coxa skutecznie ujednolica i upraszcza proces modelowania. Analiza PARAFAC dodatkowo pogrupowała związki i równania w oparciu o ich charakterystykę retencji, potwierdzając elastyczność i solidność uogólnionych ram modelowania.

Badanie podsumowuje wyniki przeglądu systematycznego i metaanalizy 21 publikacji, oceniających skuteczność badania SPECT w rozpoznawaniu infekcyjnego zapalenia wsierdzia.  Niniejsza metaanaliza dowodzi, że SPECT charakteryzuje się wysoką dokładnością diagnostyczną (czułość 75,8%, swoistość 87,4%) i może być szczególnie cenna w diagnostyce zapalenia obejmującego wszczepialne urządzenie do elektroterapii serca (odpowiednio: 82,9% i 91,4%), szczególnie w przypadkach, gdy pozostałe metody obrazowania są niejednoznaczne.

Problemy z pamięcią i koncentracją to objawy, które wciąż stanowią wyzwanie dla współczesnych terapii przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych. Związek HBK-15, opracowany przez naukowców z UJ CM, w badaniach na zwierzętach poprawiał funkcjonowanie mózgu zaburzone w sposób typowy dla depresji i schizofrenii – przez nieprawidłowe działanie receptorów dla glutaminianu, ważnych dla uczenia się i pamięci. Przywracał aktywność hipokampa i usprawniał przekazywanie sygnałów między neuronami. Odkrycie to może pomóc w opracowaniu nowych terapii poprawiających funkcje poznawcze w depresji i schizofrenii.

Najnowsze badania wykazują, że wczesne użycie inhibitora PCSK9 sprzyja działaniu przeciwzapalnemu i stabilizacji blaszki miażdżycowej we wczesnym leczeniu zawału serca (MI). Badanie AMUNDSEN to randomizowane badanie  mające na celu ocenę wpływu wczesnego hamowania PCSK9 elekokumabem u pacjentów z ostrym MI poddawanych przezskórnej interwencji wieńcowej (PCI). Do badania włączono 2166 pacjentów z MI zawałem serca, chorych randomizowano  do grupy otrzymującej ewolokumab przed zabiegiem PCI w MI lub do grupy kontrolnej, trwa obserwacja pacjentów.

W publikacji opisano nową grupę związków opartych na strukturze pirolidyn-2-onu, które wykazały silne działanie przeciwdrgawkowe w testach in vivo. Najbardziej obiecujący z nich – związek (R)-9 skutecznie zapobiegał napadom drgawkowym i łagodził ból. Działając jako antagonista kanału TRPV1 oraz blokując kanały sodowe zależne od napięcia, stanowi on obiecujący prototyp do rozwoju skuteczniejszych i bezpieczniejszych terapii padaczki oraz zaburzeń bólowych.

Międzynarodowy konsensus z 2025 r., opracowany przez sześć towarzystw chirurgii endokrynologicznej i głowy i szyi, dotyczy zdalnych (endoskopowych i robotycznych) operacji tarczycy i przytarczyc jako alternatywy dla klasycznego dostępu szyjnego. Techniki te, cenione za efekt estetyczny, są bezpieczne i skuteczne, lecz wdrażane nierównomiernie. Powstało 23 zaleceń obejmujących m.in. szkolenie chirurgów, kwalifikację pacjentów i najczęstsze techniki dostępu. Dokument ma ujednolicić praktyki i poprawić wyniki leczenia.

W pracy zbadano wpływ treningu wytrzymałościowego na zdolność oksydacyjną, produkcję reaktywnych form tlenu (H₂O₂) i ochronę antyoksydacyjną w różnych narządach szczurów (płuca, mózg, serce, wątroba i mięśnie szkieletowe tylnych kończyn). Głównym odkryciem było wykazanie, że trening wytrzymałościowy zwiększył poziom białka NRF2 (ang. nuclear factor E2-related factor 2) we wszystkich badanych narządach. Postulujemy, że wywołany treningiem wzrost ekspresji NRF2 może leżeć u podstaw protekcyjnego / leczniczego oddziaływania wysiłku fizycznego na różne narządy.