Publikacje

Rok 2025 miesiąc: czerwiec

W przeprowadzonych badaniach, zespół podjął się oceny skuteczności molekularnego testu BD MAX MDR-TB w szybkim wykrywaniu gruźlicy wielolekoopornej (MDR-TB). Gruźlica, a szczególnie jej postać oporna na leczenie, stanowi poważne wyzwanie zdrowotne na całym świecie. W badaniu oceniono, jak test BD MAX wykrywa oporność na ryfampicynę i izoniazyd – dwa kluczowe leki w terapii gruźlic. Wyniki wskazują na bardzo wysoką skuteczność testu w wykrywaniu oporności na ryfampicynę (100% zgodność), a także bardzo dobrą skuteczność w przypadku izoniazydu (93%). Choć test BD MAX stanowi efektywne narzędzie do szybkiej diagnostyki MDR-TB, badacze podkreślają, że dodatkowe testy, takie jak Xpert MTB/XDR, mogą poprawić dokładność diagnozy.

Skolioza o wczesnym początku może wpływać na rozwój klatki piersiowej i utrudniać oddychanie. Badacze sprawdzili, jak stosowanie specjalnych gorsetów gipsowych wpływa na rozwój. Leczenie nie tylko wyraźnie zmniejszyło skrzywienie kręgosłupa, ale też wspierało jego wzrost. Najlepsze efekty uzyskiwano wtedy, gdy terapia zaczynała się wcześnie i skolioza była mniej nasilona.

Uczucia moralne – zwane inaczej sumieniem emocjonalnym – to te, których doświadczamy w okolicznościach związanych z przestrzeganiem bądź łamaniem norm kojarzonych z „dobrem” lub „złem”. Celem badania była analiza funkcjonowania sumienia emocjonalnego u osób z zaburzeniami nastroju, z uwzględnieniem różnic pomiędzy pacjentami z depresją nawracającą (ChAJ) a pacjentami z chorobą afektywną dwubiegunową (ChAD). Zaobserwowano, że osoby z zaburzeniami nastroju opisywały siebie jako doświadczające niektórych z wyróżnionych emocji z inną podatnością niż osoby zdrowe. Dostrzeżono też odmienne przeżywanie tego typu uczuć w grupach pacjentów z ChAJ i ChAD, co wiązało się z rodzajem i nasileniem objawów choroby. Wzięcie pod uwagę tego zjawiska wydaje się być ważnym aspektem rozumienia pacjentów, pomocnym podczas budowania z nimi leczącej relacji.

Jod i selen (I, Se) odgrywają kluczową rolę w funkcji tarczycy. Oba pierwiastki posiadają również potencjał immunoregulacyjny. Jednak obecny stan wiedzy o potencjalnych interakcjach I-Se-tarczyca-układ odpornościowy nie jest wystarczający. W pracy podjęto próbę ustalenia zależności pomiędzy I i Se oraz tarczycą i układem odpornościowym, w grupie 60 zdrowych kobiet, w wieku reprodukcyjnym. Stężenie I w surowicy korelowało dodatnio z fT4 i FRAP, co wskazuje na znaczenie I dla utrzymania prawidłowej funkcji tarczycy oraz – pośrednio – aktywności antyoksydacyjnej. Wyniki badań stanowią kolejną przesłankę dla opracowania strategii profilaktycznych i terapeutycznych chorób tarczycy.

Zaproponowano nowatorskie podejście do przewidywania profilu stężenia leku w osoczu (in vivo) z wykorzystaniem danych obrazowych z procesu jego uwalniania (in vitro). Dzięki technice Surface Dissolution Imaging możliwa była obserwacja w czasie rzeczywistym zjawisk, takich jak pęcznienie, erozja czy tworzenie się warstwy żelowej. Na tej podstawie konwolucyjne sieci neuronowe (CNN) nauczyły się przewidywać pełny profil farmakokinetyczny metforminy. Model uzyskał R² = 0,96 (10-CV) i skutecznie prognozował wyniki także dla nowej formulacji (R² = 0,92).

Rdzeniowy zanik mięśni (SMA) to choroba prowadząca do postępującego osłabienia mięśni i rozwoju deformacji kręgosłupa (skoliozy). Po operacyjnym zespoleniu kręgosłupa standardowe podawanie leku Nusinersen staje się utrudnione. Autorzy ocenili zastosowanie laminektomii – kontrolowanego usunięcia fragmentu łuku kręgu – w celu stworzenia trwałego dostępu do przestrzeni wewnątrz kanału kręgowego. Metoda okazała się bezpieczna i skuteczna, umożliwiając długoterminowe leczenie większości pacjentów oraz poprawę ich funkcji ruchowych.

Celem artykułu jest przedstawienie protokołu przeglądu typu scoping review dotyczącego badań oceniających wykorzystanie narzędzi interRAI jako interwencji w opiece nad osobami starszymi oraz ich skuteczności w różnych systemach opieki zdrowotnej. interRAI to międzynarodowy system standaryzowanych narzędzi służących do kompleksowej oceny stanu zdrowia i potrzeb opiekuńczych osób z różnych grup wiekowych. Przeszukane zostaną bazy: PubMed, Scopus, Embase, CINAHL, Academic Search Premier oraz PsycInfo. Wyniki przeglądu pozwolą opisać sposoby wykorzystania interRAI na świecie, wskazać luki badawcze i wspomóc rozwój przyszłych wersji narzędzi.

Badanie wykazało, że przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy (CLT) zwiększa ryzyko raka tarczycy (TC), szczególnie raka brodawkowatego (PTC). Obecność CLT wiązała się z młodszym wiekiem, płcią żeńską i mniejszymi guzami. CLT zwiększało ryzyko TC o 73%, a PTC ponad dwukrotnie. Zaleca się czujność i rozważenie całkowitej tyreoidektomii u pacjentów z CLT i podejrzanymi onkologicznie zmianami ogniskowymi/guzami tarczycy.

Celem badania było uzyskanie grzybni toksycznych gatunków Amanita muscaria i Amanita pantherina w warunkach laboratoryjnych oraz ocena jej jako potencjalnego surowca o działaniu przeciwdepresyjnym. Pomimo toksyczności, w grzybni wykryto szereg cennych związków bioaktywnych, m.in. ergotioneinę – silny antyoksydant oraz 5-hydroksy-L-tryptofan o działaniu prokognitywnym. Oznaczone substancje nie stanowią jednak uzasadnienia dla potencjalnego stosowania grzybni tych gatunków. Należy dodatkowo zwrócić uwagę na rosnącą, szkodliwą modę na stosowanie muchomorów, która niesie poważne zagrożenia zdrowotne.

Badanie pokazuje, że połączenie kangreloru – antagonisty receptora P2Y12 – z inhibitorami metabolizmu energetycznego płytek krwi skutkuje synergicznym efektem antyagregacyjnym. Płytki krwi cechują się wysoką plastycznością metaboliczną. W pracy wykazano, że równoczesne, lekkie hamowanie obu szlaków syntezy ATP, zarówno glikolizy, jak i oddychania mitochondrialnego, znacząco wzmacnia działanie przeciwpłytkowe kangreloru. Pozwala to na obniżenie efektywnych stężeń badanych leków, potencjalnie zwiększając skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Wyniki badań wskazują na nowy kierunek w optymalizacji terapii przeciwzakrzepowej.

Celem badania była charakterystyka epidemiologii, profilu mikrobiologicznego oraz wzorców leczenia antybiotykami w przypadku BSI (ang. bloodstream infection) w oddziale chorób wewnętrznych w latach 2021–2023 w szpitalu polski południowej. Zidentyfikowano łącznie 124 przypadki BSI, co daje współczynnik zapadalności na poziomie 5,8%. Najczęściej izolowanymi patogenami były E. coli oraz S. aureus. Mediana długości terapii empirycznej wyniosła 3 dni, przy czym najczęściej stosowanymi antybiotykami były cefalosporyny III generacji Terapia celowana miała medianę długości 8 dni i najczęściej opierała się na penicylinach. Badanie wykazało, że mikrobiologiczne potwierdzenie BSI umożliwia bezpieczne przejście z empirycznego leczenia szerokospektralnego na terapię celowaną o węższym spektrum, co wspiera racjonalne gospodarowanie antybiotykami.

Duża częstość występowania chorób związanych z nieprawidłowym odżywianiem (np. cukrzycy typu 2 i niektórych nowotworów), generuje potrzebę wypracowania nowych strategii dietetycznych w celu ich zapobiegania. Polifenole (składniki bioaktywne obecne w owocach i warzywach) zmniejszają strawność skrobi i obniżają indeks glikemiczny in vitro, jednak ich aktywność antyoksydacyjna (AA) i potencjał cytotoksyczny (PC) w połączeniu ze skrobiami pozostają wciąż niedostatecznie poznane. Celem badania było ustalenie całkowitej zawartości polifenoli oraz AA i PC kompleksów polifenolowo-skrobiowych. Najwyższą AA uzyskano dla kompleksów kwercetyny ze skrobią pszenną, ryżową i kukurydzianą. Kompleksy te wykazały także najwyższy PC wobec linii komórek raka jelita grubego Caco-2.

Przebarwienia zębów u osób palących są bardziej oporne na usuwanie niż u osób niepalących. Hydroksyapatyt (HAP) to biomimetyczny materiał, który wykazuje korzystne działanie w wielu zastosowaniach związanych ze zdrowiem jamy ustnej. Celem badania było porównanie efektów stosowania pasty zawierającej HAP. Do udziału w projekcie zaproszono łącznie 100 osób dorosłych. Badanie to wykazało, że dwutygodniowe stosowanie pasty zawierającej HAP może skutecznie redukować zewnętrzne przebarwienia zębów zarówno u palaczy, jak i u osób niepalących.

Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (AKZS) u dzieci jest często błędnie rozpoznawane jako atopowe zapalenie skóry, co wynika ze zbyt rzadkiego wykonywania u dzieci testów płatkowych (TP). Dotychczas brakowało ogólnoeuropejskich wytycznych na temat wykonywania TP u dzieci. Aby poznać obecne praktyki w zakresie TP u dzieci w Europie, Europejskie Towarzystwo Wyprysku Kontaktowego podjęło badania, w których udział wzięli reprezentanci 12 krajów europejskich, w tym prof. Radosław Śpiewak z UJ CM.

Witamina K1 (PK) działa ochronnie na naczynia krwionośne. Jej niedobór, wynikający z niskiego spożycia i słabej przyswajalności prowadzi do dysfunkcji śródbłonka naczyniowego. W badaniu wykazano, że podanie witaminy K1 w formie nanokapsuł hialuronianowych istotnie poprawiło jej biodostępność skutkując, w bardzo krótkim czasie, regresją dysfunkcji śródbłonka u myszy z niedoborem witaminy K1. Oznacza to, że poprawa biodostępności witaminy K1, umożliwia szybkie uzupełnienie jej niedoborów i przywrócenie prawidłowego funkcjonowania śródbłonka naczyń krwionośnych.

Przedstawione badania uwidoczniły istotną rolę czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego A (VEGF-A) w patomechanizmach spondyloartropatii (SpA) – grupy przewlekłych chorób reumatycznych o podłożu zapalnym. Wykorzystując mysi model choroby (specyficzny szczep myszy SKG), wykazano, iż terapia przeciwciałami anty-VEGF-A zmniejsza stan zapalny stawów, hamuje uszkodzenia kości oraz ogranicza patologiczne procesy kostnienia, charakterystyczne dla SpA. Opublikowane wyniki posiadają wartość translacyjną wskazując na możliwość wykorzystania przeciwciał neutralizujących cytokinę VEGF-A w terapii SpA.

Badania przeprowadzone wśród pacjentów z rozsianymi nowotworami endokrynnymi (NET, MTC, guzy nadnerczy) wykazały, że stężenia wybranych białek tj. Fascyny i TNF-α w surowicy ich krwi są istotnie różne niż u osób zdrowych. Może to potencjalnie oznaczać, że Fascyna i TNF-α mogłyby stać się szerokodostępnymi markerami nawrotu nowotworów endokrynnych u pacjentów po wcześniejszym radykalnym leczeniu chirurgicznym. Konieczne jest jednak potwierdzenie ich skuteczności diagnostycznej w badaniach na większej grupie chorych.

Zaburzenia neurodegeneracyjne i psychiczne wpływają na sposób mówienia, składnię oraz specyficzne nawyki doboru słów. Celem badań było opracowanie metod analizy mowy w celu prowadzenia testów przesiewowych w neurologii i psychiatrii, jako technik wspierających diagnostykę medyczną. Wykorzystano dwie metody diagnozowania demencji. Pierwsza opiera się na obserwacji, że osoby z demencją mają mniejsze zróżnicowanie słownictwa. Druga metoda bazuje na prawdopodobieństwach wypowiadanych słów. Ta druga metoda została również zastosowana w diagnostyce depresji.

W chorobie układu oddechowego zaostrzonej aspiryną (AERD- Aspirin Exacerbated Respiratory Disease) obserwuje się zaburzenia metabolizmu kwasu arachidonowego. Na podstawie poziomów metabolitów szlaku 15-lipoksygenazy-1 (15-LOX-1) i 5-lipoksygenazy (5-LOX) wyróżniono dwa endofenotypy w grupie AERD oraz dwa w grupie pacjentów z astmą tolerujących aspirynę (ATA- Aspirin Tolerant Asthma). Wyższe stężenie kwasu 15-oxo-eikozatetraenowego (15-oxo-ETE) w osoczu wiązało się z cięższą, słabiej kontrolowaną astmą, starszym wiekiem i wyższym BMI. Poziom 15-oxo-ETE w osoczu może stanowić lepszy biomarker ciężkości astmy w grupie AERD niż stężenie leukotrienu E4 w moczu.